Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
UM ÍSLENZK MANNANÖFN.
607
við aðra orðstofna. panuig hefir hið upprunalega œ-hljóð haldizt
í natninu Haraldr (sem samsett er af orðstofnunum har og vald
og merkir herstjóra) og eins i viðlið samsettra nafna, t. d.
Eiu-arr, þar sem li fellr æfinlega burt, af því að lítið ber á þvi í
framburði í miðju orði milli samhljóðanda og hljóðstafs. Aptr
kemr hljóðvarp frá a til e fram í nöfnunum Hergeirr, Hermundr
o. s. frv, og veldr því »;’« í enda stofnsins, sem kemr i ljós í
nafninu Herjúlf’r, Óðinsheitinu Herjan o. s. frv. Haraldr er
mjög forut nafn, sem finst jafuvel hjá Tacitusi, sagnaritara
fíómverja á öndverðri 2. öld e. Kr., því að hann getr um
höfð-ingja nokkurn við Rin, að nafni Chariovalda (Hari-vald =
Har-aldr). Sú grein J>jóðverja, er bjó við Rín neðanverða, t. d.
Batavar og Forn-Frakkar, mun hafa borið h hart fram, líkt og
ch, og því er Gh jafnan sett fyrir 11 í upphafi nafna hjá
þess-um þjóðum (t. d. Charibert fyrir Haribert = Herbjartr,
Chari-wulf fyrir Hariwulf = Herjúlfr o. s. frv.). í stað hinnar fornu
rnyndar nafnsins »Chariovaida« er siðar komið »Heriold« í þýzku
rnáli, og í ensku »Harold« = Haraldr. Nafn þetta er víðfrægt
í fornsögum vorum og algengt i ætt Noregskonunga, en þó að
einstöku menn aðrir, sem koma við landnámssöguna, sé nefndir
svo (Haraldr hringr Ln. III. 1, Haraldr víkingr Ln. III. 11),
þá sýnist nafnið ekki hafa verið tíðkanlegt hér á landi í fornöld,
fyr en það kemr upp að nýju í ætt Oddaverja, sem nákomnir
voru konungsættinni í Noregi (Haraldr Sæmuiidarson t 1251).
£ó mun það aldrei hafa orðið mjög algeugt, og enn er því
miklu minna á lopt haldið en vert væri, sökum fegrðar og
fornrar frægðar, en forðast ætti sem heitan eldinn slíkar
herfi-legar afbakanir sem Haraldíwa. Af öðrum nöfnum, sem byrja
á þessum orðstofui eru þessi tíðkanleg: karlmannanöfnin
Her-brandr, Herjólfr, Hermóðr1), öll mjög fágæt, og kvenmannanöfnin
Herborg, Herdís, Hervör, sem alt eru fögr og þjóðleg nöfn.
Her-mann er ekki upphafiega norrænt, heldr þýzkt nafn2), og má þó
1 Hermóðr fiust sjaldan sem marmsnafn í fornöld (sbr. þó 0. N., Dietr.
og Hyndl. 2. er.: ’Gafhann (o: Óðinn) Hermóði | hjálm ok brynju»).
J Arminius Cherúska-höfðingi, er frelsaði landa sína frá yfirdrotnun
Rómverja á dögum Ágústusar keisara, er venjulega nefndr
Her-mann, en óvíst er, að það sé rétt, að »Armínius<t sé dregið af
>Her-mann«, og hafa ýmsir fræðimenn ætlað, að þessi ágæti kappi hafi
að eins verið nefndr j«Arminiusc af Rómverjum, en lieitið réttu
nafni Sigifridus (o: Sigurðr Fáfnisbani).
39
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
