Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
672
UM ÍSLENZK. MANNANÖFN.
(Valah), er töluðu latneska tungu, svo sem voru niðjar hinna
rómversku nýlendumanna í Dakíu, og virðist svo, sem slafnesku
þjóðirnar þar eystra hafi tekið nafn þetta upp eptir þeim, en
breytt því eptir tungu sinni í woloch, wlach, (eins og vald í
wolod, wlad og garðr í gorod, grad) og mun af þessum rótum
runnið þjóðarheitið Wlachar eða Walachar (o: Eúmenar) og
landsheitið »Walachi«. Líklega er fuglsnafnið valr af sama
stofni, og táknar það þá upphaflega ferðafálkann (Falco
pere-grinus), er Forn-Englar kölluðu wealhhafoc o: valskan hauk.
Mannsnafnið Valr er að líkindum öllu fremr komið af
fugls-nafninu en þjóðarnafninu, og er það athugavert, sem Eyrb. segir
(18. k.), að synir |>óris viðleggs hétu Örn og Valr, en þó er
bágt að fullyrða neitt um þetta, þar sem svo títt var að nota
þjóðanöfn sem nöfn einstakra manna, enda settu forfeðr vorir
samstöfuna val- framan við sum orð til að tákna að hlutimir
væru útlendir (t. d. valhnot = völsk hnot, valskikkja Fms. VII.
321 = völsk skikkja), og gæti sum mannanöfnin verið mynduð á
sama hátt. Valþjófr er mjög sviplíkt hinu fe. Wealhþeo(w), og
má því líklegt telja, að stofninn í forlið þeirra sé hinn sami að
uppruna og þýðingu. £>ó segir í Friðþ. s. (Fas.1 II. 92),
»Val-þjófr þá ek var æðri mönnum«, og sýnist það benda á stofninn
val- af vdja, sbr. valmenni. Hið þýzka nafn Walahgér
sam-svarar íslenzka naf’niuu Vaigeir, er finst reyndar ekki í fornum
ritum, en hittist nú, þótt fátítt sé.
Hinn stofninn, sem þessum er samhljóða, en annarar
þýð-ingar, kemr fram í orðunum Valhöll, valkyrja, Valfaðir (Valföðr),
sem öll eru samstofna við nafnorðið valr o hópur fallinna
manna vopnbitinna, og sagnorðið velja o: kjósa, þvi að sú var
trú manna í heiðni, að Óðinn (og Freyja) veldi þá úr, er falla
skyldi, og heiinti þá til sín í Valhöll (og Sessrúmni), en
vai-kyrjur kölluðust meyjar þær, er hann (eða þau) sendi til hverrar
orustu, til að kjósa feigð á menn og ráða sigri.
Ivvenmanns-nafnið Valdís táknar beinlínis gyðju valsins eða valkyrju, og
Valgerðr getr líka verið sömu þýðingar, enda gátu menskar
konur stundum verið valkyrjur, að því er fornmenn trúðu, eins
og þær áðr er á vikið (t. d. Sváfa, Sigrún, Kára í Helgakviðunum,
og þær konur Völundar og bræðra hans 1 Völundarkviðu).
Sam-svarandi stofnorð i þýzku er Wal, Wahl, (og í fe. wæl), og eru
líka mynduð nöfn af því. Karlmannsnafnið Vali hjá oss er á þ.
Walo. Hjá Ijjóðverjum finst og Wal án afieiðsluendingar sem
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
