Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
NR. 6
’ í HJALTADAL
185
gólfið hvelfist þar töluvert upp alveg fram að dyrum,
en hallar nokkuð snögt að syllustokkum.
í kaþólskum kirkjum var forðum, og er enn skál
með ræsi úr botninum, er liggur niður undir vegg
kirkjunnar. Þangað er steypt vigðu vatni, er það fúlnar,
þvottavatni af altarisdúkum, corpórölum og
purifica-toriis, og öðrum þeim helgum vökvum, sem ónýtir verða,
öðrum en hinu helga sakramenti in specie vini, og ekki
mega fyrir helgi sakir fara undir hunda og manna
fætur1). Slikar skálar voru á miðaldakirkjumáli
nefnd-ar piscinæ2). Hér á landi þektust þær líka8), og
nefndust sacraria, og eru þær stundum nefndar i
stat-útum biskupanna4). Það var þó víða að kirkjur voru
ekki svo efnum búnar, að þær gætu átt sacrarium, og
urðu þær því að koma ár sinni öðruvísi fyrir borð,
svo i sama stað kæmi niður. Voru þá t. d. teknar upp
fjalir úr gólfinu, og vökvunum helt i grundvöll
kirkj-unnar, og þar fram eptir götunum. Hér á landi var i
torfkirkjunum auðveldur aðgangur að því að fá
hand-hægt sacrarium með litlum kostnaði. Þurfti ekki annað
en að gjöra hvilft, eða geil i vegginn og hella i hana.
Veggurinn saug þá i sig vökvana. Geilina mátti svo
byrgja með hlera á vegg-þilinu. Styrkist sú skoðun að
svo hafi verið mikið við það, að hinn sæli Guðmundur
biskup bersýnilega af frásögninni i sögu hans notaði
þekjuna á bænhúsinu á Hamri i Steingrimsfirði sem
sacrarium 6). í kirkjunni á Gunnsteinsstöðum er
sacra-rium ennþá með ummerkjum. 1 austurgafli kirkjunnar,
sem er úr torfi, er, þar sem veggurinn tekur
meðal-manni i geirvörtur, ferstrent gat i hann, sem er mjög
tæpa hálfa alin á dýpt (sjá myndirnar 2 og 3. Mynd
1 sýnir kirkjuna að utan), og er þakið á gatinu rept
upp með hvalbeini. svo ekki hrynji veggurinn ofan i.
1) Omrids bls. 113. sbr. III. kafla pessa rits. 2) Á fornu
kirkjumáli merkir orðið skirnarlaug. 3) Þær hafa verið og eru
enn lögboðnar í kaþólsku kirkjunni. " 4) T. d. D. I. II, 30, 527, §
27, 528, 549, 797. 5) B. S. I, 607.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
