Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
224
DÓMKIRKJAN Á HÓLU.M
SAFN V
siðu. Riðu þeir með vopnum um héruð, og Sturlunga
og Guðmundarsaga mora af dæmum þess, að prestar
stóðu i mannslögum og allskonar harki. T. d. segir i
Guðmundarsögu, að «Iínútur prestur reið jafnan við
vopn, því að hann var ódæil og embættislaus. Nú
hleypur fram einn maður og laust aptur undir
hnakk-ann Knúti presti og féll stálhúfan fyrir andlitið«. Hve
litið hann samdi sig að kennimannasiðum verður enn
berar þegar hann var fallinn, því þá vildu þeir »höggva
af honum fingurna og náðu eigi, þvi gull var á
fingr-inum»1), en öllum kennimönnum öðrum en biskupum
var bannað að bera bringi. Það er með þessu hátterni
von, að kirkjan láti sig það í fyrstu engu skipta, hvernig
prestar búi sig, heldur reyni það eitt að hrifa af þeim
vopnin. Þvi skipar Eiríkur erkibiskup svo fyrir 1189:
«Kennimenn beri eigi vopn . . . og taki eigi þær sakir
óskyldar á hendur sér, er þeir skuli annað tveggja með
odd eða egg sækja« -’), en föt klerka nefnir hann ekki.
Svo sýnist vopnaburður mikið hafa lagst af, og bólar
þá á viðleitni af hendi kirkjuvaldsins að koma
skipu-lagi á fataburðinn, en þó er fyrst í stað ekki hærra
á þvi risið, en að banna prestum að bera skræpótt
klæði. 1269 skipar Árni biskup Þorláksson, að »prestar
skuli eigi bera rauð klæði, gul eða græn, eða hálfskipt3)
eða rend4), utan i vosi«5), en ekki minnist hann á það,
að prestar láti skera sér klæði með sérstöku sniði, og
er þarna í raun réttri komið endanlegt lag á föt presta,
. 1) B. S. I, 550. 2) D. I. I. 288—9. 3) í þá daga þótti fallegt
að láta liti í fötum standast ekki á. Væri kyrtillinn öörum megin
grænn, var hann t. d. liinum megin rauður. Við það er átt hér.
4) = röndótt. 5) D. I. II, 25. í pontificale romanum, pars tertia,
í áminningarræðu þeirri, er biskupar, samkvæmt ordo ad
cele-brandum synodum enn í dag eiga að halda yfir
synodusprest-um, er varað við rauðum og grænum fötum og leikmannafötum:
«Nullus vestrum rubeis, aut viridibus vel laicalibus vestibus
ut-atur«. Yfir höfuð er þessi ræðuformáli að efni og orðalagi svo
svipaöur sumum skriptaboðum íslenzkra biskupa, að það er
hreint og beiat athugunarefni.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
