Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
232
DÓMKIRKJAN Á HÓLU.M
SAFN V
aðeins nefnt einu sinni, í veitingabréfi Marcellus
Skál-holtsbiskups, útgefnu i Kaupmannahöfn 1453 til ólafs
Rögnvaldssonar fyrir Oddastað. Segist Marcellus með
því að fá honum biretti sitt veita honum staðinn1). En
Marcellus kom aldrei hingað til lands, svo hæpið er
að ráða nokkuð af þessum stað. Hólakirkja átti
1374 skrj’ðingarkufl,
1396 húfur þrjár2),
1500 rauðan búning úr »serge« með öllu
tilheyr-andi, handa kapeláni biskups heima og á
ferðalögums),
1525 ikornaskinnsfóður undir stakk4).
I. Skrúði. Til þess að gjöra guðsþjónustuna
hátíð-legri báru kennimenn í kirkju og við helgiathafnir
sér-stakan skrúða. Uppruni skrúðans skiptir hér engu máli,
en hann hefur breyzt og þroskast, og gjörir það enn,
þó hann í grundvallaratriðunum sé altaf hinn sami.
1) »te per biretti nostri traditionem investientes de eadem«
(D. I. V, 102). Það hefur bersýnilega verið siður að biskup rétti
þeim, er veitingu tók, bíretti sitt svo sem til auðsýningar. Er
sá siður annars ókunnur. 2) Nefnt innan um eintóm
kirkju-áhöld, svo hér sýnist lítill vafl á að átt sé við biretta. Wallem
bls. 126 heldur, að hér sé um mítur að ræða, en pau voru
aldrei nefnd öðru nafni. Neðanmálsgr. hans nær engri átt. 3) »Item
vestimentum rubrum de serico cum omnibus pertinentiis pro
capellano episcopi in domo et in via«. Rauður mun hér merkja
sama og fjólublár. Kapelán biskups hefur, eins og áður hefur
verið til getið, verið kórsbróðir, en þeir voru prelátar og báru
um 1500 fjólubláar eða fjólurauðar hempur (Rohrbach: Trachten
der Völker. Leipzig 1906, bls. 288). Serico mun ekki pýða silki
parna, heldur verður að leggja pað út eins og stæði serica, sem
pýðir »serge«; er pað ullarferskepta með tvöföldu fyrirvafi.
Máttu prelátar ekki hafa slík klæði nema úr ullu, eða camelot,
sem er samskonar efni og serge (Ceremoniale episcoporum, Lib.
I, cap. 3, 1) og er sú skipan frá árinu 1600. Pertinentia —
t’l-lieyrandi er vafalaust róket — sjá um pað síðar, — sem slíkir
kennimenn báru yiir hempunni. Hefur stóllinn átt pessi föt, svo
biskup gæti á ferðalögum komið sæmilega fram. 4) Petta er
ó-efað fóður undir messufatastakk; pað er geymt i kirkjunni. Var
pað algengt fóður í pá daga (Troels-Lund: Danmarks og Norges
Historie i Slutningen af det 16. Aarh. I, 4, Kbh. 1882 bls. 203).
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
