Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
342
DÓMKIRKJAN Á HÓLU.M
SAFN V
og blóð aðeins í gerfi brauðs og víns. Oflátubuðkar eru
vitanlega ilát undir óvígt allarisbrauð. Gerð á
huslkerj-um var með ýmsum hætti; það gat verið fótarlaus
baukur með loki og það gat verið lokað ker á stétt1),
og optsinnis var það i dúfuliki; var það og opt hengt
upp i húfuna yfir altarinu. Ekki virðist það hai’a verið
algengt, en fyrir kom það, því nefnt er »huslker
hang-andi«s). Venjulegasta heitið latneska á huslkeri var
pyxis. Margsinnis er getið um þyngd á huslkeri úr
göf-ugum málmi, t. d. propitiatorium 6 aura af silfri3) og
þar fram eptir götunum. Á fráganginn er sjaldan minst;
þó er nefnt »eucharistiarium með silfur gylt og grafið
og amúlerað«4) og »propitiatorium með silfurbúnaði og
ofan^á hani«5). Um verðmæti huslkerja er til nógu
skemtilegt og greinargott gagn; það er kaupbréf um
slikt ker frá 1473. Steingrímur ísleifsson selur Einari
bróður sinum ábóta á Munkaþverá propitiatorium með
silfur, er vegur vart fjórar merkur, »klaustrinu til
heið-urs og sæmdar og fullrar eignar«, en fyrir það skyldi
ábóti gjalda 10 málnytu kúgildi og fimm geldfjár
kú-gildi eptir vorlagi, tvituga voð, 2 stikur klæðis og 2
klippinga upp á hvert ár meðan fimm hundruð stæðu
eptir ógreidd6). Mikið gat myntarleysið gert
miðalda-viðskipti kringileg. Huslker islenzk eru engin til nú svo
vitað sé. Nú er það auðskilið, að ekki hefur verið
hægt að bera sakramentið til sjúkra i huslkerjunum
sjálfum; það hefði verið of óhentugt, ef um langa leið
hefði verið að ræða og i vondu veðri, og eru til tvenn
ákvæði um það, annað frá 1290 i skipan Jörundar
erkibiskups; þar segir, að prestar skuli, ef leið sé löng,
bera sakramentið »á hálsi sér í hreinum pungi eða
skjóðu og geyma vandlega það, sem afgengur«7); hitt er
i skipan Eilífs og Jóns frá 1323, og þar segir: «Prestur
skal hvern tíma er hann fer í hérað i nauðsýn til sjúks
1) Stéttarker, sem opt eru nefnd i máldögum, eru að
jafn-aði ekki huslker, heldur bikarar til veraldlegra nota, þó svo se
ekki í Hólamáldögunum. 2) D. I. V, 325. 3) D. I. II, 456. 4) D. I.
IV, 181. 5) D. I. III, 565. 6) D. 1. V, 722. 7) D. I. II, 276.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
