Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
(20
UM ÍSLENDINGA SÖGU
viðburöi og er kjarnirt og einkennilegt i sjálfu sjer,
kunni að liafa geimst óbreitt i munnmælum frá
sögu-öldinni, þangað til sagan var skráð, jeg tek til dæmis
orð þau, sem Snorra goða eru lögð i munn á alþingi
1000, þegar kristni var lögtekin og fregnin kom á
þingið uni jarðeldinn, sem stefndi á bæ Þórodds goða
og heiðnir menn kendu reiði goðanna. „Um hvat
reiddust goðin þá", sagði Snorri, „er liér brann hraunit,
þat er nú stöndum vér á." Þetta stutta kjarnirði er svo
iagað, að það mátti vera minnisstætt og gat geimst um
langan aldur.
Ifir liöfuð að tala er það mjög mikill vandi að
greina milli þess, livað liöfundar sagnanna hafa eftir
munnmælum, og liverju þeir bæta við hjá sjálfum sjer,
og oft er það með öllu ómögulegt. Enn það má fullirða,
að það er mart fleira enn samtölin, sem
sagnaritar-arnir talca frá eigin brjósti án sögulegra lieimilda eða
jafnvel þvert ofan i sögulegar heimildir. Svo eru t. d.
að minni higgju draumar Guðrúnar Ósvifrsdóttur i
Laxdælu, sem hún lætur Gest Oddleifsson ráða,1)
ber-sínilega tilbúningur söguritarans. Draumarnir segja
firir allan gang sögunnar, sem á eftir fer, öll örlög
Guðrúnar á komandi tið. A þennan hátt vekur
höfund-urinn spennandi eftirvænting i hjarta lesandans og
varpar ifir frásöguna þeim örlagatrúarblæ, sem er svo
rikur i sögum vorum.2) Guðrún varð fjórgift, þvi urðu
draumarnir að vera fjórir, einn um hvern eiginmannn.
Trúi hver sem vill, að þessir 4 draumar og ráðning
þeirra hafi filgt munnmælunum um Guðrúnu frá
upp-liafi. Jeg get það ekki. Mjer finst ljóst, að höfundurinn
hefur bætt þeim við af sjálfum sjer til að lialda hugum
lesendanna vakandi. Þetta er iþrótt, ritsnildarbragð,
enn ekki sönn niumimælasaga. Alveg sama bragðinu
beitir Gunnlaugs saga ormstungu, sem hefur þekt
Lax-dælu og vitnar beinlínis i liana. Hún lætur Þorstein,
1) Laxd., 33. k. — 2) Sbr. orð Guðrúnar við Gest, þegar hann
hefur ráðið draumana: „Mikit er til at hyggja, ef þetta alt skal eftir
ganga".
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
