- Project Runeberg -  Swensk-Latinsk Ordbok / Senare delen. K—Ö /
267-268

(1875-1876) [MARC] Author: Christian Cavallin
Table of Contents / Innehåll | << Previous | Next >>
  Project Runeberg | Catalog | Recent Changes | Donate | Comments? |   

Full resolution (TIFF) - On this page / på denna sida - N - Nåd ...

scanned image

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Below is the raw OCR text from the above scanned image. Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan. Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!

This page has been proofread at least once. (diff) (history)
Denna sida har korrekturlästs minst en gång. (skillnad) (historik)

temporis spatium respicere; nå (ɔ: hinna) långt
i studier in literis multum proficere; så
långt min arm når quantum manu
contendere, tenere possum; nå ett godt stycke af
wägen aliquantum viae confecisse. — 2. nå
till ngt, nå ngt (i rum, tid, sak): tangere,
attingere, contingere (eg. widröra - talos
tangit vestis; terram pedibus contingere,
attingere, e terra ramum a.); nancisci
(= få tag i - vitis, quidquid nacta est,
complectitur, C.); apisci, adipisci (mare,
mortem apisci, poēt. C.); assequi (= hinna upp,
medels rörelse nå); pervenire alqo; - t. ex.:
wattnet når till bröstet pectus attingit
aqua; nå land terram attingere, capere;
nå hamn portum tangere (Vg.), attingere,
capere (Cs.); portum tenere (hafwa nått);
in portum venire, pervenire; nå målet
metam contingere (cursu, Hor.); eo, quo vult,
pervenire; nå en flyende fugientem
assequi; hämnden, straffet skall nå honom poena
eum non deseret; (non elabetur); nå en
ålder ad aetatem l. alqm annum
pervenire; aetatem adipisci (senectutem ut
adipiscantur omnes optant, omnes accusant
adeptam); det tjenar till intet att jaga efter
det, som man ej kan nå nihil attinet sequi,
quod assequi non queas; nå till likhet med
ngn assequi alqm, similitudinem alicujus;
alqm aequare; nå de högsta wärdigheter, nå
konsulatet summos honores, consulatum
assequi, adipisci; nå till slutet af en bok, ett
krig ad finem libri, ad finem belli
(Punici, L.) pervenire. — 3. nå öfwer ngt:
superare (mentum aqua); nå förbi
praeterire.

Nåd: 1. i allm. (= wälwilja af en
mäktigare): ss. egenskap l. sinnesstämning: gratia
(gunst, ynnest; g. regum Pieriis temptata
modis, Hor.); indulgentia [öfwerseende,
godhet - regis; ducis (i. e. Trajani), Juv.];
pax (deorum); bonitas, benignitas (=
godhet, wälgörenhet); ss. ynnestprof i enskildt fall:
venia; beneficium (wälgerning); finna nåd
för ngns ögon placere, gratum esse alicui;
(placatum habere Deum); stå i nåd hos
ngn gratiā valere apud alqm; förlora,
återwinna ngns nåd amittere gratiam alicujus
(alienatum habere alqm); reconciliari
alicui, recuperare gratiam alicujus; bedja om
gudarnes nåd pacem deorum precibus
exposcere; deos placare (C. de Legg. II. §
41), propitios facere, efficere, propitiare;
räkna för en nåd in gratiae l. beneficii loco
habere, ponere alqd; utbedja sig (såsom) en
nåd af ngn veniam, beneficium petere,
impetrare alqd ab alqo; göra, wisa nåd
gratificari; wisa ngn en nåd favere, indulgere
alicui (illi legioni Caesar maxime
indulserat, Cs.); veniam, beneficium dare,
tribuere alicui; alqd benigne tribuere
alicui; wisa mig den n-n att säga - hanc mihi
veniam tribuas velim, ut dicas -; ingen
större nåd kan wisas mig non est
(beneficium), quod mihi majus tribui possit; i
nåd, af nåd benigne; beneficii loco; se i
nåd till ngn aequis oculis aspicere (Vg.);
placido, placato vultu respicere l. ensamt
respicere alqm (sive neglectum genus et
nepotes respicis auctor, Hor.; solus -
Caesar - tristes hac tempestate Camenas
respexit, Juv. VIII. 2); på nåd precario;
lefwa på ngns nåd, äta på nåd sitt bröd
alienā, alterius misericordiā vivere,
sustentari, alicujus ope sustentari; med Guds
nåd Deo juvante. — 2. = tillgift,
förskoning: (delicti, errati, peccati, culpae)
venia; impunitas; ss. egenskap: clementia,
lenitas; gifwa nåd, göra nåd med ngn veniam
(delictis, alicui) dare, commodare;
impunitatem dare; särskildt = benåda från
dödsstraff vitam l. salutem dare alicui (nulla
re ad deos propius accedis - Caesar -,
quam salutem hominibus dando, C.);
conservare alqm (C. pro Marcello, pro
Ligario); låta nåd gå för rätt nocentem poenā
liberare, nocenti poenam remittere;
clementia, non jure suo uti; öfwerlemna sig
på nåd och onåd arbitrio victoris se
permittere, tradere; ad fidem alicujus
(imperatoris) confugere; söka nåd
impunitatem petere; veniam petere sibi, alicui
(L. III. 12); poenam deprecari; hafwa nåd,
ingen nåd att wänta spes ostenditur, nulla
est (proponitur) salutis, impunitatis;
lefwa på nåd animam precariam trahere (T.);
alicujus misericordiā salvum esse. — 3.
Guds nåd (i kristlig mening): Dei l. divina
gratia (misericordia). — 4. Eders nåd, hans
nåd, i kejsartidens och nyare tiders hofspråk:
serenitas, clementia (Tua, vestra, ejus,
sua).

Nåda: = wara nådig (om Gud), blott i
wissa önskningsformler: Gud nåde dig, oss
Deus te, nos servet (oftast = dii meliora!;
te miserum, nos miseros); Gud nåde oss så
wisst (gunås) si diis placet (etiam Latini,
si d. p., magistri dicendi exstiterunt, C.
de Or. III. § 93).

Nådebewisning: gratiae pignus;
beneficium. -bröd: (precarius cibus); äta n.
aliena misericordiā sustentari, ali. -hjon: qui
alienā, alterius misericordiā alitur, vivit.
-medel: *gratiae remedia. -rik: propitius;
volens ac propitius. -rike: *regnum
gratiae (teol.). -tid: tempus vitae (homini
gratiā Dei) concessum; suum cujusque
tempus vitae. -wal: *electio Dei. -werk:
*actus gratiae (teol.). -wäg: i n. precibus,
precario (obtinere alqd).

Nådig: propitius (wanl. blott om gudar
l. förgudade menniskor); volens ac propitius
(pacem precibus exposcunt, uti volens
propitius suam semper sospitet
progeniem - Romulus -, L. I. 16. 3); placatus
(deos placatos pietas efficiet et sanctitas,
C. de Off. II. 11); placidus (quem tu,
Melpomene, semel nascentem placido lumine
videris -, Hor. Carm. IV. 3. 1; da mihi
te placidum, dederis in carmina vires,
Ov. Fast. I. 17; - placido paulum mea
munera voltu respice, ibdm II. 17);

<< prev. page << föreg. sida <<     >> nästa sida >> next page >>


Project Runeberg, Tue Dec 12 01:38:20 2023 (aronsson) (diff) (history) (download) << Previous Next >>
https://runeberg.org/swelatin/2/0136.html

Valid HTML 4.0! All our files are DRM-free