Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
3die April 1878.
Fedraheimen.
5 5
at Guten kaamatte mae Jon. Aa Guten kjæm
atte springandes, so heitt aa hart som han kunna.
»Eg sille bea, du ville burt ti Jon,« seie Slag ti
Maanen, »aa taka mæ deg ei store Vaag: Merrd
hass heve dutti ao’ at eit Szejyledikji.« Mannen
bleiv so forsura, han sprang av mce Vaagje paa
Oksle aa Viten i Kjeften. Aa Jon vart so rædde
som han kunna, aa tenkte de va som Slag sae,
aa tok ut, so fort som han kunna, aa Mannen etti
aa tenkte at Jon sprang der Merre laag. Men
so bar de so avsta mae Jon, at Mannen kunna
’kji springe lengr ett’ en, haii visst’ ikkje hor han
sprang etti. Men so ville Jon hoppe utivi ei liti
Ufs, men der brout han av seg Foten,· aa so bleiv
han liggjandes aa krouna aa enkja seg. »E—g sko
alli gjera de mei, eg sko alli liggje mce Kjeringje
di mei, eg sko alli ænse hæna mei, nei alli i min
Dag, um duinkji vi skammslaa meg.« Mannen
reint forsura, daa han fekk hoyre detti, aa snudde
attende so fort som han kunna. Daa han kjæme
daa tilbakars so kjceme’n paa sama Staen, som han
hae fort ne dei Bitaiie, som hae drosi av Klingjen,
daa han tok Vaagch. ,,Hot gjere Mannen dera?«
seie Kjeringje ti Slag. »Seer dii ’kji han plukkar
kvite Smaasteine?« seie Slag. »Hot vi ’en me
den?« »Han vi steine deg i Hel,« seie Slag, »sor
du leet Jon’ liggje sjaa deg.« Kjeringje te Flogs
aa heim igjænotn· »Hot ce Kjeringje springe sor?»
seie Mannen ti Slag. »Der æ Ell;-i Basstogal«
seie Slag. Mannen etti, aa sprang han au, so
hart som han kunna, ota aa sprang, ville vera mae
sløkkje· So vart Maanen so spræke, at Kjeringje
slapp ikkji unda; so rulla ho paa Hovdi at eit
Søyledikji. Der kaam Mannenlikeivihcena." Daa
vart ho so rædde, at ho ba: »Hjarte-vene, slaa meg
ikkji i Hel, eg sko allileta Jon lig ce meg mei.«
So æ Soga Endi· (So hleiv«8 »lig eisemall
mae Grouten ou).
Fraa Strileland et.
(Vrevsending.)
Naar ,,Fedraheimen« kjem med Posten og ber
med seg eit Brev sraa Strilelandet, so ventar visst
flestalle Lesarar det skal vera ei »Strileregla", slike
som dei pla prenta av i »Fraa By og Bygd·«
Men denne Gongen var det no inkje meint paa
at vera nokot Regla, men ei liti Brevsending berre
um korleides me hava det her heime paa Bygdom
ner standa stydja seg .uppimot Daudingahausar og
liksom kvila i Fanget deira; naar du ser kringum
deg utklcedde Daudingar standa med opne Armar
og svinga Krossen som Herskarstav her i Riket sitt,
og du so paa same Tid høyrer Livsens Ord stroyma
til deg· Detta kann du faasjaa »Allehelgensdag,«
daa er her Gudstenesta i Daudingkyrkja. Daa er
vel Daude og Liv sette mot kvarandre, Kunsti vil
sona og blidka det sælelege i Dauden, og Livet
boygjer seg audmjukt innnnder Krossen, som Dan-
den held i Hondi·
Det gjekk ein ung, srid Munk med oss og
skulde syna oss ikring. Han var visst inkje tjuge
Aar, saag frisk og raud ut, og hadde dei kvitaste
Tenner, eg heve set. Han fortalde, at alle desse
Daudingarne hadde voret nedlagde i Mold fraa
Jerusalem, som hadde den Eigenskapen at tæra
Kjøtet fraa Beini og suga i seg all Utev· Etter
eit Par Aar vardt dei uppatter tekne or Gravi og
uppsette her etter Veggjerne, og so vardt nye ned-
lagde· Det var underlegt at tenkja paa, at han,
som no gjekk og rydde med oss so ung og frisk,
at han og ein Gong skulde standa paa Rad her i
Kyrtlen sin med grinande Daudingandlet, og so
Ætti, som daa var, skulde ganga og stira paa honom
· som me no stirte paa hine. ,,Her kvila mange
her,« sagde han, »baade fraa Jtalia og Tysk-
land og Frankrike og Gngelland, ja fraa Lom-
W
ikring den gamle Stiftsstaden vaar. Fyst lyt eg
segja at det inkje er myket korkje med Lesnad elder
Skriving her hjaa oss, for slikt Arbeid lpner seg
so litet; me finna at det loner seg betre fyre oss
at driva paa med Laksefiske og annat Fiske, med
Fehandel og Bygningsarbeid. Og naar me ero
heime, pusla me med Jordarbeidet og vola Gard-
a—rne vaare, slagtar Fe og fører Kjotet til Byen,
barkar Huder og Laksenater og meir slikt. Stri-
len er vel kjend fyr aa vera arbeidsam og onnug,
det sinnst knapt flittigare Folk til en Strilebandertm
lat dei so lasta oss fyre det kveim som vil, metykst
staa oss best paa det. Desse nye Skularne, som
Folkehsgskular, Amtsskular, Kveldskular hava helder
inkje vilja trivast vidare til dessa.
Her fyre Jol var det einkvan som vasla og
snakka um at dei inne i Hovudstaden hadde teket
paa med eit nytt Blad paa Bondemaal; eg sekk
slik ein brennande Hug paa aa hava Fat i detta
Blodet, at jamen soor eg mest eins Ærend til
Byen til aa spyrja etter, og kor det no gjekk hel-
der inkje, so var eg so heppen at ein Kjellarmann
styrde meg inn til Ein dei kalla »Maalstrcevaren«
og han gav meg baade »Fedraheimen« og fleire
Blad, og dei er paa Strilemaal mest alle ihop.
Me sann slik ei Moro i desse Bladi, baade eg og
Grannen, at me lagde oss ihop aa vilde halda eit
utav deim og daa særlege Fedraheimen, for der
er nokot av kvart baade nytt og gamalt. Det vilde
vera so gildt at hava desse Vladi med oss, naar
me fara paa Sumarsiske, til Lester i Lakseverpi, for
daa er det sum Tid so’ fælande audslegt. Nokot
vidare nytt kann eg inkje hava at fortelja um,nett-
upp no. Det do ei Konainne i Brudvik litle Jol-
aftan og ho var 101 Aar gamal. Ho hadde etter
seg ilive 9 Born (6 vaaro daude fyrr) 36 Borne-
born og. 64 Bornebornsborn. Ja det er fcelt kor
gamle Folk verta inne i Ostrefjorden, det er mange
gamle Folk paa 80 til 90 Aar; det er her— mest
likso det fortelsti ei Segn ifraa Rnuddalen, at
Folk vardt so eldgamle avdi Dauden sann inkje-
Vegen upp til deim. Men no ser det ut til at
dei Svenskarne, som- er paa Jarnvegsarbeid inne
i Sørsjorden, vil hjelpa Dauden til aa gjera Ende
paa Folk. Det er nokre gudlause Kropvar mange
av dei; naar dei berre faa Fat i Brennevin, so sky
dei ikkje kvat dei gjera. Fyre tvo, tri Vikor sidan
foor dei dragande til Fengslet inne i Byen med tri
Stakarar, som hadde drepet ein Maan, og ein Mann
dei skamle nyst fyre Jol, skal vera daaen. Gllest
fortelst det, at dei skal hava skamsleget fleire, men
eg heve inkje so god Greida paa det at eg kann
segja fraa kor det heve gjenget til, og det same
kann det vera, for det er altid nokk av det som
galet er. Ute i Blomvaag kom det isjor nokre
Svenskar til at byrja med »Vanksiske« paa Storeggi,
og det segja dei skal ganga godt. Det var ein
bardiet1) med, for no rek Viktor Emanuel Brøderne
paa Dør, og so koma dei til oss, og me taka mot
kven som kjem, solenge Rom er til. Men lat ho-
nom jaga deim«, lagde, han til med Smil, »Brø-
derne skal aldri dyjya burt likavel, for det heve
vaar Herre Jesus Kristus sagt til St. Franciskus,
at solenge Heimen stend, skal Munkarne og standa,
og det skal inkje sinnast den Tid, daa inkje ein i
det minste vil giva deim eit litet Braud.« Han
var so varm og so sterk i si barnlege Tru denne
Munken, at eg kanninkje segja, kor glad eg vardt,.
og kor glad eg endaa er i honom. Hans Andlet
skal eg aldri gløyma, det var eit av dei beste og
reinaste Minne fraa Jtalia. Desse Kapucinermun-
karne saag godt ut flestalle, sterke, rakvaksne Folk
med brunt og graatt Skjegg· Sumesaag so blide
og koselege ut, soleides han Gamler som kom
upp til meg med ein stor, grøn Regnhatt under
Armen og bad um ein Skiling til Olje aat Ma-
donna, og so baud meg Snusdaasen sin til Takk
Dei var ogso velvyrde Folk desse Kapucinermun-
karne, eg hayrde inkje meir enn ein Meining um
det. Klostret liver av Olmosor, og likavel giva
dei daglega ei Mengd med Fatige Mat. Klokka
12 sit Fatigfolket med Klosterporten; so koma Brø-
derne ut med Velling og Braud til deim. Ellest
1) Notd-Jtalia.
szeipmann i Aalesund, som fekk Svenskarne dit og
han heve sett seg upp Saltehus og Greida til at
verka Fisken. Desse Svenskarne er nokre harbalne
Karar, som sky korkje Vind elder Veir; hadde dei
inkje voret so orjuge til aa drikka, hadde dei gjort
Skam paa Strilen, for dei halda ut naar me maa
sakja Land. Detta kann koma myket av dei store
Sknyterna dei hava, medan me berre hava opne
Baatar og helder inkje ere vane med at fara so
langt paa Havet.
J Marts 1878· L. N.
Sknle og Upplysning.
Framlaget til Log nm Bygdemaal i Lands-
skulen lyder:
§ 1. Som Lærebøger i Kristendomskunskab .-
maa kun bruges de as Kongen autoriserede. Med
Beskaffenheden as Lærebøger i de øvrige Fag samt
Læsebøger og andre Læremidler føres Tilsyn af
Stistsdirektionen, der gjenem Skoledirektaren og
vedkommende Sogneprcest og Skolekommission og-
saa har at«paase, at Undervisningen i Almuskolen
saavidt muligt meddeles paa Børnenes eget Tale-
sprog. § 2. Denne Lov træder i Kraft fra 1ste
Januar 1879, fra hvilken Dag § 83 i Lov om
Almuskolevoesenet for Landet as 16de Mai ·1860
sættes ud af Kraft.
Eller: Lov om Almuskolevcesenet paa Landet «
af 16de Mai 1860, dens § 83, skal herefter lyde
saaledes: Som Lærebøger i Kristendomskundskab
osv· som ovenstaaende § 1.
Fraa Mandalsdalcn (Brev). Maalsakihev
Vener her med, um enn faae. Det er nok mest
Skulelaerarar og Amts- og Folkehagskulegutar« Saki
hev nok ei Framtid her. ·
Trongen til Kunnskap er ikkje liten. Det er
til Folkehogskularne og .,.Amtsskularne« Ungdomen
dreg. Dei sidste trur eg ikkje er so gaer endaa,
som sumt Folk segjer, ocel aa merkja naar Lærar-
arne er som dei skal. Og um tvo av dei sjore
»Amtsskulemeisterann« vaare (Stoveland og Halvor-
sen) trur eg fyr visst, at det er Folk med klaart
Syn fyr, kvat Folket treng. Dei hev au gjort
mykje godt fyr Folksens Framgang i Upplysning.
Slike Folks Gjerd skal me ikkje misagta. Deitvo
andre kjenner eg mest ingen Ting til.
Med Aalmugesknlen ,,gjeng det so attog sram
som fyrr det heve gjenget.« Skal det verta nokot
av honom, som duger, so maa nok Storthinget
sk-
er det inkje-bare Fatigsolk, som sokja til Kapuci-
narne. Kona, som eg budde hjaa, fortalde, at unge
Møder, som soygja Borni sine sjolve men inkje
hava nog til deim, dei ganga til Kapucinarne og
tigga um ein velsignad Braudbite, for det skal
gjera Under i den Vegen, meina dei. Eg hoyrde
fleire Vendor Kapucinarne preika i Fastetidi, og
det var Gutar, som kunde leggja ut. Dei skjelte
so paa Chignoner (store lause Haarpungar, som
Kvinfolket ei Tid lagde paa Hovudet sitt) og Spri-
kestakkar, at Kvinfolket sat og ytte paa Benkjom og
lagde av seg denne falske Stasen, strakst dei kom
heim. Og so tok dei honom paa atter s Dagar
etter.
Ein Gong høyrde eg slik ein Kapucinermunk
tala nede paa Koliseum, denne uhorvelege Leivingi
etter det store Skodespilhuset, som Keisar Vespa-
sian bygde og som kunde taka 80,000 Mana. Kor
mange kristne er inkje her sundslitne av ville Dyr?
No er det Kristendomen, som- er Herskar her, Koli-·
seum er ei Kyrkja, og ein stor Kross er fest midt
paa Plassen, der Kristenblodet rann. Den blaae,
skire Himmelen er Taket paa Kyrkjaz Vidvendel,
Klengegras og gront av alle Slag hanga som Fryn—
sor og som Dukar nedetter Kyrkjeveggjerne, isprengd
med gule Blomar, og vilde Duvor fljuga fraa
Mur til Mur og tunna seg i Lufti.
(Meir.)
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
