Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
8de Februar 1879.
Fedraheimen.
43
heno Leerarovilja taka att te knote Dansk. Kost
de daa ska ganga meBadno, so no ha saatt heiyrt
sitt Morsmaal, e meir en eg kann segja. De bli
veel sama Krauninge so de før va, ner dei skulde
aat Skulun· " Aa ko hjalpe de, um summe gaa aa
lesa seg baade øre o ville, ner dei ingjen Ting
leera. Men kann Stortinge aa Styre leta Bodne
vekse upp i Faakunna? De kann byggjast Skule-
støgo, de kann kostast ut i tusenvis te Skulo, de e
alt inkji te Gagns, de e so aa kasta Peingadn i
Sjøen, so lengji eit sramant Maal ska talasti
Skulerome. De, so sita der inni Kristian, de, so
ha Dansk te dikka Morsmaal aa varte gøtt upp-
lærde, de kunne me dikka beste Vili snautt skjøne,
ko otrule lite Gagn Bondebodne hava taa Skikke-
gongun seno, ner deiris Morsmaalska vera landlyst
or Skulestogun. De leve Tusental utover Lande me
slinke, ferme Bødn1 dei vilde gjedne aa kunna
gott læra, dei kunna bli goe Kristne aa goe Bør-
gara, kunna bli te Heir aa LEra ssere sittFø1k,
men de framande Maal stengji Vegen, kvceve i
Hundrevis me unge, friske Liv. Eg e berre ein
simpel Mann i ein Avkrok taa Lande, eg meina
kji paa mæle meg i Klokskap me dei Hogherro
derinne, so skrive imot Bygdamaale i Skulun, men
de lyt eg segja, at hatt dei roynt de, eg ha røynt
iMaalvegen, hatt dei sett Stakkarsungadn g««ange i
Skulun Dag ette Dag utta aa bli mcetare, hatt
dei sett dei gamle Foreldro ganga derheima slite,
lie ilt o svelte, før at Bodne deires kunne saa
vera i Skulen o lcere lite meir, en deifjolve lærde,
hatt dei høyrt, ko saart dei utsletne gamle hasukka,
ner dei daa lell tesist ha sett, at Bodne kji komo
lenger en dei sjplve komo, hatt dei ogso sett, ko
tjukkFaakunna i Bygd aa Dal e, aa kodan grueleg
Skae ho gjere—daa trur eg, dessa sama Herradn
skreiv o tala likeso varmt ser e Bygdamaale i Skulun, —
so dei no tala aa skrive imotdi. Slekt ette Slekt
ha vokse upp i Faakunna, ha tenkt o livt i Faa-
kunna, ha duytt i Faakunna, Slekt ette Slekt ha
maatt gangei si Grav utta · aa faatt de minste
Greie paa Live — dei ha grove i Mølden, ete,
sove te Endin kom. Ska de halde paa so, ska de
spiraiide Live hjaa vaar Bondestand kvcevast"lenger?
Nei, me Bonda vona de, nei me venta, nei, me
bea o krevja, at Storting aa Styre ska gjeva uss
ei Log um, at Bød11e" vaare ska faa hayra sitt
Morsmaal i Skulesteiga So mange taa dei, so
raa, erv imot Bygdarmaale, at ingjen Lærar kann
ell vil tala de lengje, est de kji e eiLog,so segjer,
han ska
Ei slik Log e de me ynskja o krevja.
Gui kor o ein maatte vega sine Ord vael før
han roystai
De e ei stor Sak. —
Einar T. Solscet.
Brevseuding ar.
Morgedal, Telemark (Brev). Ungdomen her
samlast ein Kveld i kvar Vika til Ordkast og Song.
Nokre eldre Menn er sumtid med, men tigjer syr
det meste. Til Gmne tek me daa helst Politik og
andre aalmenne Spursmaal, som ligg oss paa
Hjarta. Snart er kanskje eitlitet haandskrivet Blad
ventande. Me treng sanneleg aa saa Tame i aa
skrive Morsmaalet vaart, og daa ikkje Staten vil
læra oss det, fær»me lære oss det sjalve
Paa seinste Motet samtalad me »um Stor-
thingsmennann kons« (syr Bratsbergs Amt). Mange
baade eldre og yngre uttalad seg i den Sak· Det
vart sagt, at Bratsbergs Amt hadde klene LErendM
menn paa Thinget no, vcel so kleiie som nokot an-
nat Amt i Landet. Rinde var den einaste, som
det kunde vera Tale um aa velja uppatt. Daa
Sakfeirar H. Bentsen sraa Kraakerør) hadde upp-
lyst, at han vilde slytja inn i Bratsberg, so var
det rimelegt aa roysta paa honom. Han hadde
voret Thingmann syrr og vist kvat han dugde til.
Taraldsen vilde ingen halda paa; i hans Stad
var Aslak Haukom mest talad syre. Men ista-
densyr Eika vart det uppnemnde sleire. Vjprn Brekke,
Olav Sandland, Olav Sveinson og Lensmann
Bjornson vart haldne Talur syre. So røystad me
skriftleg paa Thingmenn. Daa fekk Aslak Haukoni
16 Røyster, Olav Sveinson 13, Olav Sandland
11, Bjørn Brekke 10, Ventseti 8, Bjornson s,
Taraldsen 5, Rinde 4, Thommesen 1. Etterdetta
kom altso A. Haukotn, O. Sveinson, O. Sandland
og B. Brekke til aa verta Thingmenn» Men daa
desse alle er fraa øvreTelemarki, er det ikkje rime-
legt, at det gjeng igjenom. At Bentsen og Rinde
ikkje fekk fleire Røyster, kom seg av, at Ungdomen
kjende so litet til dei og difyr heldt seg til dei
andre, som her var meir kjende. Eg, som skriv
detta, vil helst ietja upp desse til Thingmenm
Olav Sandlatid, Aslak Haukom, Bentsen og Rinde.
Eg vil ikkje skriva meir um detta denne Gongen,
men eg bed alle Mann i Bratsberg, at dei tek til
aa tenkja paa detta no. Me Telemarkingar, som
segjest vera so langt skamme i Upplysning, skulde
vel altid kunne sinna Thingmenn, som me var
kente med. Gg skulde ynskja aa sjaa nokot meir
um detta paa Pre11t, og so skulde eg i Millomtidi
bu meg paa aa koma med nokot meir.
Ein Morgedøl.
Kanskje andre Blad og vilde taka inn detta?
Kkistiania, den 7de Februar 1879.
Der ser tittil, atdet er mange, som er rædde
Hør)eiris Skuleboksamlag,. syrsknld det at Hoyein ikkje
skriv Aasensk. Han kunde draga Folk med seg,
meiner dei væl.
Men me tarv ikkje vera io rædde. Folk-er
ikkje so lette aa draga med. Hev ikkje Aasen
samlat oss, so samlar ikkje Hoyem oss. Dessutan
som det stend isyrre Bladet vaart: iden syrste
Tidi vilhan gjeva ut ei Bok, som ikkje er aatSku-
len, men berre til Lesning aat Læraren·
Endeleg sinn me, at naar Hoyem toygjer seg
so langt, at han syr det syrste lempar seg sjølv
etter Aasen so godt han kann, og syr det andre
lovar aa gjeva ut Skulebaker paa Aasensk og, dersom
dei kjem, so hev ikkje me Nett til aa vera so stive-.
Det er godt, at nokot vert gjort her. No, daa
Lærararne tek til aa tala Bygdemaal i Skulen,
maa dei hava Hjelp, og det snart, og det gjer
daa vælikkje so stolt mykje fraa elder til, um Sta-
vemaaten ikkje altid er den beste. Me maa kunna
draga litegrand tilhopes, me Maalmenn, nm me
nokot Sinn vil vona aa saa vaart Lass sram·
czsraa Mandalsdalen. Snjo og Kjejl hev me
no, og Føret hev voret godt; men det verste er,
at her er so flaut; andre Aar, naar Ein gjekk paa
Vegen, kunne Ein tresfe Folk i Flokkevis, som
kjoyrdesine tunge Lass af Timber, Stav og Props,
men i Aar er det berre ein enkelt Sleng·
J Trudomsvegen er her meire Lin, um Ein
likevcelmaasegja, at det inkje er so klaart, som Ein
s—s—s ri-
ho hadde heime, ut aa kjenna Guds svale Luft
strzzyma friskande um sine Vangar,— og han, han,
han sjølv vilde vera Riddaren! Her hjelpte ikkje
Snakk· Han tok henne; ho var hans. Ho elskad
honom, og han elskad henne; ingen, og ingenting,
hadde Rett til aa leggja seg imillom her! Han
sprang, meir enn han gjekk. Men rett som detvar,
stod han.— Kor visste han, at ho elskad honom?
Hans hadde sagt det, Men Hans var ein Toskl
han forstod ikkje slikt! ,,Og eg sjolv . . . var sor
ærleg til aa spyrja.« —- —-
Detta slog ned alle hans Eventyrdraumar, og
han gjekk tung og uroleg inn. Men der laag eit
litet fint Brev paa Bordet. Han treiv det, sekk
liksom Hjarteklapp, og reiv det upp: Der stod:
»Hr. Eystein Hauk.
Gg er skamfull, sor eg hev drygt so lengje med
aa svara paa det De skreiv· Men det kunde ikkje
bera til syrr. No trur me alle, at det ikkje er De,
og det var hyggjelegt, at so var. Men eg burde
visst det. Ragna Vangen."
Han lo hagt av Gleda og heldt eit Leven, so
Gjenta kom inn og spurde, um det var nokot!
»Himmelens Vink!« skreik Eystein, gjekk Golvet rundt
i lange Steg og lo. Gjenta forstod ikkje detta og
gjekk· Men Hauk sette seg og skreiv Friarbrev·
,,Hev eg syrst Gjenta paa mi Sida,« tenkte han,
,,so bles eg aat alle, og aat alt! — Ho og eg,
me skal nok koma utav det. Gg skal læra henne
det, eg veit sjalv, og so skal ho nok eingong takka
meg syr sin Fridoml«
XV.
Slik tærande, daaresjuk Elskhug som den, Gy-
steins Brev gav Vitnemaal um, hadde Ragna knapt
drøymt. Ho kom liksom upp i eit nytt Liv, daa
ho hadde lesetBrevet, kjendeseg trygg, roleg, byrg,
kjende heile denne stolte, ville GudinnesGleda, som
kvar Kvinna kjenner, naar ho sorstend, at ho hev
Elskaren sin heilt ut i si Magt, — men kjende og
samstundes denne varme, kjærlege, uendeleg medynks-
sulle Trong til aa gjeva seg heilt igjen til denne
Mannen og gjera honom sæl, han som soleids gav
seg heilt upp til henne. Kor ho var glad og sterk-
Ho brydde seg ikkje um det, som stod i Vegeii, ja
ho kunde ynskt, at der var ein sterkare Motstand
so ho kunde senget ein større Kamp syr sin Elskhug
og sin Veir; og ho forstod so godt alle desse gamle
Segner og Songar um væne Møyar, som gav Livet
syr sin Kjærleik. Men Kampen kom nok, tenkte ho,
um enn paa ein annan Maate, og i den Kampen
vilde ho med uendeleg Gleda leggja heile sitt Liv-
— Herre Gud, det var stort, det var verdt aa
liva, naar Ein sekk liva heilt syr det, —- syr den,
som Ein elskad mest av alt og alle. —
Ho sortalde Moer si um Brevet; Moeri gav
henne ein Kyss og lovad aa tala til Presten.
,,Nei! eg talar med honom ijalvl« sagde Ragna
med straalande Aiigo og ein Smil som ei Valkyrja.
Moeri saag paa henne med store Augo, vaks lif-
som ved Synet, forstod Dotter si og smilte. ,,Ja
ja, gjer det,« sagde ho; ,,du er sterkare enn eg."
Ragna gjekk til Faer sin. ,,Her hev eg Brev
sraa Hauk,« sagde ho, ,,so som eg hev ventat.
Og no kann eg ikkje annat . . . enn som eg syrr
hev sagt-« Presten seig ihop i groteleg Mod-
loysa —: kjem det like væl, sukkad han. »Og du
bryr deg ikkje um, at du gjev din gamle Faer
Hjartesorg paa hans gamle Dagar?«’ sagde han
(Meir)
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
