Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Zdje Mai 1879.
Fedraheimen.
Det feer hli vare motstandarars sak e. koma
med døme pa, at kyrkja no har ein a’n dap og
at truesordet er dregset ut or skrivten. Hr. x
segjer, at det er lettgjort s- sanprova, at trues—
ordet er dregjet ut or skrivten, og at det ikkje
er fra varherrez ja, det er vael for motstanda—
rom det da, men — hittil har korkje hr. X.
eller nokon av ,,dei lærde«i meen eller Gaspari
gjort det.
So gjer hr. X. brak med den vrangleera, at
,,bibelen er berre mansord um Gud««, og som med
ein gong skal vise, at me er ei sekt, som den
luterske kjyrkja ikkje kan kjennast ved, og hr.
X. har det ansamt med a vise, at me vanvyrder
bibelorde3 det er nok til dome pa det, dei skal
tene, desse lausrivne seetningar fra Grundtvig m.
« kl. At det nye testamente er ’’mansord nm Grud«
· skulde vel beint fram falle av seg sjel, av di
apostlarne alle var menneskjor, var ,,meen«, og
gai’ me atende til den fyrste kristne menigheit,
ea titte ho inkje det nye testamente; for det var
ikkje skrivet enda, og iyrst ved utgangen av det
lste» hundradar vart det samlet. Det nye testa—
mente er skrivet til kristne, som ved dapen var
uptekne ikjyrkja og derved titte del ifrelsa.
Bibelen kan ikkje vera grunvolen, Som den kristne
kjyrkja er bygd pa, for det er da ,,soleklart«,
at det fanst kristne menigheiter, og det menig—
heiter, som i kristen tru og liv til enden pkr
dagom lyt stsi» som vakt høge fyrebileete,leengje
før det fanst nokon bibel, so som me no har han
med det nye testamente, og det gamle kan det
vel her ikkje bli tale um som grunvol for kjyrkja.
Det nye testamente er skrivet for ein stor del
som sendebrev til dei yinse menigheiter ,,ti1 leer-
dom, til overvitning, til retting, til uptukting i
retfærd.«« Dei 4 evangelierne er da ei saga um
var frelsars liv og gjerning pajordi, apostelsaga
ei· saga um hans apostlars arbeide for Guds rikjes
uthreiding og um kristenlivet i dei ymse menig—
heitom; brevi er framkomne palag som um ein
bisp no sender eit brev at ymse av sine menig—
heiter til uplysning og Peimaning. At det nye
testamente er Guds ord i den meining, at det
er inblaset av den helligand, at dei heilage meen
hadde andens gavor i hegmdl —- det negtar
ingen ,,Gkrundtvigsman« ; —- nien at skrivtordet er
Gudsord til os pa sama mate som truesordet i var
dep, med gjenszdande kraft, og at skrivti er
grunvolen for trueslivet og den kristne kjyrkja«
det kan me ikkje ga med pa. Me kjenner ikkje
nokot annat Gudsord, sagt til kvar og ein av
os, een sakramentordi, og me kjenner ikkje nokot
ennat Gudsord med gjenfedande kraft, een trues—
ordet i vor d5P. Me vanvyrder ikkje bihelen,
som motstandarne altid vil have det til, og som
dei ogsa kan fatfolk med liten uplysnad og liten
kjenskap til saken til ei tru; me set bibelen i
det romet han s«jøl gjev seg, som den sikre kjelda
den kristne kan ause av til ,,leerdom, til over-
vitning, til retting og uptukting i retfærd, som
de11 usvikande uplysning um livet, det santrue
vitnemal um frelsaren,, Joh. 5,89—40.
Kvat Luther kunde have- sagt um ,,Gcrundt-
vigsmeennerne« veit korkje eg eller hr. X. Ulukka
er, at Luther ikkje leenger kan avgjera« kven han
vilde halde seg til i denne striden, og difor tek
me han til intekt pa hade leiderz imot dei ordom
hr. X· kjem med etter honom, som skal vise,
kvat Luther vilde hava sagt um Grundtvigsleera,
skal eg koma med desse: ,,Det er eit veerk
(trudomsordet) av den Helligand, einfaldugt, sa
kort og med sit kraftuge ord a frambera ei sa
stor sak! 1ngen utan den Helligand og apost-
1arne kunde gjort det og fat det til soleis, um
ski. 10,000 »verdener«« har arbeidt pa det·« At
Grundtvigsleera elles skal vera i strid med den
lutherske leera pligtar motstandarne prov pa.
Det hr. X. kjem med etter 1reneeus og il. skal
fa sta — eg kunde koma med ei mengd styk—
kje av lreneeus, som gjev truesordet vitneshurd
— men me sekjer som nemt truesordets guddo-
melege uphav i den stilling det har til deipen
som vilkar for liv og saligheitz — er Herr-en den
sama, er vilkari dei sama·
Det gkir i det heile ein kald, kjeerleikslaus
tone gjenom hr. X. sit stykkze Han har intekjet
dent dømende, mynduge sessen, der han sopar
umkring seg fra —- og ,,Gkrundtvigsmeennerne«
dei ,,fell for fode«. Dei, som ikkje kJenner til
denne striden, og som venter uplysning um sakji,
dei kan nok fa aga for slike ord som det, ,,at
me fer med pastand som er usanne og grunlause i
soga, ettersom dei lærdaste i notidens og deri-
- t — —
Det Blod, som i Dag er rent.her, og endaa vil
renna, det skal de hava paa Samvitet» det skal
vitna mot dykk syre Gud. Naar de hadde styrt,
soleides som Keisaren vil det, godt og retferdigt,
naar de hadde vartoss imot desse Ubeist, so hadde
me slept at gjera det sjølve. Polak, du kjem no
framum Kyrkja daar, stig ao og sjaa paa dei stille
Folk, som der liggja; dei hava i Dag tidleg voret
friske og livande. Og tenk so paa Vegen yver det,
Polak, kvifyre dei no er so stille, tenk grundigtpaa
det. Og dermed gakkl«
Dei gjekk og kom til Barnow ved Solarglad·
Paa Troppi til Raadhuset ventad Hr. Strusek.
,,Det heveinkje m)ttat,« sortalde Ladislaus, ,,korkje
gode Ord elder vonde. Dei hava beiygt seg fyre
meg og kysstKjolesaumen min, men sraa kvarandre
vilde dei inkje ganga, fyrr. Hr. Barwulski er ihel-
slegen. Det kann vera so ei 5000 Maan. Mot
meg var dei som sagt svært audnijuke og sende
endaa ei Helsing med til Hr. Amtmannen; men
ellest er dei rasande. Der kann berre Krigsmagt
hjelpa.«
Mesi kvar taka Krigsmagt israa? J Barnow
sanst ingi. J næste By, som var 6 Mil derifraa,
laag det ein Eskadron Husarar. So telegraferad
daa Hr. Strusek til Ofsiseren der: J Wolovce
og derikring rasande Bondereisning. Aatte tusund
Bønder herja og myrda paa alle Adelsgardar.
Stor Faare syre Byen. Strakst senda Regiment«
Som ei blodraud Kula hekk Soli i den vest-
lege Rand av Sletta, og tagalle saag Reisnings-
mennerne etter henne. Kannhenda drog det seg
gjenom kvart Hjarta og kvar Hjerne: ,,kve1i veit,
um du i Morgon ser henne renna.« Notti kom,
og det var ei forfælande Nott, ei Nott sull av
Rædsel, og mang ei Morssjoel hadde og set Soli
hin Kveld siste Gongenz daa ho atter rann, laag
haii dand, skoten elder ihelslegen, kjyivd elder for-
br.end. Dethende mangt umenneskjelegt hi Nott—
skulde me daa her sitja og njota det breidt og seig-
pinande?
Nei, berre stutt, det som naudsynlegt er at sor-
telja· Gjaymde ti den myrke Nattkaapa stormad
Vanderne endaa ein Gong Porten. Atter til ingen
Nytte, atter vart heile Rader av deim nedskotne.
Tenararne paa Borgi skaut berre i den myrke,
fastklemdeHopen og raakad likso visst, som haddedei
sigtat. Atter hadde Benderne seg undan.
millom Gaspari sa soleklart har vist«. Det .er
let a taka munnen fullz men dei soleklare ,,bevis«f,
dei vantar til idag. Heller ikkje nyttar det ei
koma med den vakre setning, at me ,,inkje vil
lata os umsanna, me stampar mot brodden, ja
me er menneskjeleg talat forheerdeivtire villor.««
Flg segjer tak, pa var ind-te. Eg kunde Ogsa
rekne up leerde meen, norske og danske, som
likesa ,,soleklart«· har vist, at me har drip og
tru den dag i dag som me fek deim av Var-
herre; men det trengst ikkje — kristendomen
ster ikkje og fell med dei lærde meen, og ,,sole—
klare bevis«« innafor kristendomens grænsor er
det ikkje a snakke um. Skal nokon fram med
bevis her, lyt det bli motstandarne: me held os
til Herren s·jøl og hans kjyrkja og til det, som
ho har brukt gjenom alle tider. Motstandarne
feer ,,bevise««, l. at truesordet ikkje er apostolisk,
2. at det er dregjet ut or skrivten. Ndr dei ski
har gjort det, har dei ogsd ,,bevist««, at den dap
me no har,« er ein annan een den dei fyrste kristne
hadde, og da har dei kanheende ,,bevist·· meir
een dei sjolve vilde.
Eg trur det ei« ileire een eg —- ja mang ein
av vore motstandarar au ——— som har forargat seg
over slikt, som det hr.x.hermer etter G. Jonsom
»Grundtvigianarne er ei seerkjyrkjeleg stemna,
der vegen atende til den sanne kjyrkja ma ganga
gjenom hugvending, ei grundig og san hugvens
ding«· Korfor ikkje ogsa taka med desse av
den sama man: ,,har den (min lære-) bidraget til
at hindre det kristelige livs udvikling i grundt—
vigsk retning, da har den veeret hvad den skulde
veere, da har jeg for min del intet andet at
gjøre, end at takke min Gud·« —— — — ,,0m
de end udvortes forbliver i den lutherske kirke,
ja vel endog eeder dens brød, benytter de dog
sin stillingisamme til at undergrave dens mure«
— desse ordi hayrer ogsti meid til dei solekltire
bevis!
Du ynskje1-, hr.X., at dei linor du skreiv i
no. 25 av ,,Fedrah.«« kunde hjeelpe ,,einkvar som
sokjer sanningi til S- fa meir greida pa korleis
Grundtvigsleera i royndi er 1aga«. Ja, du feer
tilgjeva" meg, men eg har vondt for ei tru, at
dette dit ynskje er hugheilt. Heile stykkjet dit
her meerkje av partihat og fanatisme. At ein
Men snart vaagad dei seg paa igjen med Vit-
kransar, Kyndlar og andre Slag Brandgreidor.
Myrkret veit undan syre det skarpe raude Ljoset.
No hadde Borgmennerne endaa vissere kunnatskjota
ned sine Fiendar. Men Elden tagde, dei hadde
skotet burt alt Krutet sitt. Det merkad Bonderne
og kom no sigandeitjukke Flokkar, og paa eitTeikn
flaug Brandarne paa hundrad Stelle i ein Gong
inn i Borgi· Dei hadde bundet Steinar i deim-
Mang ei Spik slokknad, i mangt eit Rum slpkte
Tenararne, men det munad inkje stort. Ein halv
Time etter slo den ljose Logen ut or kvartGlashol
upp mot Taket og so upp mot Himmelen i den
myrke Notti. Borgi og dei, som i var, var sortapte,
og rædselsfult klang det ville: Urraha! israa Si-
gervinnarom gjenom Notti·
Berre dei tvau Taarni paa Hytnom og dei
tunge Murarne· yver Porten vardt sparad av Legen-
Det sidste kom vel med fyre Bønderne. Jarnporten
vardt berre maatelegsvarm, og Trebrni fatad inkje
Varme. So kunde dei endaa ein Gong ganga paa
Porten, og daa sprakk han sund i Plagingi. So
sprang dei gjenom ngk og Eld inn i Borgi.
s (M-eir·)
l
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
