Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
136
Jedralseimen.
Ude Augttst 1880,
Krigsretst. Der sit han no fengslad — som ein
Brotsmaiin og eit Jllmemies.
—- J denne Sski maa her rydjast app. Dei
militcere Herrarne Jeo her — som fleire Gonger
syrr —- vist ei Framferd fo uvi)rdsl·eg, at Ein !
kann skjemnastao·.aa liva i eit Lattd» der slikt hen-
der. Det viser seg klaarare og klaarare, kva den
»militære Tanken-» ber i seg-, og me trnr, at en-
daa dei største Her-Glskarar heretter vil koma til
aa·lefa Bjornsons Ord um Herstellet med ser-
leg Ettertauke. i
Ltktaraktte vante lht nok agta seg litegrand
for desse fin-fine skandinaviske Stortnøti, som no
er komne i Gang.
Det siste Matet i« Stockholm var i sume
Maatar stik, at —— Lærarstanden toler ikkje miskje
av det Slaget.
Lwrarstanden hev som andre Stender ei Æra
aa verja; han kann ikkje lata seg bruka til koa "
som helst. Skulde han oftare koma ut for slikt
som det i Stockholm, so vil han snart faa eit
Uord paa seg, som hatc vil finna tungt aa bera.
Lat Folk faa den Tanken um Lærararnesine,
at dei er nsjolostendige og umannslege; lat Folk
koma til tru, at dei ikkje er frie Menii« men Te-
nars Tenarars Teuarar, — lat det konm til det, og
Lirrarstattdeii vil finna seg meir enn ille tent med det.
— Det er uforsvarlegt av ein Maiiti som
Ekspeditionschef Hertzderg aa sara aat som hait
foor der burte i Stockholm· Han skulde i Em-
baetts Medfore vera ein Manii, som Lærararne just
kunde lita paa; han skulde baade i det eine og
andre vera paa deira Sida, og iktje» minst skulde
han gjera alt isitt til, at Lwisatsstandeit ikkje leid
nokoti Mein paa Vordnad og LEra, — og so
narrar hait sjolv dei ut i ein Situation, der dei
ikkje kann verja seg mot Mistr)diiig og Mis-
tankarl "
Hr. Hertzberg visste so godt som nokon, at
millom Lcerarariie var det mange som ikkje var
av hans Meiningar, mange, som ikkje hadde
hans «Blik for Landets Vel«. Og likevasl narrar
han dei upp der til aa staa aa klappa og ropa
Hurra til ein Parti-Title, ein Tale, som maatte
vera reint forucrrmeleg for dei, som ikkje hadde
same politiske Syn som han. Zc
Det var mange Vinstremenn millomdeiLce-
rararne. Likevel vaagar Hr. Hertzberg aa bruka
dei til ein Demonstration for Hogrel Og
det i ei Stund, daa all flik Partidemonstration
var ei Landsskaml ·
Dei Lasrararne, som koni med i dette, kunde
ikkje godt protestera. Det var Fest, stor Fest;
Ingen kunde koma upp motProgrammet. Mange
av dei, som stod lenger ifraa, hoyrde ikke ein-
defsmein at Talen var av sovoret Slag. Dei
var-t altso endefram brukte. Drivne frant av
sin ovste Fyresette til aa demonstrera mot sine
eigne Meiningar og mot sin eigen Vile —— og
det framfor heile Skandinavia. —
Naar Folk ser slikt, kva maa dei tenkja?
Kiia Dom maa Lærarstaiiden saa, naar slikt kaun
henda? Vil det ikkje vera altfor naturlegt, um
Leerararite vert mistenkte og mindre trndde? Mis-
tenkte for aa snu Kaapa etter Vinden: vera libe-
rale millom «Folket", men nokot reittt annat mil-
lom dei fine, — mistenkt for aa vera 11sjølvfteii-
dige? —— Jallsall ser det ikkje ut til, at dei er
stort vyrde av fine Fyresette, naar desse kann
vaaga slikt.
— Tilburder som den i Stockholm maa ikkje
oftare henda. Lakrararne maa agta seg eitgrand
for desse fin-fine Storme-ti og for desse lcerarven-
lege Storherrar!
Hogtefolk klagar hver, at dei hev for faa
dugande Menn, for· saa Mentt med Tankar og
Klaarsyn, og iser forsaa Meim med Eldhug»
«Vegeiftring« for Saki, Me11n, som kunde taka
Striden upp med full Trit paa si Suk, og fora
Kampen, ikkje berre av Hat til Venstre elder av
andre slike Grunnar, men av heil Kjeerleik til tin-gre-
politikkens eigne Tankar og Formaal.
s Me trur me hev les et nokot sliskt, dessinei—r.
At Hegrefolk kaiin koma med flike Klagemaal
— Høgre» som altid hev voret fo rikt paa Spott
yver all «C·—ldhug«, all Tru paa Tankar, all «Jdeali-
tet« i Politikken —, det viser, at dei tet til aa
faa ei Kjenning av, at det likevrel ikkje er so visst,
at det er den raae Magti som vinn i historiske
Stridsmaal millom ulike Aandsstemnun
Hev Hogre lært dette, so hev det lært ein stor
Ting, og ein gagnleg Titig. ,
For er Hogre komet so langt, so vil det snart
koma eit Stig lenger: det vil sphrja seg-Halv,
kvat det vcrl kann koma av, at Tankarne, Elv-
hugen, Tt«ui og Idealiteten meir og meir samlar
seg paa Vinstresida og meir og meir kverv burt
or Høgreflokkeit.
Kva kann det koma av? —
Naar Hogreleerar aafpyrja um det, so vil det
visst og finna Svaret. For Svaret er greidt nok.
Det samlar .Tankarne, Eldhugen og Idealite-
ten, som hev Livskraft i seg. Det, sont hev
Livs-kraft, hev Framtid; for det er det verdt aa
arbeida· Men um- det daude og ntliode sankast —
Rainuarne.
Daude Tankar kann aldri skapa Eldhttg elder
Tr11, dei kann berre avla Fan(itisme. Deri
som er bunden i utliode Tankar» er rædd kvar
ny Ting, som kjeiii app, er faarleg. Men den,
som er rædd, tvilar, og den, som toilar nm sitt
Standpunkt, han —- eit av tvo: arbeider seg ut
fraa det elder tlengjet’ seg til det i Fanatisme
Fanatismen er den blinde, olme Eldhug, ——
olm, fordi haii hev i seg ein Odd av Toil, ein.
loynleg Bredd, som gneg og gjev Uro. Verre
dei livskraftige Tankariie kann vekkja sunn Eld-
hug: Kjærleik paa Grunnlag av roleg Tra. —
Naar Hogre hev lært dette, vil det hava lasrt
ein stor Ting, ein gagnleg Ting!
Skindaudc. Fraa Sogndal vert det fortalt,
at Gardeigitr Lars Anfinsen Hatig fhr eit Par
Vitur sidaii kjende seg nokot sjuk, gjekk til Sengs
og do, som dei meinte. Snidkar vart hentad,
Likkista gjotst og Liket sett ut paa Laaven. Saiike
Kvelden, som Liket var ntsett» skulde Datter hans-,
ei Gjenta paa 10 Aar, henta Hovelspon inn i
Kjoket til Mor si. Iioeddvori kasta Gjenta Augo
burt til Kista og —- saag der For siu sitja uppreist
«Anna» ropad han, og ho til Sprangs inn til
Moeri, og til aa fortelia, at Fa’ren «stod uppat."
Moeri daauad, og fyr dei vaun koma seg etter
Forbiningi. koni Maanen i Likskjorta ruslande
framhver Tunet· Haii vart mykje binen, fa’ han,
daa han vaknad og fann seg liggjande i ei Lifli-
sta.· Kotia rakuadst ikke med seg fyrr ei god Stund
etter at Maanen var attkomeu. Mannen er uo
full frisk att. s
Bikiugstipct paa Gaukstad hev gjort Enkja,
som eig Garden, til ei vælstands Kone. Ho
var utfatik og det var fyr aa fiuna ein Statt, at
dei tok til aa grava izgaugen Daa Skipet faunst,
og Antikvar Nicolaysen var ditkomen, tok Folk i
Mengd til aa stroyiiia til Staden. Dei fann daa
paa aa setja ein «Entree« av 10 OhrJir fyr aa
koma inn. Derved er innkomet 1400 Krunur» og
fint Skade paa Eng hev Kona fengjet 1600 Krunur.
Med desse Pengar hev ho ntbetaltGarden, og hev
endaa Pengar att.
Latlg Svcvn. Odd Oddsson Eketies av Etne
ved Stavauger kom Maandagen den 2dre August
hrim fraa Gksis; troytt var han og la’ seg strakst
til aa sova, men var ikkje god til aa vakna fyr
Maandagen den 9de Aug., endaa dei stakk honom
med Naaler og ruskad i honom alt dei orkad· Hati
kjende deim, som var thaa honom og kjende ait
Naalesthngjerne, segjer han, men det var Uraa fyr
honom aa faa Sveonen av seg. Sidanheo Ingen-
ting oantat honom»
Bizth Wokthy tit-aad Teint-lat- 0k tbe tøile-
pemlent 0k.s’ek ak Goocl Templnks. ·Mr. Joseph
Malins»» Chef gjenoni 10 Aar fyr Storlogeti i
Englarid som det stend 200000 Avhaldsmenn under,
Stiftar av ei Mengd Loger i England, Koloui-
landi og dei fleste Land i Europa, hev nyft voret
her iLandetGkristiauia og Porsgrmid.) JSverig
innvigde han den 12te August deri svenske Stor-
loge i Sköfde, der det matte frain Repraesentantar
fraa Logerne i Gdteborg, Linkiiping, Notrkiiping«
Eskilstuna, Kungssdn Kopi11g, Arboga og fleire
Vyar. Til Chef fyr den Svenste Storloge val-
dest Landbrukar J. A. Mnhr og til Sekretier
Student August Kyhlen.
Ftaa Kvitseid 2-»’880. Her teknar til aa bli
eit godt Aar fyr Kvitseid: Aaker og Eng stend
svært vent. Det er nok so, at dette Aaret vil
stande langt tilbake fyr det fhrre, her var so kalt
fraa Vaaren av. Men det skiftar stendigt millom
Rein og Solskin, so her er nokot vondt at faa
berge Foret sit i Hus.
Daa desfe» tvo, tri Aari heoe voret somt
knappe, fo heve her« reist ein stor Mengde Menneskjur
til Amerika; uo paa vel eit Aars Tid heve her
reist tet innpaa eit hundrad av baae Menn og
Kvinuar berre ifraa Kvitseid. Ein kan nok spyrje
seg sjolv: kan Matstrasvet vera einafte Grunnen
til, at somange reiser? — Dertil kan ein hug-
heilt soara «nei«, det ikkje er. — Naar her kjeiii
heim· eiii fraa Anierika og fortel um hose alt er
der bnrte, so segjei’ Folk som so: «Tenk« hadde me
det slikt her i Norge som i Amerila, so skulde du
sjaa Folk livde betre her eiin dei gjere
J Baur reiste her fraa Kvitseid ein gamal
Mann til Amerikaz han var tet inn paa dei fire
Ting. Tvo av Sonene hans hadde reist fhr fleire
Aar sedan. ijor Sumar var ein Brorfott aat
honom her henne; han hadde reist derhver fyr treti
Aar sedan. Han haddentmerktsegiKrigenmillom
Nord- og Sild-Stamme so at General Grant (sei-
nare Presidents fctk honom fraa Soldat upp til Lun-
nant. Sidan varhanKontyman og nuelde ut Landfyr
Nykomarne; haii var det, som fekk yvertalacdtamlingen
til at reise, fhrr hadde hait paa ingen Maate vil t reist,
endaa Soiiet«ne hans looade honom fri Fragt. Brut-
sonen sente Billettar til honom og eiii Soti og
Dotter og til tvoavGodsonerne hans. Hatt hadde
frit Bal anterc han vilde verte hjaa honom elder
hjaa Sotterne sine, han oalde nok det feinste. Det
var vondt, at skiljast med Gamlingen, og han gret
so, at eg tenkte mest ikkje han hadde komet avstad
og huskte seg helder baade daaen og gravlagt enn
at maatte forlataVener og Fedrelaiid· Hciit hadde
vor-et ein Mestar til at syngje fyrr i si Tid, men
no vart han fyr gamal og han fortalde um
gamle Kjempur og Seg11e1« og hadde sjolo ooret ein
sterk og krasv Kai«. n. ot-
.« »
sagatun Folkehoiskole
ved Flamar
begynder atter lste Illorsetmäesr sin Vinter-Himle lin-
vstlcsne Gutiar i 011 Altler til 18 Aarng slet-Uveir Slm—
leiis Underrisningsthg or: Verdens- og ifærd-elektris-
ltistokie» Nokges Grundlov (ve(l siden deraf Grundtrle
lceno aanltolnncleims samt Aniersilcns Stntsforlntniiixxeis),
endvidere Modersmaal, n"1111u·ltlig· og skriltlig, Geograft»
Regning-, Landmaaling, Zogfgrsel og sang. 1 ung-li-
Tiiner om Ugen vil (loi· al csii Agronnm fra Aas blive-
meddolt Landbtsugslaere.
Betalingen fin- Undervisningen er181)tl. raa-med-
lig, for Icosten 6 Spil og for Lugis mod Lys. Ved-og
Sengklktzsloi· 1 Spel pr. Maaned. Lngeiiei« og Haanel·
kloscleis man Blot-pinte selv— niqcll)1"inge. Unskeisnogen
helt eller delvis ni, liolde sig Hosten selit Ulltsis sknlle
sig (l(-n paa Nalssxgnaisdeiie, saa er- elertil tit-lystig .———
Vetl private Bidrag ei’ Skole-ti sxit istand lil at gun-
Umiekvisning (N"B. ikke lcost og Lugt-i) for 5Fllksver,
naar der skuti·es Attost for Ulteniiclletliecl.
De, dei- 0nskei- at 0piage»s ved Skolen, mit-i intl—
melde- sig inden Ude 0kt0bor til
’ O. Art-even,
Sngattiii pr. Herman
- Fredritsstad.
Trykt i Nikolai Olsetis Boktrykkeri.
...-—.———
.« »-
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
