Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
20de Mai 1882.
Fedraheimen.
8
De mun gjera i Ord hell i Gjerning,
alt i den Herre Jesu Namn, so De
takka Gud og Faderen ved honom.
(18) Konur, De skal vera Dyk-
kar eigne Menn undergjevne, som
det sømer seg i Herren. (19) Menn,
De skal elska Konurne Dykkar og ar-
gast inkje paa dei. (20) Born, De skal
lyda Foreldri i alle Ting, for dette er
tekkjelegt for Herren. (21) Fedrar,
De skal ikkje øsa upp Bonni Dykkar,
paa det at dei skal ikkje verta huglause.
(22) Tenarar, De skal lyda i alle Ting
Dykkar lekamlege Herrar, inkje med
Augnetenest liksom for aa tekkjast
Menneskje, men med vælmeint Hjarta,
med Oite for Gud. (23) Og alt som
De mun gjera, gjere det av Hjartat
som for Herren og ikkje for Menneskje,
(24) De veit, at fraa Herren skal De faa
Arvluten til Løn, for De tena Herren
Kristus. (25) Men den, som lid Urett,
skal faa igjen for det han leid, og det
gjerest ingen Mannemun. III. (1)
Herrar, De skal gjera Rett og Lik-
skap mot Tenararne, De veit, at De
og hava ein Herre i Himlarne.
«Napoleon den 3dies Hoff.
Dei religiøspolitiske Blad ”Fædre-
landet” og ”Luthersk Ugeskrift” vilde
i sin Strid mot Brummels Roman ikkje
rett tru, at det fin-fine Paris var so
usedelegt i Napoleon HTI’s Tid, som
Brummel hev skildret det. Det gjekk
ikkje an aa tenkja slikt. Skulde Sed-
løysa kunna verta so vonlaust fæl under
eit so godt Styre? Var ikkje Napoleon
TT ein Mann, som med Meineid, Mord
og Statskup hadde frelst Frankrike
fraa Republikken? Og styrde han ikkje
med slikt eit herlegt Einvelde, at det
franske Storthing i hans Tid berre var
eit Komediespil, — just slik, som det
norske burde vera? Ja studde han ikkje
Kyrkja og Paven i Rom med Vaa-
penmakt? Var han ikkje med eit Ord
ein Styrar slik, som ein Styrar skal
vera? Og under honom skulde Paris
rotna upp i Sedløyse? — og det just
det fine Paris, Keisarens Paris, det
Paris, som hekk ihop med Hoffet?
Nei; det var umogelegt. Det var ikkje
trulegt. Det maatte vera nokot, som
den radikale Tendensskrivaren berre
hadde funnet paa for aa eggja Folk
upp mot Einveldet og Keisardømet.
— Her ein Dag, eg sat og grov i
gamle Avisur, fann eg eit ”enskildt bref
från Paris”, som stod aa lesa i svensk
” Aftonblad” Vaaren 1868, altso just i
Napoleon III’s sidste Tid. Dette Brevet
inneheld og ei Skildring av Sedsemdi
i Paris i den Tidi. Eg kom til aa
tru, at ”Fædrelandet” og ”Luthersk
Ugeskr.” kunde hava godt av aa lesa
dette Brevet, og difor vil eg her skriva
det av.
—”Qch hur finner Ni Paris?” frå-
gas mig från alla håld. Hvad skall
jag svara? Paris er för nårvarande
sjelfra hården för allt, som heter demo-
ralisation, sedeförderf, fornedring*),
och om det någonsin varit moget för
en revolution, så år det vål i detta
ögonblick ”(18681)”, men en revolution
ånnu blodigare ån den, som började
89, ty det år wr aristokratiens och den
*) Understriket her.
högre ”förgyllda? bourgeoisiens prakt-
fulla palatser, som korruptionens pest-
smitta trånger. Låsen endast Ernest
Feydeaus sista roman: ”La comtesse
de Chalis ou les moewrs du jour,”*)
hvari författaren på ett så upprörande
sått tecknar grefvinnan Castiglione och
furst Gramont-Caderousse, och I skolen
snart bli öfvertygade om, at med ”les
moeurs du jour” menas i verldens huf-
vudstad: sedesløshet.
Den bekante tyske författaren Wa-
chenhausen frågade för några dagar
sedan Feydeau i min nårvaro, om det
verkligen vore grefvinnan C. och furst
G., som han skildrat i sin roman, och
den navnkunnige romanelerns svar
var alltför pikant, för att jag skulle
uraktlåta at meddela det.
?Ja, om ni så vill”, lydde det.
”För öfrigt har jag dåri tecknat hela
den franska aristokratien; hvad grei-
vinnan Castiglione utförde igår, ut-
förde hundratals andra av våra adels-
damer före henne 1 förgår, och ingen
af vår aristokratis lejoninnor skall
tveka att i morgon begå de samma
dårskaper!”
— — — Och sedan alla desse
paradoxer, dem man anvånder för at
bemantla lasten! . .. Jag skulle kunna
upprepa hundratals dylika, som nått
mine Öron, men jag vil endast citera
en enda, anmårkningsvård derföre, at
den uttalades af vår tids förste jour+
nalist.
Emile de Girardin gaf för några
veckor sedan en middag till firande
af en marmorbacchant, som han några
dagar förut inköpt för 15,000 fres.
— Under middagens lopp föll samtalet
på en auktion, som dagen derpå skulle
ega rum hos en af de fornåmsta loret-
ternar (Horur). Hela Paris hade under
en veckas tid strömmat til kurtisanens
våning för at beundra de dyrbara
möblerna, konstsakerna, taflorna m. m.,
och en af middagsgåsterna . . . ytrade
lakoniskt, att den ifrågavarande damen
exponerat ”son lit de reception”**). In-
fallet var blixtrande, det hålsades åfven
af både herrar och damer med hjert-
liga skrattsalvor, då Emile de Girar-
din hastigt reste sig och med ett all-
var, sårande, då man betånkte det
tvetydige åmne det gållde, förklarade,
at han e tillit, det någon hvarken i
hans tidning eller hans hus angrep
dessa damer! — parsqu” elles omt le
meme drott de vivre de leur beauté que
les gens d’esprit omt de vivre de leur
esprit.”***) — Kommentarierne göra
sig sjelfva.” — —
Brevet kann ikkje vera skrivet av
nokon Radikalist; det stod som sagt 1
Aftonbladet. Helder ikkje er det skri-
vet av nokon norsk ”Bjerkebæk”. Og
likevæl dømer det ”det fine Paris”, ”Kei-
sarens Paris”, paa ein slik Maate.
Der er hellest nok av Skildringar
og Vitnemaal. Dette Brevet er berre
ein av dei tusund Røyster, som lyfte
seg mod Keisarstadens Rotenskap til-
slutt. Men ”Fædrl.” og ”Luthersk
Ugeskr.” kann visst læra mykje berre
av dette. b.
*) Grevinne de Chalis elder Dagens Seder”.
**) ein djerv Skjemt.
fordi dei hadde same Retten til aa liva
av sin Venleik som Aandsfolk hadde til
22 liva av sitt Vit.
-
Den gamle.
Leng;je sleit han og strævåd; no er han trøytt,
treng so saart til aa kvila.
Kann han kvila? mest alt hans Dagsverk
ligg der ugjort? litet han vann.
Sprengde ein Stein, reiv upp ei Rot; men
fleire var etter;
endelaust breider
Verket seg ut for hans dimme Augo.
Kann han kvila? —
— Kvila kann han so rolegt; smilande gjeng
Gamlen alt til si Kista.
Tenkjer blidt: eg døyr, men eg liver
større sidan.
Det, eg gjorde, er gjort; i det eg liver;
det, eg ikkje evlde,
vil eg evla i Son min; i honom eg liver;
og det veksande Verk
er min eigen evigt veksande Tanke.
Ikkje eg døyr.
Steinen, eg sprengde, og Roti, eg reiv, dei
gjøymer mitt Liv;
Det eg gjorde, er gjort for alle Tider.
Betre enn eg det fekk, vil Son min faa det,
og hans Son vil faa det betre enn han;
Livet vil veksa Mann etter Mann; men eg
er i Vokstren,
liver i den som Saven i hundradaars Eiki. —
Kvila kann eg; mykje eg vann;
meir vil han vinna, Son min.
Mang ein Gong
tok eg so tunge Tak;
men naar eg vann, var eg glad som syn-
gjande Fuglen,
og den Gleda, den kann ikkje døy; den tek
eg med meg;
den skal susa yver min Haug som eit Kvad.
Tunge Tak |
vil der vera for Son min;
men han vil vinna tilslutt som eg, og Son
hans vil vinna,
Livsgleda yngjer seg upp som det evige
Arbeid. —
Lengje ég sleit og strævad; no er eg trøytt,
treng so saart til aa kvila! —
kvila eg kann.
Stillt til Kista ruslar den gamle,
strekkjer seg ut med ein Sukk;
Kvila fær han, og Arbeidet gjeng som han
livde enno.
B.
Syttende-Mai-Tankar
fraa Henrik Wergeland.
”Derfor er Fædrelandet os dyrebart,
fordi det har kjøbt os Ære og Lykke
for Anstrengelse, – fordi det midt i
sin Armod og Magtesløshed erkjendte,
at Frihed ei kam kjøbes for dyrt”
Syttende Mai er ”ikke en Stagna-
tionens Fest (Stagnation 0: Stilstand),
— dette Dynd, hvori Menneskeheden
og alt godt bliver hængende; — det
er Fremskridningens Fest, vi feire!”
”Thi hvorledes skulde vi turde vove
at meddele Ffterslægten Friheden unyt-
tet eller endog nedværdiget —?”
”Hvad der beror paa os selv, —
lad os sværge at vinde det —:
Oplysning, Frihedens Lyssfære,
Medborgersind, Frihedens Styrkebelte,
Oprigtighed og Uforfærdethed, dens Vel-
talenhed,
Flid, dens Haand, og
Hæder, den Dragt, som tilhører den!”
”Vi ville være som Kroghs Støtte:
norske i Malm og Klang og Præg og
Pryd, og dog under Borgerkransen
skuende vidt og frit udover Verden!”
”Grundloven taaler og æsker en
Frihed, der nærmer sig -Republikens.
Det ske!”
”Kan Aandens Kilder, Tankens Flugt
da taale Tvang?
Skal Sandhed ikkun straale smukt
i eget Hjerte indelukt,
som jamrende Aladdins Frugt
i Hulen trang?
Nei, Presse, løft din stærke Arm!
Befri al Verden i din Harm
fra Tvang!”
”Lig Cherubim skal om Frihedens Tempel
Storthinget evig værge; — lig Norriges
Ørne med vidtslagne Vinger det dække
vort
Norriges Frihed.”
”Hurra for Frankrigs Trikolor!
Den er en Fader jo til vor? — —
Vi føre jo paa egen Stag
vor Stolthed, vort trefarvte Flag”
”Hvad er du?”
Fribaaren Nordmand, kun Fædrelandets
4 Treæl,
født for at gjøre Stolt-Norrige sæl,
dække med Ager, Smaabørn og Eng
Norge, den Æ rens og Frihedens Seng.
Nu slaar Jeg mie paa Lænden og kalder
selv mig Mand;
jeg staar for min Drot, men knæler for
mit hard.
Jeg: fødtes for at hade Trældom mer end
Pest.
Ja kun med Sorg jeg lægger Aaget paa
min Hest.
Thi Trældom maa jeg hade, selv i dens
døde Bild;
og Tanken; ”Norge bøiet under Hersker-
vil,”
saa hurtigt som den flyr,
dog fylder Sind med Skyer,
paa Væggen rasler Riflen og knager
- Bilens Id.
Jeg fødtes for at lystre Lovens Bud —
hvor let! —
Men vak som Ørn paa Agget jeg vaa-
ger om man Re.
I Frihedssolen satte min Far min Vugge
ud.
Da tændtes Ild i Barmen, *
da voxed Marv i Armen
og Vet bag Pandehud.
Snart blev da Vuggekarmen
min Hærde altfor stutt.
Jeg: spændte den i Varmen
.* og stod som vaxin Gut.
Nor vil jeg Armen skjænke,
ja Barm og Hærde med.
Men Vettet vil jeg øke og dyrke ved at
tænke.”
(”Nordmandens Katekismus.”)
? Hvad er din Mening
om Franskmanden?
Vi ham taknemmelig maa hylde.
Vor Frihed vi Revolysjonen skylde.”
(”Nordmandens Katekismus”.)
Kristiania, den 19de Mai.
68 aar gamall er Norigs Fridom mo..
Skal me lova, at han skal verta eldre,
elder skal me lata Novemberkulden taka
han? —
Aa, me tenkjer me held paa han ei
Stund til. Ein veit kva ein hev, men
ikkje kva ein fær, og arm maatte den
Mann vera, som trong Formyndarar for
seg, naar han var 68 Aar gamall!
Leve Fedrelandet, Fridomen og l7de
Mai! Og |
”Gid syttende Mai, den velsignte blandt Dage,
bestandig maa skjønnere vende tilbage!”
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
