Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - b. Eldre nynorsk, maalføretidi (1625—1850)
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has been proofread at least once.
(diff)
(history)
Denna sida har korrekturlästs minst en gång.
(skillnad)
(historik)
frametter. Dei nøgde seg med aa kalla det danske
bokmaalet for norsk, og heldt so fram med
aa skriva dansk, baade dei eldre forfattarar og dei
nye som kom upp. Bjerregaard førde likevel
gudbrandsdalsk maalføre fram paa theatret i
„Fjeldeventyret“ (1824) og den namngjetne stiftamtmann
og præsident Vilhelm Frimann Koren Christie i
Bergen skreiv upp norske ord i mange aar —
„samlinger til et norsk dialekt-lexicon, især i
bergenhusiske dialekter“, som inneheld umkr. 20,000
ord og enno ligg uprenta paa Bergens museum.
Det var elles vonlegt at det nasjonale
maalspursmaal no kunde koma upp for ollo. Og den
fyrste som sette fram kravet um eit fullnorsk maal,
var diktaren Henrik Wergeland, som ogso spaadde
at Norig vilde faa sitt eige bokmaal, fyrr
„aarhundredet nedrødmer“. I striden millom honom
og Welhaven øygnar me ogso, um endaa uklaart,
noko av maalspursmaalet. Det vart ein heit strid
um det dei kalla „norsk“ eller „dansk“ theater.
I denne striden synte det seg ein stor uklaare um
kva skilnaden eigenleg var millom „norsk“ og
„dansk“. Daa skreiv den namngjetne Jonas Anton
Hjelm eit uppset i Norsk Maanedsskrift (1831) um
maaltilstandet. Han er merkeleg klaarsynt for si
tid. Han skil millom tri hovudformer for maalet
i landet: rein norsk i bygderne, blanda dansk eller
norsk i talemaalet i byarne, og „et saakaldet
skriftsprog, det same som skrives i Danmark“, og han
ber fram det ynskje at maalkunnige fedrelandsk]ære
menn maatte semjast um aa faa fram „landets
virkelige sprog, dets virkelige grammatik, og i en
videnskabelig ordbog samle sprogets udtrykke“. Ikkje
lenge etter gav vitskapsselskapet i Trondheim Ivar
Aasen (fødd 1813) studnad til aa granska og gjeva
upplysning um dei norske maalføre. Tidi umkring
1840 og frametter var elles i fleire maatar ei sterk
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
