Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - VII. Mgławice i słońca
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
169
równoważy marnotrawstwo słońc w rozrzucaniu materyi a jesz-
cze więcej w rozpraszaniu siły. Przy wędrowałe cząsteczki pyłu
absorbują promieniowanie słońca i oddają jego ciepło pojedyń-
czym drobinom gazu, które o nie uderzą. Cała masa gazowa wsku-
tek pobrania ciepła rozciąga się i ostyga. Najbogatsze w ener-
gię drobiny odbiegają i zastąpione są przez inne z wewnętrz-
nych gęstszych części mgławicy, które to części przez rozcią-
ganie również się ochładzają. Każdy promień ciepła ze słońc
wysłany jest napowrót pochłonięty; energia jego za pośred-
nictwem gazowych części mgławicy przenosi się do słońc nowo
tworzących się w bliskości mgławicy lub też w wewnętrznych
jej częściach i kondensuje się około przybyłych centrów przy-
ciągających t. j. około resztek tych ciał niebieskich, które się
pierwotnie ze sobą zderzyły. Materya wobec panującego tam
zimna znów może zbić się razem: ciśnienie światła, jak wy-
kazał Poynting, wystarcza by ciała o 15" C, i gęstości równej
gęstości ziemi (5.5) i o średnicy 3,4 cm. utrzymać zdała od
siebie. Na odległości Neptuna gdzie panuje temperatura abso-
lutna około 50° to jest mniej więcej taka jak w mgławicach,
ten wymiar graniczny spada do 1 mm. Jak wyżej wzmian-
kowaliśmy, przy pierwszem łączeniu się drobnych cząsteczek
główną rolę odgrywa zapewne nie siła ciężkości, lecz siły
włoskowate, działające między warstwami gazów skondenso-
wanych na tych cząstkach pyłu. Również i energia nagroma-
dzić się tam może wbrew prawu o ciągłym wzroście entropii.
Przez tę działalność zachowawczą warstwy gazowe szybko
rzedną ale zastępują je zawsze nowe masy z wewnętrznych
części mgławicy, aż ta całkowicie się wyczerpie i przekształci
na gromadę gwiazd lub układ planetarny krążący około jed-
nego lub kilku słońc. Przez zderzenie tych słońc powstają
znów nowe mgławice.
W przejściu ze stadyum mgławicy do stadyum gwiazd,
i w tworzeniu się nowych mgławic wskutek zderzenia się
dwóch ciemnych lub jasnych ciał niebieskich, główną rolę
grają ciała wybuchowe zawierające prawdopodobnie związki
wodoru i helu (zapewne i nebulium) z węglem i metalami.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
