Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
46
birtust hans gömlu frelsis og mannrjettinda hugmyndir aö nýju,
göfgaö-ar og fegraðar fyrir skáldlega snilli, sem náð haföij’sinu hæsta stigi.
Var Vilhjálmur Tell fyrst leikinn i Weimar, en siðan i Berlin, og var
Schiller iþar nærstaddur og sjálfur vottur að þvi, með hvilikum
algleym-ingi honum var tekið. Oöara en hann lauk viö Vilhjálm Tell, hafði
hann tekið fyrir annaö efni, »Demetrius«, úr Rússlands sögu, og átti
að verða sorgarleikur, ert til aö fullgera hann entist honum ekki aldur,
þvi heilsan var nú algjörlega á förum og dauöi fyrir dyrum. Af
»Demetrius« eru aö eins til brot og drög, sem sýna hvernig leikurinn var
áformaður, og má af þvi ráða, aö hann mundi hafa oröiö snildarverk.
Af lýriskum kvæðum Schillers er »Alpenjäger« (Älpaskyttan) eitt hið
síðasta. Hann andaöist 9. mai 1805 til mikillar og almennrar sorgar
um allt Pýzkaland, þvi aldrei hefir neitt þýzkt skald verið jafnelskað og
hjartfólgið öllum, æðri og lægri, eins og hann.
Schiller var eigi að eins mikið skáld, heldur haföi hann einnig
lyndisfar og hjartalag, sem samboðið var hinni miklu og háleitu gáfu
hans, og því lýsti sjer einnig i liferni hans og framkomu hatur á falsi
og órjettlæti, rikur áhugi á hinu fagra og sanna og lotning fyrir hinu
heilaga, samfara yfirlætisleysi, einlægni og hjartans hreinskilni. Aö ytra
áliti var hann ekki friöur maður, en andlitiö svipmikiö og skarplegt og
lýsti hinu andlega afli og andagiptar fjöri, sem inni fyrir bjó, einkum
þegar hann talaði, og geröi þaö persónu hans mjög tilkomumikla.
I trüarefnum var hann frjálshyggjandi eins og Goethe, og kveðst
hann af trúrækni ekki játa neina trú; en hitt er vitaskuld, aö hann var
játandi þeirra hugmynda, sem eru trúarbragöanna æösta undirstaöa, eins
og lika skáldskapur hans ber ljósastan vott um1. Hafi nokkurt skald
boriö merki meö einkunnarorðinu: »Excelsior«, þá var paö Schiller, svo
hátt setur hann markiö og svo hugsjónarlega háleitur er skáldskapur
hans. En allt um það hefir hann orðiö hiö alþýðlegasta og kærasta skald
þýzku þjóöarinnar, og kemur það af þvi, aö þótt skáldskapur hans,
sjer-staklega hinn lýriski, sje mestmegnis heimspekilegur og fræöilegur, þá
er hann hinsvegar svo hrifandi sakir háfleygis, tilfinningarikis og
tigu-leika oröfærisins, aö jafnvel þótt efniö sje þungt i sjálfu sjer, þá syngst
þaö inn i hvers manns hug og hjarta. Einmitt fyrir þetta hefir Schiller
orðið kennari þjóðar sinnar, aö hann hefir náð til hennar allrar meö
áhrifum sinum, og er þetta eitt meöal annars, sem skilur milli Schillers
og Goethes, aö Schiller er alþýölegri og sjerstaklega, fremur en Goethe,
skald hinna ungu; hins vegar stendur Goethe aö sinu leyti nær
mennt-aöa flokknum og æöri stjettunum og verkar meira óbeinlinis en beinlinis meö
sinni skáldsnilli, sem aö visu hvilir á breiöari og allsherjarlegri grundvelli
en Schillers. Aö ööru leyti stefna bæöi þessi stórskáld aö sama markinu,
þó hvort um sig hafi sina aöferö. Goethe tekur lifiö eins og paÖ er,
og samlagar það sinum anda; hann veröur fyrst aö lifa i eigin
tilfinn-ingum, það sem hann vill yrkja um og koma i skáldlegan búning. Hann
stendur föstum fótum á veruleikans jörö og augu imyndunar hans lita
fyrst á verulega lifiö, en þar næst á hugmyndina. Aptur litur Schiller
1 Welche Religion ich behenne? Keine von allen,
Die- du mir nennst. — Und warum keine ? Aas Religion.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
