Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
i8
lögleidd,1 og að kjördæmin í hverju amti og í Kaupmannahöfn2 séu
sameinuð, því að þá sé um fleiri aö velja, og að hver kjósandi gefi
að eins einum framboða atkvæði sitt.
Eg hef ekki áöur minst á þetta atriði, að hver kjósandi gefi
að eins einum manni atkvæði sitt. En þetta er eitt af þeim
aðal-atriðum, er ég síðar mun ræöa nokkru nákvæmar; en nú vil ég
nefna hið næsta aðalatriði.
Sænskur vísindamaður, dr. Cassel, hefur skrifað ritgjörð um
hlutfallskosningar® og sýnt þar fram á, hversu það sé ástæðulaust,
að låta atkvæði þingmanna hafa jafnt gildi. Eftir því sem nú sé,
þá skifti engu, hvort þingmaðurinn hafi mörg atkvæði eða fá.
Af-leiðingin af þessu sé sú, að atkvæðið missi sitt hlutfallslega gildi,
og verði ekki bætt úr því, nema því að eins, að atkvæ&i hvers
þingmanns hafi gildi eftir þeim atkvæðafjölda, sem hann hefur
fengið við kosninguna.
Petta var annaö aðalatriðið, og þá kem ég ab þriðja
aðalatrið-inu, en um það veit ég ekki til, að neinn maður hafi ritað
sér-staklega, heldur hef ég það úr norskum lögum. Eg hef áður
minst á lög Norðmanna 5. júní 1897, sem veita Norðmönnum rétt
til að greiða atkvæði við þingkosningar, þótt þeir séu í útlöndum.
I þessum sömu lögum er kjósanda leyft að greiða atkvæði með
akveðnum stjórnmálaflokki eða óákveðinni framboðaskrá einhvers
flokks, án þess aö nefna menn þá, er kjósandinn vill hafa
kosna.
Pessi þrjú aðaðatriöi álít ég að séu skilyrði fyrir því, að
full-nægt sé hinni þriðju réttlætiskröfu, að hvert atkvæöi fái fult
hlut-fallslegt gildi, og skulum vér nú athuga þetta dálítið nákvæmar.
Eg hef áöur talað um, hversu það sé óheppilegt, að binda
menn við að kjósa einn eða tvo menn í kjördæmi, og sýnt fram
á, að landið ætti að vera eitt kjördæmi. Hér á landi eru í
nokkr-um kjördæmum kosnir tveir menn, og á hver kjósandi að gefa
báðum atkvæði sitt, ef það á að vera tekið til greina. í samræmi
1 Einä og áður er getið, tná telja víst að þetta verði lögtekið.
2 Hér er lagt til að alt Island sé eitt kjördæmi; ísland alt hefur að eins 76
þúsund ’tbúa, en 1. febr. 1900 voru ibúar Kaupmannahafnar 360,000 (og að
úthverf-ununi meðtöldum 479,000) eða framt að því fimmfalt fleiri. Tillaga Scharlings er
því miklu mikilfenglegri en tillaga sú, sem liér er um að ræða.
3 Dr. G. Cassel: Om proportional Repræsentation i »Tilskueren« 1896, bls.
466—476.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
