Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
56
—- en hvergi annarsstaðar, — og að stundum hefur sést, aö þetta
móberg eða þussaberg hvílir á ísfáguðu blágrýti. Svo er t. a. m. í
Berghylsfjalli í Ytrihrepp og í Búrfelli við Pjórsá. Þetta ísfágaða
blágrýtislag liggur eitthvað 700 feta djúpt í Búrfelli, og er
jökul-urÖin, sem ofan á því liggur, á að gizka IOO feta þykk og svo
hörð, aö sprungur (klofningar), sem í laginu eru, liggja alt eins
gegnum blágrýtismolana og tengiefnið.
Eg kom að þessu lagi vestan i Búrfellshömrum, en seinna
um haustiö (í fjallferð) fann Páll Lýðsson frá Hlíð í Eystrihrepp,
sem meö mér var í Pjórsárdal, aö samskonar lög eru austan til í
fjallinu á líkri hæð, og er engin ástæða til að efa, að það séu
sömu lögin, sem ná í gegnura fjalliö. Pessi 100 feta jökulurö er
eldri en jökulurðirnar, er mynduðust næst á undan því tímabili, er
ísnúnu dóleríthraunin runnu; en þó eru til ennþá eldri jöklamenjar.
ísfágaöa blágrýtislagið í Búrfelli er líklega fram að 200 fetum á
þykt, og undir því er jökulurð, og sést sú jökulurð líka austan
til í fjallinu, að því er Páll Lýðsson segir. ísfágaða
blágrýtis-lagið er ákjósanlegasta sönnun fyrir því, að sami jökullinn hefur
ekki hlaöið niður jökulurðunum, sem yfir og undir því eru, og
leiðum vér af þessu (og mörgu öðru) þá ályktun, að ekki færri en
3 »ísaldir« hafi gengið yfir þetta svæði, áöur en ísnúnu
dólerít-hraunin runnu. — Ekki færri en 3, en miklar líkur eru til, að þær
hafi verið fleiri, og verður þó ekki aö svo stöddu sagt, hve margar
þær hafi verið. Eins og áður var á minst, hefur móbergið ennþá
næsta lítiö verið rannsakað í þessu efni.
Pess skal stuttlega getið, að talsveröar líkur eru til, að fleiri
en ein »ísöld« hafi gengið yfir þessi héruð, eftir aö dóleríthraunin
runnu.
Skamt fyrir suðaustan Stangarfjallsmúlann, og hér um bil 100
fetum lægra, er klöpp úr mjög svipuðu dóleríti og því, sem er
í kringum Reykjavflí, og er hörðnuð jökulurð undir klöppinni.
Klöpp þessi er ísnúin mjög, bæði úr norðri og austri, og háttar
svo ta, aö hvorttveggja hefur ekki getað orðiö í einu; hefur
jökullinn aö austan gengið seinna yfir. Pessar tvær rákastefnur má
nú víða finna um þessar slóðir, og eru talsverðar líkur til, að
tvisvar hafi jökull gengið yfir dóleríthraunin ísnúnu, en bráðnað
af þeim á milli.
Hingað til hafa náttúrufræöingar, eins og við er að búast,
einkum veitt eftirtekt eldfjallamyndunum lands vors. Vonandi er,
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
