Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
207
um mönnuin er ekki til, heldur aö eins prestastefna (synodus), sem
litiö kveöur aö. Pá hafa og prestakosningar veriö lögleiddar,
leys-ing sóknarbands, fríkirkjusöfnuðir o. fl.
Beri menn stjórnarfar vort i heild sinni saman viö stjórnarfar
landsins i byrjun aldarintiar og framan af henni, þá dylst engum,
aö framfarirnar eru afarmiklar. Aö vísu er fyrirkomulaginu á
hinni æöstu stjórn landsins enn mjög ábótavant. Er þar einkum
tilfinnanlegt, aö ráögjafinn er ábyrgðarlaus i flestum greinum og
landshöföingi sama sem ábyrgöarlaus; aö ráðgjafaembættið er faliö
ókunnugum útlendingi, sem ekki kann mál vort og hefir störf sin
í hjáverkum, og aö enginn veruleg samvinna getur átt sér staö
milli hans og alþingis, af því aö hann mætir ekki á þingi. En úr
öllum þessum göllum er nú veriö aö reyna aö bæta, og liöur
vonandi ekki langt á 20. öldina áður en þaö tekst.
Paö er jafnan þung byröi og lika miöur holt fyrir hvert land
aö hafa of marga embættismenn. Til framfara má því telja, aö
klerkum hefir fækkaö aö miklum mun. Samkvæmt skýrslum um
fólksfjölda á íslandi 1. febr. 1801 vóru þeir þá 231, en nú eru
þeir ekki nema 144 (eöa 147, ef prestaskólakennararnir eru taldir
meö). Hins vegar hefir veraldlegum embættismönnum fjölgaö
störkostlega. 1801 vóru þeir ekki nema 45, en nú eru þeir orönir
hér um bil helmingi fleiri, og þó miklum mun fleiri, ef allir
starfs-menn, sem launaöir eru af landsfé, eru taldir meö. En í þessari
miklu aukning embættismanna á þó læknafjölgunin langmestan þátt,
og hlýtur sú fjölgun aö teljast til framfara, þó spurning geti veriö
um, hvort ekki heföi mátt komast af meö minna. Stofnun ýmsra
annara embætta hefir og veriö óhjákvæmileg afleiöing af öörum
framförum, en hja sumum heföi vafalaust mátt komast. En það
viröist vera föst stefna hjá bændum, aö fjölga embættismönnum
sem mest, því þeir hafa sem kjósendur jafnan fylgt þeim fastast
til þingsetu, sem bezt hafa gengiö fram í því aö fjölga embættum
og hafa embættislaunin sem hæst. Og á sjálfu alþingi hafa
ein-mitt bændurnir veitt þessari stefnu miklu tryggara fylgi, en margir
ür embættismannaflokknum. Paö er lika svo komiö, aö ísland
hefir aö tiltölu viö fölksfjölda miklu fleiri embættismenn en
nokk-urf. annaö land. Aö vísu á víðátta landsins og strjálbygö mikinn
þátt í því, en þaö er þó töluvert embættasýki landsmanna aö kenna.
Paö vantar reyndar ekki, aö bændurnir kvarti sáran yfir fjölda
embættismannanna og hve mikiö af landsfé gangi til þeirra, en
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
