Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
8
orö hans, sem þjóökunn eru: um hvat váru guöin reið, er hér
brann hraunit, er nú stöndum vér. Og þaö er víst, aö báðir
þessir menn voru óskíröir og að öllu útliti heiönir, — Úlfr, því
aö annars heföi ekki heiöna manninum dottiö í hug a& skora á
hann, og Snorri var vitanlega fyrst skírður árið iooo.
Samskonar »trúmaður« var Porgeir Ljósvetningagoði; heföi
hann verið heiðinn í anda og trúfastur, heföi hann náttúrlega
aldrei gert þaö, sem hann gerði á þinginu iooo, og Hallur heföi
aldrei snúið sér til hans, —• en hin ágæta ræöa hans hefur eflaust
lagt smiöshöggiö á málið; þegar hinn heiöni lögs’ögumaður
sner-ist svo áþreifanlega i kristna flokkinn, var málinu þar meö lokiö.
faö er einkennilegt, aö hér er talaö um tvo heiöna goöa, sem
auösjáanlega voru kristninni hlyntir, og jafneinkennilegt er þaö, aö
heimildarritin nefna ekki einn einasta málsmetandi mann á tiafn,
er hafi veriö verndarmaöur heiðninnar — ekki einu sinni Runólf
goða, er bezt haföi gengiö fram í því að sekta Hjalta
Skeggja-son; en nú var sonur hans gisl í Norvegi, og hefur hann liklega
ekki kært sig um aö hafa sig mjög í frammi. — Paö var hann,
sem Hjalti sagöi storkandi um: »gömlum kennum vér nú
goö-anum aö geifla á saltinu«. Sömuleiöis má minnast þess, aö sonur
Guömundar rika var og gisl Olafs Tryggvasonar.
Mótstööuflokk-urinn — »heiöingjar«, er ritin kalla —• var því höfuölaus her.
Aörar og dýpri ástæöur en þessar, er nú voru taldar, finst mér
alls ekki viö þurfa málinu til skýringar; þær eru fullnógar, til þess
aö skýra, hve greiðlega tókst til á alþingi áriö iooo. Og
heimildarritin gefa enga ástæöu eöa átyllu til þess, aö grafa eftir dýpri
orsökum til þessa merka viöburðar.
Engu aö síður hefur höf. ekki þótt þetta nóg, og reynir hann
því til aö finna aðrar ástæður, ríkari hvatir, eöa meö öðrum
orð-um pólitískar orsakir. Til þess að geta skýrt það, þarf höf. að
fara frekara út í stjórnarsögu landsins og goðavaldið.
Árið 930 kom alþingi í fyrsta sinn saman og voru þá þegar
frá upphafi lögrétta og dómstóll sitt í hvoru lagi, og voru þau
sniðin eftir hinni norsku lögréttu, er reyndar var líka dómstóll;
en hinum islenzku lögsmiðum (eöa lögsmið, Ulfljóti) hugsaðist þaö
snjallræöi, að greina löggjöf og dóma í tvent, afþeirri aöalástæðu,
að þeir sáu, að sömu mönnunum var þaö alveg ókleiít, aö semja
lög eöa lagabætur og sýsla ýmislegt annað, er í lögréttu fór fram,
og þar aö auki hlýða á allar sakir og sakargögn og dæma — alt
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
