Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
111
Hvernig lífiö upphaflega er til orðið, er oss hulið. Á
mið-öldunum héldu menn, að hin lægstu dýr kviknuðu af sjálfu sér,
likt og menn trúa enn víða heima á Fróni um lýs og flær. Ole
Worm, háskólakennari i Kaupmannahöfn († 1654), mesti
fræöi-maöur sinna tíma, hélt því jafnvel fast fram, aö læmingjarnir —
músategund, sem stundum kemur 1 afarstórum hópum ofan af
fjöllum í Noregi og gjörir mikinn óskunda i bygöunum —
mynd-ist í skýjunum og rigni niöur yfir réttláta og rangláta.
Pessi sjálfmyndunarkenning (generatio sþontanea) hefur oft
komiö fram síðan, og ýmsir af lærisveinutn Darwins, þar á meðal
prófessor Haeckel, eru þeirrar skoðunar, aö hin lægstu frumdýr
geti stöðugt myndast, ’ef hin rétta blöndun myndunarefnanna er
fyrir hendi. Þetta eru getgátur, sem enn þá hefur eigi hepnast
að sanna.
Steingrímur Matthíasson.
Ritsj ä
MATTHÍAS JOCHUMSSON: JÓN ARASON, harmsöguleikur í
5 þáttum. Kostnaðarmaður: Skúli Thoroddsen. ísafirði 1900.
Hann á löngum lífsferli og allmiklu skáldstarfi á bak að sjá, þessi
prestur Braga og Jahve, þessi maður með hina »háu tóna«,—• ef hann
annars fýsir að líta til baka, sem reyndar er óvíst, enda ekki mikil
ástæða til. Hann er nú 65 ára að aldri, en skáldgáfa hans er þó óbiluð.
Sumir álita jafnvel, að aldrei hafi honum tekist betur en einmitt núna.
síðustu árin, Raunar skipar »Jón Arason« ekki öndvegið meðal
skáld-rita hans — því ekki er ætíð jafnvel tónað í Bragahofi hans —, en
hann mun þó vera bezta leikritið hans.
Af eldri leikritum hans er »Skugga-Sveinn« beztur. Aðalpersónan
er sköpuð í anda íslenzkra þjóðsagna og leikurinn hefir eftir íslenzkum
mælikvarða unnið allmikla hylli. Ég ímynda mér helzt, að það hljóti
einmitt að stafa af því, að persónur leiksins eru gamlir kunningjar, sem
menn kannast við annarstaðar að, og fólk hafi því haft gaman af
að-sjá þær á leiksviði. Hér 1 Danmörku mundu menn kalla
»Skugga-Svein« alþýðu-gamanleik, ef til vill góðan alþýðu-gamanleik, en ekki
áhrifamikinn skáldleik. Það er nóg af efni eða viðburðum í leiknum,
en þá er líka hér um bil alt talið. Ekkert er gert til að låta
lyndis-einkunnir aðalpersónanna umskapast. Að því leyti sem Skugga-Sveinn
á í baráttu við hið lögbundna mannfélag, minnir leikurinn á
»Ræningj-ana« eftir Schiller, en það er ekki samið með gremjutilfinning Schillers —
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
