Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Fedraseimen·
5te Januar «1878.
ning. Dei veit ikkje av det, atdeipaa ein ,,Skule««
skulde kunna faa »Svar paa dei tusund Spurs-
maal," og dermed er det daa reint eit Raani, um
dei kjem paa Folkehogskulen elder paa Amtsskulen.
— J dei sidste Aari var det daa likevcel som Folk
fekk liten Grand meir Auga paa Folkehogskulen,
at den kannhenda var nokot meir enn det dei
hellest teakte seg med ein Skole. Og eg trur, at
Folkehogskuleii litt etter kvart hadde vunnet Lasset
yoer Leitet. Men ——so kom Amtsskulen· Mindre
Penge-Utgift, Statens Stempel som Aabyrgsla
fyr den rette Trni —— det beit. Det er daa
sjolvsagt, at dei fleste no reiser dit.
Ja, dei gjorde eit godt Grip den Gongen,
dei, som vilde drepa Folkehvgskulen· Men dei,
som ikkje var meinte paa det, —— dei gjekk fint i
Fella. Men dei skal ikkje vera altfor trygge, dei
gode ,,Gamle.« · Vaknar me, so me icer sjaa den
Rævelabben, so vert det so mykje mindre Tillit,
dei fær, og Straumen vert so mykje verre aa
stogga·
Og eg vil sluta med ei Von um, at —- ,,Me
skal koma, um ikkje so braadtl« T—e·
Folkclsøgsklllelt. Fleire Menn nordanfjells
byd inn Folk til aa vera med i eit Folkehogskule-
samlag, som hev til Maal aa hjelpa einkvar Ung-
domen, som hev sers god Lærehug, inn paa Folke-
hogskulen, senda Men11 ikring til aa halda Fyre-
drag um denne Skulen o. m. —— Paa Sagatun
held dei eit Folkeinote fraa 15de til 24de Januar,
der det vert haldet Fyredrag um Norigs-, Kyrkje-
og Heimssoga o. m. og um sumt av Bokavlen
vaar, serleg um »Samfundets Støtter« og ,,Magii-
hild«; Samtalar skal haldast um Skolen og Kyrkja
og deira Stand no fyr Tidi, um Tvang og Fri-
dom, um den »klassiske Daningi« o. m. Dei, som
møter, kann og setja framSamtale-emne. —- Slike
Folkemate driv dei mykje paa med i Danmark og
likar dei godt, so det er vcel, at det vert prøvt
med dei her uppe og.
Dei Folkehogskularne, som no er i Gang her
iLandet, er: VonheimiGausdal(ved Vetlehamar);
Lærarar: Jngvar Vol)n, Fritz Hansen; Fyredrag
av Kristoser Bruvn og Kristofer Janson; Sagatun
(ved Hamar); Lærarar: O. Arvesen, Storeng, Kr.
"’ Olsen; Vigmarken (i Landvik ved Grimstad); Læ-
rarar: V. Ullmann og G. Lore1:tzen; Opdal (ved
Throndheim — etter Jol); Lærar: DanielScether;
Frosten (ved Throndheim); Lærarar: L. M. Vent-
sen (Storthingsmann), Kuløy, Mathias Skard og
Dyrlcekjar Skard; Beitstaden (um Throndheim);
Lærarar: K. K. Foosnces, N. Brænne; Ullensvang
(i Hardanger); Lærarar: Joh.s Helleland, A. M.
St. Arctander, Nils Skaar; Skjeberg (i Smaale-
nene — skal snart taka til); Lærar: N. G. Sø-
rensen.
Eikc Niil for mshkje var det i den Tidendi,
som stod i Bladom, um Rein-Buskapen ved Krøde-
ren. Det skal vera 200 istadenfyr 2000.
Til dei Brlmnskaddc i Levanger hev det her
i Kristiania i Jolehelgi komet inn 950 Kronur ved
—— Kortspil· Hellest skal detvera teiknatikr. 11,500
Kr., og av dei vart sendt 6000 Kr. med same.
Dci tek lio til aa tenkja paa ein Jarnveg
fraa Hamar til Vetlehamar. Ei Nemnd er sett
til Fyrebuing ao den Saki.
Utlandct. Danmark. Den landlyste Sles-
vigeren Hjort-Lorenze11, som fyrr hev gjevet ut dei
nordslesvigske Bladi ,,Danevirke« og »Freia« hev
no teket paa seg aa styra Bladi »Nationaltidende«
og »Dagstelegrafen« i Kjøbenhavn. — Politikeren
Lars ijrnbak doydde Natti til Onsdags av Rygg-
verk og Lungesott, 54 Aar gamall.
England· Porten hev fenget det engelske
Riksstyret til aa spyrja etter i Petersborg, kvat
Vilkor Ryssland ætlar setja fyr Fredgjerdi. Etter
det rysske Styresbladet skal det rysske Styret hava
den Meiningi, at all Midling, som ikkje baade dei
stridande Magter er samde um aa søkja, er alt-lyve-
leg og utakande; derimod er Ryssland viljugt til
laana Øyrat til Fredsframlag fraa Porten utan
Millommann. Detta var no fulla ikkje nokotuvens
tande Svar, og det engelske Styret hadde kann-
henda ikkje helder onnor Meining enn aa faa so
mykje betre Tak til aa granska Folkehugen heime
og framsyr alt aa nvydo det rysske Styret til aa
segja fraa, kvat det no vil, fyrr enn det engelske
Rikstinget kjem saman. Dei engelske Bladi —— og
til Deils dei utlendske— hev i den sidste Tidi
havt mykje fyr seg Spursmaalet um aa taka
Ægypten· Dei engelsk( Bladi hev til dessa fyr
Ende samtykt i den Tatken, men no hev det ogso
byrjat koma fram Moroyster, deribland eit Ord
fraa den velvyrde Blmskrivaren Alfred Austini
Styresbladetstandard· Fyr det fyrste, segjer han,
vil det krenkja Jtalia ox Frankrike, og um dei og
no finn seg i det, vil dci gjoyma Steinen i Luma
og taka han fram att, mar det hader deim best og
England verst; dinæst vil korkje ,,Pagtaren«,
Khediven, elder »Eigaret«, Sultanen, hava Hagen
paa aa gjeva upp sin Rett aat Ægypten; fram-
leids er Rovarskap ein iengen Farang, og England
vilde hava maalbundet seg sjølv, um det skulde
henda, at nokoii tok ette:; og til Slut, um England
og vil freista aa halda seg paa den Maaten skades-
laus fyr det, at Ryssland tek Armenia, so vil det
i Grunnen vera like nca«z for naar Ryssland ein
Dag hadde teket Syria med, kvat daa? Jau daa
vilde England vera noyid til aa halda ein stor
standande Her i Ægypten til aa verja det mot
Ryssen. Det var daa likare aa føra Krig mot
Ryssen fyr aa halda det ved det gamle Laget i
Litle-Asia. .
Frankrike. Det skal vera paa Voni, um
Rochebouet’s Ministerium var so uskyldugt, som det
let. Det hev teket til aa ganga Ord um, at det,
fyrr Dufaure fekk greidt Hespelen, var ein Umstoyt
i Gjerdom. So er det iallfall dei fleste tyder ut
det, at dei Garnisonar, som ligg i ein Ring um-
kring Paris, hadde fenget Paabod um aa halda
seg reiduge til aa draga inn i Paris. JLimoges
negtad ein Offieer aa lyda Ordri, daa Generalen
Bresolles lagde henne ut soleids, at ho skulde sigta
til Riksumstvyt. Styret hev byrjat rannsaka desse
Greidorne, og dei t«vo Offieerar er sette utor Den-
esta.
hev- vist seg aa vera eit Paafund av dei knuser-va-
·ve«fyr aa skada det nye Styret; det gjekk ut
Aa at Utriksministeren Waddington vilde ganga i
Samlag med England i Utrikspolitikem
J Tydskland hev enno Ministrarne Orlov.
Det ser ut til, at »Kanslerkrisen« skal enda soleids,
at Kansleren, Bismarck, seer sin Vilje fram. Det
hev voret Samraad millom Bismarck og Bennigsen,
Forar fyr det nationliberale Parti, og det teiknar
til eit Umskifte i Riksstell og Riksraad. Bennigsen
og den andre Forareii fyr det nationalliberale Parti,
Forkenbe·ch, er nemnde som Hovudmenner fyr det
nye Riksraad. «
Jtalia hev ogso senget seg eit nytt Riks-
raad under Depretis, men det er ikkje Von um,
at det oert lenge standande.
Paven er sovidt med Helsa, at han i Jole-
helgi hev voret god til aa halda eit Konsistorium
og utnemna eit Par nye Kardinalar og fleire Bi-
spar og Erkebispar.
Krigen: Medan den saarade Leven fraa
Plevna, Osman Pasja den sigerscele, er paa Vegen
til Moskva, trættar Sigrarne, Ryssen og Rumæn-
ingen, um kven av deim Æra rettelege tilkjem.
Brevskrivarar aat Trsengelske Blad fortel no, at dei
baade tvo hev Skam av Medferdi med deis turkiske
Fangar og saarade, etter at Plevna var teket.
Korleids det no er- i so Maate, fo er det visst, at
Turken sjolv hadde sytt fælande klent fyr Folki
sine i alle Maatar,— og at ei ovstyggeleg Sott hadde
teket til aa herja i Staden, so ho kannhenda var deim
likeso arg ein Fiende som baade Ryssen og Sulten.
Paa den andre Sida segjer Ryssarne og Rumcening-
arne,» at Turkarne hadde kverkat alle dei Fanger, dei
hadde teket fraadeim, paa ncer 3. — Fyreferdi av den
vestre rysske Heravdeildi hev slitet seg framyver Balkan
i vare og Uveer og sett Mannskap i Balkantreng-
jorne millom Arabkonats og Sofia, og Hestfolket
er alt paa Sofiaoegen. Samstundes er det fortalt,
at Serberheren hev teket AksPalanka og, etter
Slaasting i tvo Dagar, det sterke og vel varde
Festet ved Pirot, som raader fyr Vegen fraa Nisch
til Sofia. Etter at no rysske Trapper hev
naatt saman med deim, er dei i Samlag paa
Ferd mot Sofia. Dei fleste av dei Turkarne,
Git annat Gjetord, som foor Verdi ikringf
son fyrr stod i Sjipkapasset, hev faret til Sofia
til aa styrkja Forsvaret. Fyr den rysske Rustsjuk-
Hecen skal Snjoen vera overstege leid, so dei lyt
hada Fred paa den Leidi. Endaa verre er Is-
gatgen paa Donau. Brui ved Nikopolis er rivi
bu1t, og det spokjer fyr Sistovabrui. Muktar Pasja
er kallad heim att fraa Erzerum.
(Retting: JFyrsteluten av Utlands-Stykket i fyrre
Nuneret stod »bergd« ixStaden fyr »lengd«).
Til Brevskrivarar o. A.
(Svar paa Spursmaal).
Pass paa, kvar Gong det lzcnder nokot i
i Vygdi elder i Byeii; skriv daa strukst, og fortel
det som er l)endt, stutt og greidt. —Det er det
fyrste Kravet til ein god Brevskrivar.
· Nokot av det, som Folk bry seg mindst um i
eit Blad, er Vers. Vil du vera viss paa, at det
dn skriv, vcrt leset, so skriv Prosa.
Kann du ikkje Landsmaal, so skriv reint Byg-
demaal, og det so nær etter Talen som da kann,
baadei Ord og Vendingar. Me rettar det vael
oftaseck«s«i·l Landsmaah for me veit, at Folk er
bryd-.»a2nd alle dei ulike Skrivemaatarne. Men
me«’ts ’kevcel mel st det av Bygdemaalet, som
til tier er br
Segner, Eventyr, Visur, Stev, Ordspraak,
Lokkar, Leikar, Bygdeskikkar. Ovtru og alt slikt skal
du liggja etter av all Magt og sanka og skriva
upp sv godt som du kann, og altid i Bygdemaal.
Send det so til »Fedraheiinen«. Kann» me ikkje
bruka deti Bladet, so sender me det til lærde
Menn, som tidt ser Mun i det, um det fyrr oss
andre kann sjaa aldri so skralt ut.
· Bladstyret.
Til Lesararne.
Som de veit, er me meinte paa aa auka paa
Bladet so snart me kann. Men me kann enno
ikkje vita so visst, kor god Raad me seer no i fyrste
Taket, ogdifyr maa Bladet vera som det er so
lengje. Me kunde snart kjoyre Skuta i Aakerem
um me foor for fust fram. Men gjeng det, som
det no ser ut, so kann det ikkje vara so lengje,
syrr me fcer større Rom. Vladstyret.
Brevsending.
Finmarkingen. Ja, denne eine Gongen. Men det er
fleire Ting som gjere; at det sidaii ikkje gjeng oss-
vael an. Vil de likevcel skriva, er De vcelkomen.
Dei Maalprpvur, De talar um, vil me gjerna hava.
szjy sing ar.
»Fedmhei1nen«
kjem ut fraa Noatiret 1878 under same Styret som fyrr,
og med den same Grunntanken. Det legg seg i det Heile
etter aa vera eit godt Folket-lad paa norfkt Maal.
Um Tingartalet vil auka nokot skikkeleg, er det Mei-
ningi, at Bladet- skal vcksa. Og daa vil me bl. A. sjaa
til aa faa ein fast Skule-Artikkcl i Bladet, so Lærarstan-
det kunde faa»Hove til aa samla seg meir mannsterke um
»Fedraheimen.« -
Priseii vert»zfraa Nyaar av: Kr. 1,10 (ikkje Kr.
1,20) fyr Fjlltdungaatct, med Postpengar og alt.
Bladet fcer daa sin eigeii Ekspeditor, so me vonar, at
Tingararne skal faa Vladet nokot vissare enn som fyrr,
daa Posteii ekspederad det. Det nyttar aldri aa tinga
Bladet, utan ein»s sender Pengar med same.
Dei som var Tingarar ifjor, og vil vera det i Aar
au, maa strakst setida Pengarne fyr 1ste Kvartal elder
Halvaar 1878. ·Ubetalte Blad vert ikkje sendt-
Israel Et) og Bygd,
Maanadskrift aat Vestinannalaget, kjem ut i Bergen
med eit Niunmevpaa 16 Sidor Oktav kvar Maanad· Det
kostar 2 Krunor Aargangen, fritt send med Posten, »og
kann tingaft paa alle Posthus iLandet og i Bergen hsaa
Kasseraren i Vestmannalaget, Olav Paulson.
Jnnhald1877: Til Lesararne. Fraa Telemork. Smaa-
stykke fra Dalarne. 1, 11. Nebrafka(Fortelnad etter G«er-
stijcker). Smaanogdi og Stortorvi. Ho Hamars Brynhild«
Framgang i Landet. Kunsten at skriv(r. Til Maalmenn-
erne« Ute paa ville Havet. Raftescten. Jonsok-Kveldeii.
Fodernaudi. Gixi Brotsmann etter tapad Æra. Kor
ligg Leidi? Git Tilsvar· Olav, Soii min. Ymist. Um
Arbeidets Adelskap. Svar til Hr. L. Holst· Margit
Slyngftad. Smaastykke fraa Dalar11e. lll. Ute og
(heima.
-
Trykt i Ringvolds Boktrykkeri«
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
