Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
14
Fedraheimen.
26de Januar 1878.
Eit annat Døme hava me i det Svaret, som
Folkehyigskularne fekk av Amtsraadi, daa«dei sokte
um Pengar av Statskassa. Tru dei hadde fengit
so fort Nei allestader, um Folket sjølv- hadde vorte
spurt? Gg er inkje Grundtvigianar sjølv, eg heve
heller inkje no so stor Tru paa sume av desse
Skularne; men eg vilde inkje vera med aa negta
dei Pengehjelp soleis som desse Amtsraadi, —— og
slik heve mange det. Det syner seg au no meir
og meir, at Amtsraadi inkje nettnpp gjekk Ærend
fyr Folket den Gongen. , .
Det ser ut til, at Fridomsslokken i Storthin-
get gjerna vil gjeva Amts- og Sokneraadi meir
og meir millom Henderne, venteleg i den Trui,
at Folket med det sama skal faa meir Magt;
men det er somenn eit stort Spursmaal, um det
er rette Vegen· Eit valt Faamannsstyre kann nok
sume Tider vera likaso laakt som eit arvelegt Eta-
mannsvelde, og det er slett inkje sagt, at Folket
meir seer Viljen sin sram den eine Gongen, enn
den andre. Det kann henda, at eg tekiMist, men
eg veit inkje rettare, enn at ,,Reprcesentantskapet«
kann fara aat mest som det vil, og tarv inkje bry
seg stort um, kvat Soknefolket segja. Den einaste,
dei maa spyrja, er Amtmannen, som skal godkjenda
,,Beslutningarne« deira, men Folket, Veljararne, du
og eg, — me kann berre velja andre, naar Tene-
stetidi aat dei gamle er utet ·
Her kjem eg te tenkja paa nokot, som eg·tidt
heve grundat paa. Me vita alle, at Folk mkfe
altid bry seg so myket um Stemmeretten sin. Di-
fyr ser me au det, at mange, kanskje dei fleste,
inkje eingong bry seg um te ,,gjera Eiden.« Fer-
dast du nokot paa Landet, so kann du gjernafpyrja
etter, kven som er med i Sokneraadet der i Bygdi,
og du vil nok daa treessa scelt mange, som inkje
eingong vita det. So kanndu spyrja etter, kven
som er paa Storthinget israa det Amtet, og dei
alrafleste vilja svara: Neimenii um eg veit det.
Slikt tykjer du no er reint sorgalet, og du undrast
paa, korleis det kann hava seg. Og detta er det,
eg au heve undrast paa so mangein Gong. Men
no er eg komen te tenkja paa, nm det inkje kanskje
kunde hanga litevetta ihop med det, som eg· her
lenger sramme heve lagt ut um. Naar Folk inkje
heve meir te gjera enn detta ,,aa velja,« naar dei
kann segja, at dei gjorde israa seg det, dei hadde
paa seg, daa dei slengde Stemmesetelen sin i Val-
krukka, so kann ein mest inkje undrast paa, um
sume verta likaholdne um denne ,,Retten.«« Gg
veit imindsto, at her er mange, som tenkja so.
Tru der inkje kunde vera nokor Raad syr detta?
Me vita, at sume gamle Folk hadde Folkestemnor,
som dei styrande laut raadføra seg med sume .Ti-
der, og vaare Feder hadde Thing, HeradssThing,
Fylkes-Thing, — kunde me inkje enno saa nokot
slikt? Kunde det inkje lagast so, at Sokneraadet
Siiildringar frem Itciliku
(Ved Kristofer Janson).
1v.
Ei Helgcnvigsla. Ei Nouuevigsla. Ei
Dyrvigsla.
sFramhald)·
Ein gamall Mann med Haaret kvitt,
med Fred som Kruna paa,
med Augnalag so mildt og blidt,
at han dreg Vorn til»Fanget sitt,
at alt lyt segja: ,,eg kann sjaa,
at deg eg elska maa.«
Ein Herskarskapnad —- inkje ein
som alt med Sverdet naar,
som segen lcer, der Kula kvein,
som sov paa Mold og hat-de Stein,
men ein, som tek mot Saar paa Saar,
og smiler som igaar-
So er han gamle Mannen, som
no sit paa Petri Stol, .
som fyrr vil dvy enn sleppa Rom,
som stengjer fyr med Laas og Bem,
(og Amtsraadet) laut stemna Folk til Things, naar
so og so mange Stemmeberettigede kravde det?
Det segjer seg sjø«lv, at inkje andre enn«dei, som
aatte, Stem-merett, fekk møra.
Og naar kvar Mann visste med seg, at han a«u
kunde hava eit Ord te segja, naar det kom til
Stykket, so turvtest der kanskje inkje so myketStaak
syr aa faa Folk te gjera Eiden· » .
No. 70,000.
Forteljing sraa Tyskla11d, fritt etter Fr. Kock
111.
(Framhald).
Thorbeck var ein høgvaksen, staut Kar, uppi
Midten av 30-Aari, og tok seg godt ut. Dei, som
fyrr hadde kallat honom ein »brun« Kar, hadde
ikkje teket so reint imist; Hamliten hans var brun,
elder gulbrun, og det ikkje av Solbrann elder slikt,
men av sjølve Fødesupplaget, som Ein greidt kunde
sjaa av di, at Liten var so jamn allestader, og so
djup liksom. Dertil passad Haaret au godt, som
var reint ramende snart, mest med ein Daam av
Blaatt, slik som ein sjeldan ser det hjaa deiTyske.
Men Augo — hu! — dei var svarte som Kol, og
hadde so lynande skarpt eit Kast, at Ein skulde
tru dei kunde stikka. Hellest var det lettaasjaa,
at denne Mannen hadde voret ymist ute bland
Folk og hadde lært god Folkeskikk; for han visste
so veel aa snu og laga seg i kvar ein Ting; og
ikkje vantad det paa Talegaavur helder.
Lange Bord stod uppdukad i baade Stovurne,
og i tvo Kammer-3 attaat, med all den beste og
sinaste Maten du vilde sjaa. Tallerkar og Fat
var av ægte Postelin med gyldte Render og Rosur,
og store Blomekostar stod i fine Glas millomMat-
sati til Stas· Alt var slik, som Folk hadde ven-
tat det hjaa Thorbeck, ja kannhenda endaa nokot
gildare·
Presten, som var ein gamall vyrdeleg Mann,
var drsug i Dag; det var no hellest ikkje hans
Vis. Klokka var alt fem, og han var ikkje komen.
Men Folk hadde so mykje aa sjaa paa aa roda
um, at det vart ikkje langsamt fyr det. Dei kom
snart til det, at det var ei SlEra fyr heile Buchen-
heim, at slik ein Riking hadde gift seg med ei av
deira; mang ein Faer tok no med ein loynleg
Sukk i seg att det han fyrr so tryggt hadde sagt:
»Mi Dotter skulde han aldri senget»« Berre ein
Ting sann dei rart: at Bruri enno ikkje var aa
sjaa. Kvinnfolket var so sorvitne paa Brurestasen
hennar, at» dei var mest fraa seg; men dei laut
tigja og bia, og trzziysta seg med, at so vart ho
vcel so mykje gildare, naar ho kom.
som myrkja vil ei Fridomssol
med Limpen av ein Kjol.
Han trur, han med ein Lykel kann
hardlcesa Skam og Tjon,
han drøymer, han er Gregor1) han,
og ,,Bullar« skriv og slengjer Ban,
han leikar Jupiter paa Von
men — utan Eld og Ljon.
J gamle Dagar var det Skil,
daa Paven sat heilt godt,
han trappad bert — eit litet Bil,
og Legionar stroymde til;
men denne trappar harm — og braatt
Europa slær i Laatt.
For Tidi toler inkje no
at styrdna, rotna ned,
heit er ho, som den raude Glod,
sram spring ho um paa slitne Sko,
han, som vil inkje vera med,
maa stupa, trakkast ned-
Men denne trur ei, Huset er
rotet i Botn og Grunn,
at Folket vaknar upp og ser,
1) Ein namngjeten Pave, som alle Folkeslag skalv fyre.
Paa denne-.Maaten—
kunde kanskje Folkameiningi koma til Retten sin-·
Gndelegsssso«»kom daa Presten, og i same Stundi
steig Vrudis au inn, framleidd ao Moer si. Men
——·—’ var det den Brudlaupsstasen, som det hadde
voret so mykje Snakk um? Nei, det v·ar den uvande
svkarte Sundagskjolen, som Alle godt nok kjende-
Jngen annan Stas hadde ho held, ikkje so mvkje
som ein Brurekrans dessmeir; berre ei kvit Rose
hadde ho festat i Haaret sitt. Detta var daa
merkjelegt! Men dei fann seg snart i det. Den
staselege Bunaden, som Thorbeck hadde kaupt til
henne, hadde ho væl tott var altfor fjong; ho var
enno ikkje van med slik Rikdom og slik Stas, kunde
Ein tenkja.
»Men ser daa verkeleg ei Brur ut slik?«
spurde dei unge Gjenturne kvarandre, daa dei saag
det naableike Andlitet og dei raudgraatne Augo
aat Maria. ,.Og det so lukkeleg ei Brut, som no
ho skulde vera?««
Men snart steig Presten inn i Brudlaupsstova,
og dei laut sluta Droset sitt. Presten hadde eit
stort Brev i Haandi, som han strakst gjekk og gav
Tl)orbeck.
,,Orsaka meg, Hr. Thorbeck,«« sagde han, ,,at
eg kjem nokot seint. Eg vart hindrad paa Vegen.
Det kom ein Kar til Mots med meg, det saag ut
til aa vera ein langsarande ein, ——— og bad meg
paa klen Tysk um aa taka med detta Vrevet til
Dykk. Cg meinte det var likaste, han gav Dykk
Breoet sjølv—, men han forstod meg visst ikkje, og
eg laut taka Brevet·«
Paa Brevet stod det med diger Skrift, so dei
Næraste godt kunde sjaa det: 70,000.
Daa Thorbeck saag Talet, stokk han braadt
upp og vart so bleik som eit Lik, og det var lengje,
fyrr han fekk so vidt Mæle fyr seg, at han kunde
stota fram: »det er ein stygg, utidig Skjemt . . .
ei skamlaus Tigging . . ." Dermed strauk han som
ein Vind Upp aa Romet sitt, og let Gjesterne gjera
seg sine eigne Tankar um detta uventelege Treffet.
Suine meinte, det kunde vera eit Skuldbrev; men
den Tanken sleppte dei snart.att, naar dei saag
paa all den Stasen og Rikdomen, som her var aa
sjaa i alle Ting. Det Andre tenkte, vart iallfall
godt gjøymt i kvars Hjarta. ’
J det Bilet Folk stod slik og undrast og saag
paa kvarandre, gjekk Presten burt til Maria og
helste paa henne med eit stilt, hjartelegt Handtak
og med eit Augnekast, som lyste av innerleg og
sorgmild Medhug.
So kom Brudgomen att, og saag so glad ut
som Jnkje var. Fint bad han Prest og Brudlaups-
folk aa ganga ovanpaa, der Alt var tilstellt til
Vigsla, og sjølv tok han Bruri ved Armen og
fylgde etter Presten; dei andre gjekk etter.
J den store Stova i Loftshogdi stod eit Bord
med svart Duk og Blomarz det skulde svara fyr
Altar. Vigsla tok aat. Men Presten, som hellest
at Stormen, Elingen er nær,
og at ho komi er den Stund,
daa det maa bresta sund.
Kor gjeng det? verd daa Økfi sveist,
som no er brotnad av?
verd Paven reken, svivyrd, neist?
verd han som heilag Martyr reist?
verd Fridomssulen, Folket gav,
eit Minne paa hans Grav?
Ja desse Spursmaali heve vaar Tid svarat
paa, sume i det minste. De veit alle det, at no
heve Viktor Emanuel vunnet Rom, og dei hava
sraateket Paven den verdslege Magti, og sjølv sit
han helselaus i Borgi si, Vatikanet, og ventar kvar
Dag paa at faa døya. Men den katolske Kyrkja
er sterk som nokot Sinn syrr, og Paven kjem visst
at sitja som øvste Biskopen endaa i lange Tider.
Kor som er, var det eit velsignat Andlet paa
denne Pius. Og eg heve stroket av meg Hatten
og boygt meg so djupt, eg kunde (ein Protestant
er altid so merkeleg stinn i Knei, naar det gjeld
Paven) og teket motVelsigningi hans so glad som
den beste Katolik. Og Mann en Pio nono vil eg
altid elska som ein velsignad, fredscel, gamall Mann,
som eg vil lita paa i lengste Laget, um eg inkje
kann skyna hans politiske Ferd.
Songen er byrjad. For ein underleg Song.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
