Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Fedraheimen.
Eit Blad mit dei norskc Folket
M
Kjem ut kvar Onsdag og Lanrdag.
Pris syr ijcfrdtnngaaren s
Kr. l,10 (= 33 ß) med - i
Betaling ]
T ut
Porto og alt-
’ fyreaat·
Laurdag den 6te April.
Lysingar kostar 10 Øre
(3 sz) Petitli11a, og daa
etter Magten fyr større
s Bokstavar.
i 1878J
Lat os faa flcirc norske Salmar!
J sidste No. av »Fedraheimen« var der nemnde
nokre Bøker, som »det norske Samlag« hadde Von
um at saa giva ut med det fyrste. Eg saag fælt
sorviten etter, um me inkje snart kunde venta
sleire norske Salmar; men der stod inkje nokot uni
det. Det er sant: Det 3 Hefti, me heve fenget,
er ei stor Guds Gaava, og det er vandt,uni andre
norske Boker heve varet mottekne med slik Gleda
som dei. Men netupp difyr er det, at eg her
vaagar meg frain med den Boni (eg vonar ,,Fe-
draheimen« vil bera henne fram til »Forfattaren«):
Kann De, so lat os snart faa fleire Salmar!
Gg veit, der er mange med meg, som lengtar etter
det og vil verta hjarteleg glade, naar dei seer eit
nytt litet Heste. Eg kjenner og Folk, som kann
Mesteparteii av dei 3 utkomne Hefti’ utantil
A-
Rcligiosc Tilstand.
(Fraa Sunnhordland.)
(Sluten.)
No skal eg fortelja eit annat Mark paa Syns-
maaten hjaa Haugianarne vaarez her er det ein
annan Maiin, som kjem paa Tale. Han doydde
no i Sluteii av Januar, og Namnet hans hoyrer
soleids Soga til. Det stend fyr meg so stort og
reint, at detburde gjerast udoyelegt; imindsto evar
eg meg ikkje paa aa nemna det her. Han heitte
Sjur Ryg. Det var fyr esit nokot Vil sidan ein
Presti Etne, som sokte seg derifraa. Venerne
hans skaut ihop til ei Gaava, som dei vilde gjeva
han til eit-Fraaminne. Dei Strengaste hadde av
og til ordat um, at sovorne Akrevisningar var
urette» Men likevæl tok Sjur Ryg paa seg aa
fora Ordet i det Sendelaget,« som skulde rekkja Pre-
sten Gaava. J den Talen, han heldt daa, kom
han til aa segja nokre Ord, som med den største
Kraft viste, at Gjevararne hadde Medhelde i Bi-
belen. Detta var nok surt aa bita i syr desse,
som hadde haldet seg utanfyre og berre lagt imot,
dessmeir som mange av dei var tilstads og hayrde
og saag paa Høgtidi. Etter at dei hadde snakka
att og fram um denne Sak i fleire Vikur, vart
det til det, at Sjur skulde hava det dei kallar
»broderleg Aatvaring.« Og den sekk han, — just
ikkje so reint i Stilla, men slik, at han godtmaatte
skyna, at det var i —,,Samfundet« sitt Namn· No,
daa han var sloppen, vaknad Samhugen fvr honom
hjaa alt Folk, og Ein kunde hayra Uttalur som:
»Det var Synd fyr Sjur, at Folk skulde gjera
Livet hans so surtx det var daa ikkje annat enn
den eine Gongen, med den Gaava til Presten,
som Citi kann segja at han verkeleg sorgreip
seg.« Eiii Goiig vart det til eit sovoret Umlcete
gjort slikt Motlegg: »Det er sagt, at paa Kjærlei-
ken skal Ein kjenna den rette Trui. Den Gongen
sagde Sjur nokre Ord til LEra fyr Presten; hadde
Sjur sagt so mykje til Vanæra syr Presten, so
hadde han kannhenda gjenget«fri syr Paatale«
»Ja,« svarad ein annan Haugianar, »det hadde
han, og han hadde fenget stor Skrepp (Ros) og.«
Prestain—e ·hev havt ein hakd Strid med acc
faa Jensens Lesebok inniard. No hev dei fyr det
meste vunnet. « Men sume Stader, t.»D. i Skone-
vik, hev Enden vortet den, at dei hev kjapt seg ei
»Fagbok« til kvart av deiFag, som Skulelogi paa-
byd, «og dermed hev dei sloppet dei »verdslege
Songadne«’ og Eventyri o.«»d. l.
De11, som ikkje hev fenget eigna til seg Naa-
den, men liver allstodt i Sut fyr, korleids han skal
verta sæl, han kann ikkje godt vera glad syr at
han er skapt helder. Det gjeng so vidt, at Eiii
kann ikkje gleda seg yver Uppstandelseii, dessmeir;
det er ymist, uni det er nokot godt i den, og i aa
vera udayeleg tenkjer Ein. Soleids hev dei fun-
net Landstads Salmebok forkasteleg, syrdi det stend
i den, at »Engang naar det mon kime til Paaske
høit i Kor, da slaar og Naadens Time for Stø-
vet under Jord-« Desse Ordi hev voret umsnakka
i sleire Soknelag, og mange finn det underlegt, at
det skal heita »Naade« at ,,Støvet« stend app.
Fyr ei Tid sidan sagde eg til ein Mann, som
fhrr hev voret Skulemeister: »Det er ikkje so sagt,
at me hev Levetidi berre syr aa bua oss til aa
døy." »Ka er det daa fyre?« spurde han. »Det
kann vera syr det at me skal tena Gud i detta
Livet og,« svarad eg. Han lo: »Er du so galen
du trur, at Vaarherre treng oss til Tenarar?«
Og so slog han innpaa um, at det var nok ikkje
so visst annat eg var Fritenkjar, naar eg kunde
snakka soleids.
Lesaren sinn kannhenda, at desse Skildring-
arne vert altfor myrke. Men eg plar vera rett
glogg paa den religiøse Liten, og hellest er desse
Hende og Tilstand aa sjaa og sorfara fyr kven som
vil. Og so maa du hugsa det eg sagde fyrr: det
er ofta Raaskapen, som set seg i Høgscetet. Dei
meir aandfulle Folk, som hev eit hagare Syn, er
ofta bljugare av seg og stikk seg mindre fram.
Tak det med, so vert Skildringi baade ljosare og
sannare·
Menf kunde ikkje Prestarne gjera nokot meir
fyr aa retta paa desse Ting? — Det kann eg
ikkje segja nokot um. Men dei er nok- ikkje med
paa dei Synsmaatar, eg her hev haldet fram
Det-imot er det andre Prestar, som Sundhordlen-
dingarne vyrder meir enn sine eigne, og sume av
dei stydjer nok den »myrke Moralen.« Ein sunn
Moral maa Eiii ikkje venta, so lengje Folk er i
,,Trceldomssrygti" og hev endaa ein heil Dunge
av »Bud« umframt dei 10 Mosebodi, og so lengje
Upplysningi ikkje er større enn ho er.
Det er fulla ei stor Mengd av det norske Fol-
ket, som Skildringarne mine haver paa. Og disyre
vil det nok vera verdt aa spyrja, uin det gjeng
an at Livet veks srani fraa eit sovoret religiost
Grunnlag. Um ein helder skulde prova med eit
annat, t. D. det Grundtvigske, vil eg ikkje uttaln
meg um. Men skal her byggjast paa den haugi-
anske Grunne11, daa maa han volast storleg. Og
eg hev ei Von um, at han let seg pola. Han hev
Liv og Aaiid i seg, og ramer niange· ulike Tenkje-
maatar. Gin kann hayra det so væl i Samlin-
garne. Deri eine stend hogare, den andre laagare,
— liksom du vilde tenkja deg ein Stige fraa Jordi
til Himmelen: nedst stend dei, soiii trur paa sine
Gjerningar, avst dei, som byggjer paa Naaden, og
so ei endelaiis Rad derimillom; og dei flyt seg
upn og upp, etterkvart soin dei veks i Upplysning,
men berre sjeldan nedetter· Eg vil tru, at hadde
Haugianararne ei større verdslegsUpplysning, so vart
dei baade meir arbeidssame i dei jordiske Ting, og
dei, som stod »øvst i Stigen«, vilde sletikkje halda
paa detta myrke Livssynet» Alt no er det Sume
av dei lengst framkomne, som mislikar detta· Dei
mest aalvorslege Haugianarar er afta. dei"beste
Styttur fyr Framstigsmennerne Mange av dei
yngre »Vakte« stend baade hagare i »Stigen« enn
sume av dei eldre, og synest dertil aa vilja gjeva
Livet ei ljosare Utsida og. Detta hev alt vekkt
eingrand Rora og Snakk, og her hev voret Mate
og fyr den Skuld.
Tilskut vil eg minna um, at Havges Folk
likjest Grundtvigsfolket i so mykje, at Eiii skulde
tru, at deitvo Flokkariie etter kvart kunde veksaihop
til ein. Vaade tvo viser dei, at dei ikkje er styrde«
av nokon Partiaand, med di at dei helst vil vera
iStatskyrkja, endaa dei er tisamde med Stats-
prestarne i mangt og mykje. Hanges Folk er ikkje
etter sitt Grunnsyn (av ,,Princip’«) imot Kultiir
og verdsleg Verksemd. Vart dei so upplyste som
Grundtvigs, Menn er, so er det ikkje utrulegt, at
dei kom til aa likjast dei i det ytre Livet og i
Livssynet med.
J Februar 1878. Ø.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
