Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
27de April 1878·
Fedraheinie11.
k.
det ikr· 1,500,000, som talar Norsk, og ifkr»
2—300,000 (snaudt Femteparten!) som talar
Dansk 1). Og endaa er ikkje Dansk nokot frami-
fraa Kulturmaal; Norsk kann i alle Maatar verta
mindst likso godt, og fullt so fagert, som det. Li-
kevcel sinn Normennerne seg i,’ at det Framande
sit i Hogscetet, so Norsken mest ikkje fcer vera til-
Men me lærer væl, me med. Naar me no fær
sjaa ei Stund paa Finnefolket, Belgiafolket, Unger-
rarsolket o. s. fr·, so tek me vael til aa skjemmast
Men — dei Andre maa ganga i Brodden! —
Sknle og Upplysning.
Brev fraa Svcja i Smi·nhordlaud. Fyrst
litevetta um Maalsaki. — Her sinst ikkje Maal-
menner i kvar Busken, her helder, maa du
vita. Eg heve ofta undra meg paa, kvisyr Folket
hjaa oss er so like sæle um sitt norske Maal i
Skrift; diat naar nokon t. D. heve voret til Byen
ei Rid og so kjem· hesim knotande, so er han hel-
den reint syr eit Narr og er til Glis og Laatt syr
dei slestalle. Naar ein vilde dpma Svejabuen etter
detta, so vilde det sjaa ut, som me var varme El-
skarar av det norske Maal. Men det maa nok ikkje
vera plent so helder; for naar Ein talar um, at
det vilde vera eit godt Tiltak, naar me kunde faa
det norske Maalet innfprt som Bokmaal, daa kjem
det annan Lde i Bjolla. Dei mest gamaldagse
Folk segjer beint from, at det er Synd aa -skriva
gudelege Bpker paa Notsk· »Det kunde gaa an
med Raleboken men ikkje med andre." Sume segjer:
,,Der stend nok i Bibelboki, at dei vise skal for-
villa Verdi; det er nok komet til det »no, og dei
held so lenge paa og vrid og vrengjer paa Guds-
ordet, at Gud maa neiyast til aa taka det fraa oss-
Daa foer me Loni fyr Maalstrcevet vaart.« Sume
minner um Maalrora i Babel og spyr, um det
ikkje var ei Straff syr Menneskja, at der vart so
mange Maal til. ·,,No vil me sjolv reida Ris aat
vaar eigen Rygg. Me vil gjera fleire Maal en-
daa." Sume brukar no den vanlege Tonen: ,,Vaare
Fedrar heve hjelpt seg med detta Bokmaalet; kvi-
fyr skal daa me endra ·,det? Heve dei hjelpt seg
med det, so kann me og.« Spyr du um dei heve
leset ei norsk Bok, daa fcer du som tidast Neii
Næven; diat her er ikkje mange, som heve leset
norske Boker. Og det er væl·oftaste heile Ulukka,
at Folket hev for-litet Kjennskap til Saki. Men er
det enn smaatt med Syn og Varmhug syr vaar
folkelege Maalsak, so fcer daa Folket litt um Senn
1) Og snaudt det, naar me minnest, at ei stor Mengd
av Byfolket i Grunnen talar snarare Norsk enn
Dansk-
Augat upp fyr Kunnskap og. Upplysning. Solei-
des er her ikkje so faae Gutar, som dreg paa Sku-
lar. » Amtsskulen o. d. l. heve enno ikkje so mange
noytt. Det stikk i oss, at naar me ikkje kann faa
Levebratid av det, me lærer, so er det ikkje nokot
tess. Dei Gutarne, som heve Htig til Boki og
hellest heve Midlar, dreg paa Lierarskulem Under-
offisersskuleii og same paa Jordbruksskuleti» Med
Gjentorne heve det enno gjenget smaatt. Dei skal
liksom hava nok med Aalmugeskulen, dei. Fyre Aal-
mugeskulen er her ogso gjort litetvetta. Me hev
no faste Skular yveralt, og her .er ogso uppsett
eigne Skulehus paa sume Stader. Sume heve
endaa fenget Lærarjord, slik som ho no kann vera.
J Vikebygd, Anneks til Sveja, heve der fyrr voret
3 Lærarar; meir detta vart nok alt for dyrt syr
Folket der, og so vart den eine Posteii bytt ut
milloni dei tvo andre Lærarar· Paa sume Stelle
heve Folk det slik, at dei skjifter ein Post i tvo
for at Borni skal faa meir Underrisning; men me
tek det no paa denne Maaten, me. Um Vetteren
heve Lwrararne drivet paa med Kveldskularz men
dei heve no ikkje allestader voret so godt søkte·
Detta kann koma seg nokot av di at her er so
gresgrendt, at det vert helder langt til Skulen
syr mange. Meii eg hev no ein Mistanke um, at
hadde dei den rette Htig syr Uplysningi, so fann
dei nok fram til Skulen endaa. Hugen dreg haer
Lasset, segjer eit gamalt sannt Ordtokje· Me heve
ogso fenget istand nokre Læsesanilag, men det gjeng
helder ikkje som det skulde. Her er saa saae, som
skynar at det er nokot Gagn i aa lesa, at Læse-
samla»gi ikkje ser seg god-syr aa halda seg med nye
Boker, og so slutar Folk, naar deiikkje foer meir »Nytt.«
Meii med alt detta so er det daa betre no enn
det var i gamle Dagar-. Her er ikkje svært lenge,
sidan du ikkje kunde sjaa ei Avis elder ei Bok til
aalmenn Upplysning; men no finn dn i mange
Htis baade Avisor og Boker, endaa her er dei som
trur, det er Synd aa lesa annat enn Gudsord.
Dei, som heve denne Trui er deisom me med Hr.
Ø. i Fedraheimen kallar syr Hangianarar· Hr.
Ø. segjer, at dei likjest mykje paa Grundvigsmem
nerne; han segjer ogso, at dei er mottakelege syr
versleg Upplysningz men detta er nokot, som slett
ikkje vil passa paa Haugianarne her. Gg trur hel-
der ikkje, at dei tvo Flokkarne fo snart vil semjast
her- heime hjaa oss; for her er eit forscelande Djup
millom dei. Men eg vaagne meg ikkje inn paa
den Sak her; Stykket mitt hev alt no vortet len-
ger enn eg fraa syrsto hadde tenkt.
H——11.
Ktistiatiia, den 26de April 1878·
Stortlzittgct tok til att etter Paaske Thorsdag.
—Odelsthinget Thorsdag Lagthingets Mec-
nadar til Forslaget um Hundelog paa Landet vart
sorkastad og Saki sendt attende til Lagthinget. Logi
um Lensmannspostarne byrjad dei ogso paa med og
det vart eitlangt Ordskifte um det, so deiikkje vart
ferduge den Dagen. Me skal disyre sidan gjeva
·Melding Um det. — LEgteskapslogi kjem no ogso
sram med det fyrste»
Legat til Peter erctits Minne. « Nokre
Menn bad Folk vera med og gjeva Penger til eit
Legat til aa hjelpa fram og stydja under deiTan-
kar, Hære1n hev arbeidt fyre; umfram daa til aa
halda uppe »Ynglingeforeningerne« og ,,Studen-
terhjemmet« som Hærem hev svoretUpphavsmannen
til, likeins til eit Minnesmerkje paa Gravi
hans, og til Hjelp syr Ættingarne hans, um
det skulde trengjast. Pengarne kann sendast
inn til Ckspeditor Bjornstad, Kristiania. Desse
Menn hev skrevet under Jnnbjodingi: L. M.Aubert
(Profess.), Blom (Prest), Gchhosf (Kand. i Theol.)
Johnsen (Prosess.), Roll (Sorenskrivar), Bjkirnstad
(Ekspeditø1"), Brandt (Klokkar),cEssendrop (Viskop),
cher (Direktør), Svendseii (Grosserer), Jakob
Sverdrup (Prest).
Ein Uh Jaruvcg er paatenkt fraa Kongsvin-
ger gjenom Vermlaiid og Dalarne i Sverik radt
til Soderhamn ved Østersjøen. Han vert 45 Mil
lang og Umkostingariie er sett til 35 Mill. Kr. i
mindste Laget. Det er mesta gjenoin Skogmarker
og Utbygder denne Banen skulde ganga, og det skal
vera nokre Storhandlarar i Kristiaiiia, som hev
komet paa det, med di dei vil hava Timberferdsla
fraa dei svenske Skogarne aat Noreg Men dei
svenske Vladi held detta Tiltakethelder usartivaare -
pengetronge Tider-
Litytnant Flood, som hev voret med i Kri-
gen, er no attkomeii og skal halda nokre Fyredrag
her i Byen um Herstellet i den rumceiiske Heren.
Bjklrucjngt Hogsterettsassessor og Stor-
thingsmann Levenskjold er ein onnug Jceger, endaa
han alt er 67 Aar gamal· J Paastetidi var han
ute, og daa var han so heppen at hatt skaut ein
Bjorn, som det var lagt Aate ut fyr, eit Par Mil
fraa Skien. Bjornen er sendt til Universitetet.
Vcdrrt her paa Sudlandet hev voret ovleg
linnt og godt so tidleg paa Aaret aa vera. Dei
segjer, at det ’lskal vera ein heil Maanad fyrr en
ifjor og fjortan Dagar fyrr det vanlege. Marki
hev vortet reint grati, Lauvet hev alt teketso smaatt
til aa spretta, og Vatnet uti Fjorden hev gjenget "
upp til —s— 9« Grader. —.Paa same Stelle hev dei -
ogso byrjat med Vaaronni. Men Regn hev det
ikkje voret paa lenge. Nei i Londoii «hev det nyst
gjenget ei dugeleg Regnskur der; ho heldt paa
samselde tvo Dagar, og daa kom det ned so mykjet
Vceta, at det var ottande Deilen av all Vassmengdi
som plar rigna ned i London. Gaturlie vart nyde-
lagde, og gjekk reint som stride Elvar. Handelen
Skildringar fraa Itkilia. -
(Ved Kristoser Janson).
v11.
Sati Germano og Maate Casino. Skilnad fraa
Rom. »Gtroudolaz chcjt til Fircuzc. Veiiezia.
Alpcnoarnc. Et Nott i ei Dagvog1i. chr
St. Gotthard.
Sidste Stykket«.)
(Sluten.)
Eg foor fraa Venezia upp aat Alpesjoarne
,,Lago di Como, Lago di Lugano, Lago di mag-
gjort-.« Nei kor likt heima! Den blaagrone Fjor-
den liksom niett med Bredvatn, lange Tangar, den
eine attanfyre hin, stingande seg fram i Vatnet, og
so blaae, topputte Berg i Bakgrunnen· Men naar
det heima laag ein brun solsteikt Gard, med ein
Aldehage kring, ute paa Neset, so laag det her
smaae, kvite Byar. Og naar det heima voks Ol-
derkjyjrr og Smaabjorker med Vegen, voks det her
Mandeltre og Cyprestre, og Kameliabuskor, og i
Hagarne stod det kvitt av Kala millom sildrande
Vatn. Det var meir fraudigt, meir svellande, meir
solglodande alt hernede. Aa so for alle dei fine
Hagar og Lystgardar! Og srisk Luft var her! Fzzn
raren min sagde, at det var so sunt i Bellaggio,
—me alle pratad paa ein Gong.
den vefle Byen, der eg var, at Folk laut reisa
hurt, naar dei vilde doya· Det var myket paa
Ferd!
No skulde eg daa snart segja Farvel aat Jtalia.
Eg tok med Dagvogni fraa Lago di maggiore yver
St. Gothard Fjellet i Sveits· Me foor ut Kl. 7
uni Kvelden og skulde kjoyra all Notti. Eg var
fo heppen at faa smetta fyrst inn i Vogni og setja
meg i ei Ro, so myket eg kunde faa god Stud-
ning fyre den veike Ryggen min. Det vardt eit
underlegt Selskap, som samlad seg heri denne
»Kista, og som no skulde sitja saman eit Jamdoger.
Der var eit Par Engelskmenner, ein Franskmann,
eit Par Jrlendarar, Bror og Syster, ei Sveitser-
gjenta, som skulde heim til Foreldri sine i Zürich,
Jtaliasolk, og so me tvo Normenner. Det var ein
underleg Blanding av Mannamaal, som let, naar
Eg hadde fenget
Sveitsergjenta atmed meg og den irske Gjenta beint
imot. Det var kolande svart ute, men so blinkad
Eldingen, Tora slo, og Regnet hyljad. Eg heve
aldri set Maken til Betr. Elding kom paa Elding,
eg trur inkje Sekunden var imillom, det brakad,
som alle Berg skulde rivna, og Regnet skvatt skrat-
tande attende fraa Taket paa Huset vaart. Gud-
skelov me sat turt og godt, men dei stakkars He-
starne! at dei inkje vardt vitskrcemde, og so skulde
draga dette tunge Lasset uppsyre desse Vegjerne,
—.. »E ...—
som no venteleg meir var likt til Bekkjer enn til
Begjer, og uppsyre bar det. Det var reint sæls-
legt at sjaa gjenom Vognglasi desse bleike Blink,
som braadt synte oss myrke Skuggar av Vuskor
og Tre, og so vardt burte. Daa Vedret spaknad
litet, skulde me freista at sova, men det var lettare
sagt enn gjort. Det kunde endaa ganga paa ein
Maate fyre meg, som sat i Hyrna, men den stak-
kars Sveitsergjenta, ho sat og svagad som eit an- -»
nat Nak. Vest som ho var paa andre Sida, so
dreiv ho innpaa meg og skvatt upp. Eg tykte daa
Synd i henne og sagde paa Tysk, at i slike Til-
felle maatte ein jaga Blygskapen paa Deri, og
vilde ho leggja Hoviidet inn aat Bringa mi, so
ho laag stødt og godt, so ver so god. Ho letst
som ho inkje høyrde, kvat eg sagde, men best som
det var, datt Hovudet nedpaa Bringa mi, og der
vardt ho liggjande. Den irske Gjenta hadde sitet
og dubbat og dubbat solenge, til Hovudet hennar —— ’
datt ned paa mine Kne, og no sat eg Stakkaren og
kunde inkje røyva meg syr inkje at vekkja desse
Kvinfolki mine. J det same glytte Sveitsergjenta
litet paa Augnaloket, og daa ho saag, at ho hadde
fenget ein Medtevlar, slo ho Kloi i Haaret paa
irske Gjenta og ruskad henne so, at ho skvatt upp
og hadde seg undan· » ·
· Det var Dag vorden. Me hadde styrkt oss
smed Mat i Gastgivargarden i Airolo, og skulde
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
