Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
15de Jiini 1878·
Fedraheitncn.
Sljgiril i Mai. (Brev). —— —Me hev havt
Amtsskulen her i Nwrlegdi no i 2 Vetrar;.men til
næste Aar meiner eg han doyrburt her i Fosen,
for det er Jngen, som bryr seg større um honom.
Amtsskulesaki hev no voret framme i dei fleste
Heradstyre; men ein Stad hev dei ikkje havt Hus-
rom aat Skulen, ein annan Stad hev dei ikkje
havt Trong til honom o. s. fr., for Skulen er
litet sokt. Fyrre Veiren var det 22 Gutar der;
i Vetr var dei ein Dag 18, men Flokken kraup
snart ihop til berre 13, og av dei var der 4, som
ikkje var konfirmerade. J Sumar heldt dei Skule
fyr Gjentur; men etter paalitelegt Segjande hev
dei berre 9 Lærlingar, so det er likt til at Orlands
Amtsskule held paa-an dregst med Dauden. Og ’
naar Folk ikkje likar Skulen, so er h«er vælJngen-
ting aa segja paa det helder.
Derimot ser det ut til, at vaskulen vinn
meir og meir Jnngang i Folkehugen. Dei faae
her, som hev sokt ein sovoren Skiile, hev likt seg
godt der,· so naar dei kom heim og fortalde um
Høgskulelivet, so gjorde dei det slik, athin Ungdo-
men hev vortet reint merkjeleg glad i denne Skule-
tanken. — — . x.
Kristiania, den 14de Juiii 1878.
Chr. Johnsen ligg i desse Tider og hagg
og hakkar etter Johaii Sverdricp mest som ein vr
Mann. Alt som Soerdrup gjer, so sit Johnsen
der upp i sitt trygge AlmuvemBale og rengjer Det
um og tyder det ut paa alle dei verste Maatar
han veit. Han trur vcel, det er ein god og fager
Gjerniiig han her gjerer· Han tenkjer vcel som so,
at di meir han kanii riva ned paa ein stor Mann,
di større vert han sjvlv. Det er sume som hev det
paa den Maaten, helst Smaafolk, segjer dei-
Der eri detta nokot raatt og styggt, som
vitner vondt um det ,,norske Folk.« Sverdrup er
no ein gamall Ma111"i, som hev ofrat Landet eit so
langt og rikt Arbeid som faae og ingen, og som
snart aa segja hev slitet seg upp paa det. Og
enno held han sram, ungdomsfrisk som fyrriAand
og i Tanke; Helsa er smaaleg,s Krasti ofta arm;
men det er det same; han arbeider og arbeider
utan Stans, han vil vera med og byggja paa Land-
sens Framtid til Haandi sig og til Augo sloknar.
Ein sovoren Mann burde vera trygg mot all Gape-
ferd, ja mot sjplve Hatet. Me veit, at han er av
vaare Største og Beste, og me veit, at det er oss
og Landet og ikkje seg sjø1v, som han strider fyre.
Me skulde vera glade, so lengje me aatte ein slik,
og tenkja paa, kor gildt det vael vil verta, naar
me eingong stend honom forutan« Men — Jngen
bryr seg uin slikt. Vaare største Stakarar, vaare
verste politiske Vasekoppar og Vinglingar, Armods-
domen og Faavisa og det laakaste Hat, ligg etter
honom allstzzdtz kvar gjer dei sitt, med den beste
Vilje og den rolegaste Hugz til aa kasta kalde Skug-
gar yver ein stor Manns aldrande Aar, —— og me
andre,me sinn oss i det,. me les desse Armodsblad
til kvar Dag, og just desse Blad er det, som hev
den største Magt og dei fleste Lesarar. Mor-
genbladet heiter enno »Jntelligentsbladet«, og
»Almuevennen« hev det største Tingartal av alle
Blad i Landet, — til eit sorgsamt Vitnemaal tim,
at Landslyden ikkje er eit »Folk", 1nen——rett nok
—— ein ,,Almue.«
Som vael er, so hev det daa no i denne store
Mugen sett seg av liksom ein folkelig Kjerne, og
den veks fyr kvar Dag og vil visst tilslut veksa seg
so stor, at han fyller heile Landet. Daa vil »Al-
muevennen« og Morgenbladet og deira Aand vera
daud og burte, og daa vil det vcel verta likare aa
liva fyr Menn som Sverdrup med.
At ein Mann som Chr. Johnsen ligg og glesser
etter Sverdrup, det kann no hellest ikkje gjera stort
fyr honom. Det er me andre, som lyt skjemmast
av det, og det er Johnsen sjplv som tek Staden:
han gjer seg til Narr. Han er liksom eit sint Le-
incen, som set «seg paa Bakbeini og viser Tenner
og strik: du lyt læ aat Stakkaren, som er somagt-
laus og endaa vil vera Kar. Ein Upolitiker
som Chr. Johnsen, som aldri i sitt Liv hev aatt
ein Stortanke elder visst av aa setja seg inii fyr
ei Sak, han er so orende liten mot Sverdrup,
at han ikkje vert stort likare enn den vesle Bikkja,
som gjøyr etter Maanen.
Polc1t," som i si Tid vart sundbytt millom
dei tri Stormagter Russland, Preussen og Austrike,
held trutt fast paa fitt Maal og sin Nationalitet,
alt um Landsens framande Herrar, serleg Russland
og Preussen, hev gjort alt detdei kann til aa faa
Ende paa det polske Maal og det polske Aands-liv.
Ja det som meir er: det Polske gjeng frain ista-
denfyr tilatters.
J preussisk Poleii stend Striden millom det
store tyske Kulturmaalet paa den eine Sida og so
Polsk paa den andre. Tyskerarne hev strævat hardt
med aa tyna Polskemaalet og faa sitt eiget ,,hoch-
cultivirte« inn, og eit Bil hev detta gjenget godt.
Men no vender Bladet seg radt um. Polsken reiser
seg att og driv Tysken ut Fet fyr Fet. Me tek
inn litegrand um detta or svensk Aftonblad.
»J det preussiske Polen gjer »Poloniseringi«
merkjelege Framsteg. Soleids fortel Berlinbladet
»Pos,« at i Koyxia i Krindsen Wongrovicz, der dei
fyr 20 Aar sidan preikad paa Tysk, vert det no
haldet Gudstenest berre paa Polsk, av di Folket
ikkje lenger skynar Tysk· J Cierkosko nære ved
Polajevo talad Folket fyr 50 Aar sidan berre Tysk;
meii no talar dei berre Polsk.«
— 20 Aar! 50 Aarl So fortkann det ganga
fram med slikt, naar det syrst kjem paa Gongki.
Odclsthiuget. Den 12te Juni vart Odels-
thinget ferdugt med Protokolkoiniteens Framlegg
um det,. som var fiinnet aa bisnci paa i Regjerin-
gis Protokollar.
ijor valde Storthiiiget nokle Menn til aa
greidii ut, koss deimeinte Stattar til Staten skulde
takast inn paa beste Magten. Betalingi til desse
Menn skulde takast av Storthingets Kasse-
Regjeringi sette seg itkje imot Stosrthingets
Avgjerd um aa setja Menii til at granska Skatte-
verket, men det vart gjort so at Finantsdeparte-
inentet skulde anvisa Utlegget af Nigskassa N
Protokolkomiteen meinte det at Regjeringi
eller Kongemagti ikkje hadde Ret til at gjera utn
Storthingets Avgjerd· Hertitn vart der daa Drogu
i Thinget. i
Sprenssen meinte at Storthinget hadde
Nett til aa nevne ut Menn til Kommissionar, men
han totte det ikkje var nokot at dragast um kven
som skulde gjeva Paaskrift um Pennigntlegget; det
kunde godt Finantsdepartementets Styrar gjern.
Heriim sette han fram Forslag-
Qvaiji (Formann i Komiteen) helt paa si
Meining at Storthingets fjorgamle Avgjerd laut
stande fast og han vilde disor inkje ganga med
Sprenssem Bang gjorde Forslag um at der
iktje skulde segjast nokot mn Regjeringis Avgjerd
daa han totte det var rett gjort. Hekto en heldt
paa Komiteens Framlag. Joh. Sverdrup sette
fratii Forslag nm at Odelsthinget skulde uttala at Re-
gjeringiinkjehadde Rett til at gjera som ho hadde gjort
i denne Sat. Protokolkomiteens Fleirtal gjekk yver til
Sverdrups Forslag. Deretter vart der svær Trett-
ing um dette. Dahl, Castberg, Jaabcek, Bøhn,
Kva11i, talad fyr Sverdrups Forslag, men Loven-
minnde meg um det, eg hadde roynt hi Notti paa
min fyrre Bustad paa den andre Sida av Fjellet,
daa eg hadde vist mig paa Gata skuggelaus -i
Maaneskinet. Det var henne, som eg daa hadde
set, og som daa hadde set meg i den same Vam-
pen og med den same Hatten, horen paa den same
Maate, det var klaart som Dagen. Hadde ho
ogso kjennt meg att? Ho var still og tankefull ——
meg laag det liksom ein Blykluinp fyr Bringa —
eg stod upp fraa Stolen, som eg hadde sett meg
paa, og ho kastade seg med linn Graat til mitt
Hjarta. Eg gjekk-
Sidan fann eg henne ofta i Taaror, og eg
vardt meir og meir hugbroten; — berre Foreldri
var glade og livde i uendelig Lukka. Den Dag,
som eg hadde ventatipaa og stundat etter, var nær
og stod fyr megtung og trugande som ei Toresky·
Dagen fyreaat var komen —eg hadde Vande med
aa draga Pusten· Eg hadde i Tanke paa Fram-
tidi fyllt nokre Kistur med Gall; eg heldt meg
vaken til Midnott. —— Klokka slo 12. ———
Soleids sat eg der liksom paa Naaler elder
Sylar med Augat fest paa Urvisararne og talde
Minuttar og Sekuiid. Den mindste Ljod fekk meg
s-
til aa sara upp; Dagniiigen braut fram or Dolk-
leikenz dei blytunge Timar gjekk yver i kvarandre;
det vardt Middag, Kveld, Nottz Urvisararne gjekk
sram, Voni tverrade; Klokka slo 11, og den Graa-
kloedde kom ikkje; dei sisste Minuttar av den sisste
Tilnen gjekk, den eine etter den andre, eg duvde
og skalv, men ingen kom; Klokka slo — det syrste,
det sisste Slag paa 12, og eg sokk i Orvtzna, under
Taarestraumar, som flymde, ned paa Kvila. Mor-
gonen etter skulde eg vitja Skogmeistarfolket og
bidla um Dotter deira, eg, som var sfuggelaus
fyr Livet- Paa Morgonsida seig dei ovtraytte
Augo saman, men Blunden var urolig, rædd,
usunn·
v.
Det var enno tidleg, daa eg vardtvakt av høg-
lydt Tale i Forkammerset. Eglydde. — Bendel
vardveitte Dyri aat mitt Soverum; Naskal svor
høgt og dyrt, han vilde ikkje taka imot nokot For-
bod fraa sin Jamning, men trass i Bendel
ganga inn i mitt Rom. Den trurpkne Bendel
lagde honom paa Hjarta, at slike Ord, um dei
kom fyr mine Øyro, vilde fora til, at han misste
fi
den gode Tenesta han hadde. Raskal trugade
med aa leggja Hand paa Bendel, sum han ikkje
sekk koma fram med det Gode-
Eg tok skjott paa meg dei naudsynlegaste Klæ-
destykke, reiv vreid upp Dyri og for imot Raskal
— »Kvat vil du, Skarveii — — ?«« — han trod
tvo Stig attende og svarade fast og kaldt: ,,Vedja
Dykk vyrdsamast, Hr. Greive, nm ein Gong aa
lata meg faa sjaa Skuggen Dykkar, — Soli skin
no so fagert ute paa Tunet«
Det var eit Toreslag fyr meg, og det varade
eit langt Bil, fyrr eg fann Ord paa nytt.— ,,Kor-
leids kann ein Tenestedreng mot sinHerre———?«
Han tok lognt att’i: »Ein Tenestedreng kann vera
ein myket ærleg Matin og ikkje vilja tena ein
Skuggelausingx eg bed uin aa sleppa utor Tenesta.««
Eg maatte slaa paa andre Strengjer. »Men
Raskal, kjære Raskal, koen hev inngjevet Deg
ein so urimelig Tanke? korleids kaim dit tru —- —?««
Han heldt fram i den same Tone: »Folk vil segja,
at De ikkje hev nokon Skugge, og stutt aa segja,
De vise meg Skuggen Dykkar elder gjeve meg
min Fridom·« (Meir).
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
