Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
28de August 1878.
Fedraheimen.
215
vil hjalpesram alt dce goe, som vaare beste aa staste
Meiinar heve arbeitt for, ——slike som HenrikWerge-
land, ijrnson, Magnus Landstad, Jgrgen Moe
aa fleire; desse Skulanne, som mæ dæ sama vil
gjeva Esk aa Vyrna for livannes Kristendom aa
verja oss mot Fritenkjardomen; som vil lære dei
unge Gutar aa Gjentur aa vera norske Bøndar,
aa som vil verja dei fraa aa bliutskjemde av denne
fljote Livemaaten aa den ovsine ,,Dannelsen« som
sraa Europa drege seg gjvnom Kristiania utivi
Lande; dei som vil lære oss aa elske aa skyne paa
dce Verkje, som blei bygt i 1814,— daa Gud var
,,attaat«; dei som vil lære kon aa vyre aa elske
Far aa.Mor, vaar Odelsjor aa dei store Fedre-
minni; som vil lære kon aa tenkje sjave, so me
inkje treng aa gange til ein Embetsmann hell ei
Avise aa taka vaare Meiningar paa Borg.——Men
dae er, naar dei ser, at·dce norste Folk vil seg sjave
vera aa sjave sine Nykklar bera, d’er daa, at Bjyjlla
sær slik ein Ulaat, aa daa er dce at Kleranne sæt
»roue Sokkar aa laage Sko«. —-
Veit du hot Arvesen? Eg skaa sortelja deg
ei Sogn, som gjeng mylloin ,,Fremmini" — dei
,,Konditionerte« — i ei Bygd her:
»Arvesen skaa dragast mce Dauen no, aa Dok-
taranne skaa hava sagt, at han inkje kann liva leng
hell i dæ hogaste tri hell fire Maanar, aa daa
kjem han inkje til Selljor«. Ja so æ dce, Folk
spaar dae dei helste ynskjer. Me vilde no gjønne,
at du maatte liva lengje me, ’aa dæ vil me spaa.
Han skaa liva lengje den som bli logjen Live av,
seie dei. Vælkomen her Upp daa! No heve me
leigt Hus til deg aa Skuleii din, so du skaa inkje
hava noko Utlegg til dæ. No vonar me, at du
skaa faa Fre ei Beite, so du kann sleppe aa rivast
mce Bikkjunn der burtpaa Oustlande. Du cemykjy
sor go til due. Men dei er a snille mce d·eg der
burte ou, dce kann ein sjaa av den store Summen,
som dei hev teikna tiljdce nye Skulehuse ditt. Dce
var regtig nok Skae, at du inkje sekk »Amts aa
Statsbidrag«, men ser ein væl etter, so er Ole
Sandbergs Tale i Hedemarkens Amtsformannskap
meir vær’e en Um du hadde sengje deiPeningann·
Men til Ole Sandberg skulde du og Bjarnson sagt
som Mannen sae til Bikkja, daa ho beit 7n i Tre-
Kristin11ia, den 27de August 1878·
Tjnvanutholet i Graveti. (Etter ,,Søndre
Bergenhus Folkeblad.’«) Millom Kyrkjebygdi paa
Austsida aat Gravensvatnet og Øvrevatsenden, ved
nørdre Enden aat dette, stig det agelege Jonsberg
bratt upp, fleire Tusund Fot høgt. Ved Foten
stend ein Bergknaus og styd seg lausleg uppaat
Fjellveggen. Det er denne Knausen, som hev fenget
NamnetTjuvantiten, og det er deruppe dei hev fun-
net den merkelege Berghola, eg hev nemnti Yver-
skrifti.
J lang Tid hev Folket havt eit Fyresviv um
at det saag underleg ut uppaa Tjuvanuten· Segni
fortel, at i gamle Dagar var det eit faarlegt Tju-
velag, som hadde sitt Bøle deruppe i desse store
Holurne· Um Næterne luskad Vrotsmennerne um-
kring i Bygdi paa Ran og Røving, og um Dagen
laag dei heime. Folk skynad snart, kvar deihadde
Reidet sitt; men Stellet var i seg sjølv mest ukje-
melegt, og allvist var det Uraad fyr Nokon aa kliva
upp, naar Steinen haglad nedyver sraa Røvararne.
Ein Gong vart det avtalat aa setja Vaktum Berget
i lengre Tid til aa svelta ut Tjuveherket· Men
daa dei Umlægrade forstod det, slengde dei store
Flesteskinkiir ned til Vakti, og ho kunde daa skyn·a,
at dei berre gjorde Gjan av heile Utsveltingsraadi.
Daa var det ei klok Kjerring, som tenkte ut ei
onnor Raad. Ho ·sekk med seg Folk uppaa Fjellet
og grov der eit nytt Far aat ein Bekk, so han kom
til aa renna like utyver Tjuvanuten og dei, som
der heldt til. Daa vart det so ubyrgt deruppe
i det idelege Vatsdrivet, at Revararne anten slydde
elder sette til. ·
So sortel Segni, at ei lang, lang Tid etter
gjekk ein rask og sraken Mann uppaa Tjuvanuten
til aa rannsaka det gamle illgjetne Røvarhide, som
Jngen av Bygdarfolket hadde torat ganga upp til.
Han kom vel upp, men det Fyrste han daa saag
var ein Mannhaus, som grein imot honom, og
dette Synet sette Stikken i honom soleids, at han
hadde seg ned att med det same. Det skal vera
ikring 100 Aar no, sidan detta hende. Fyr 20
Aar sidan steig tvo Brar uppaa—Tjuvanuten. Det
var eit Vaaverk, og det er ikkje gjerande annat enn
ved Sumarstid og etter lang Turk; sor elles er
dei bratte Skarvi vaate og sleipe. Daa Brarne
var uppkomne, uppdagad dei snart ei Hola. Opet
var litet, so dei laut krjupaigjenom, men innanfyr
vidad Hola seg ut paa alle Leider, og dei sann
det mykje trulegt, at det kunde ha haldet til Folk
der.
Fyr kort Tid sidan hev det voret gjort tvo
Vitjingar til Tjuvanuten. Bland andre hev daa
fotent »J0U der fekk dU dckl«« fCe ham og Jnnsendaren —- rettnok med god Hjelp— gjort
Jorund Telnes· ei Ferd dit upp. Me sann snart, at det var tvenne
syre Dykk. Det tridje og det sjorde Tusund Miler Eg gjev Dykk Rett i det, at detta er ein Dom av
gjerer den tridje og den sjorde Timen og so sram-
veges, til dess eg er komen heilt rundt Jordi hit
att til same Staden, eg tok ut israa; daa hev eg
faret 24 Tusund Miler austyver og ser Solrenningi
24 Timer syre Dykk, —det vil segja: eg er komen
sram um Dykk eit JamdogeriTidi, De skynar meg?
Morbror: ,,Ja, men Dnbble L. Dee —.«
Smitherton: ,,Men Pratt derimot siglde
i Vest, og daa han hadde siglt 1 Tusicnd Miler
var han ein Time etter Dykk i Tidi, liksom han,
daa han hadde siglt 24 TusundsMiler, var 24
Timar elder eit Jamdager etter Dykkar Tid.
Difyr var Gaarsdagen syr meg Sunndag —
disyr kallar De Dagen i Dag Sunndag —«og
disyr kallar Pratt den Dagen, som kjemiMor-
gon, Sunndag. Og det merkjelegaste er, mine
Herrar, at me hev Rett allesaman og endaa
Rett til aa halda paa vaar Rett. For det sinnst
ingen vitug Grunn til dess, at Uppsatningi aat
ein av oss skal hava større Gildskap enn Uppfat-
ningi aat kvar annan av oss i detta Stykkje«.
Morbror: ,,Ja, no kann det vera nog av
Rgdur! Og du, litle Kate, og du, litle Bobbs—
Forsynet, som De segjer. Men eg er ogso Mann,
som stend ved mine Ord — hayr no vel etter:
Du skal faa henne —— Heimgifti og altsaman ——,
naar du vil. Ja, detta er ein Gudsdom, mine
Herrar. TriSunndagar i ein Stryvasel Eg hev
Htig til aa vita, kvat Dubble L. Dee segjer um
detta!
2. Pantelaauaren
(D1-. Th. Griesinger).
Pantelaanaren (the Pawnbroker) er ein Mann,
som liver av Pant. —— JAmerika hev ein Partie-
laanar med »Coneession« Rett til aa krevja 25
syr Hundrad i Rentur. Derimot er det hans Skyld a
aa lata Pantet liggja til Attloysing eit heilt Aar.
Av Retten gjerer han altid Vruk og suttrar berre
yver, at Rentefoten er· so laag. Den nemnde
Skylda set han seg ut hver, men berre, naar han
hev aa gjera med Folk, som han trur ikkje vil klaga,
sor ei Klaga skyr han, som Tjuven skyr Politiet——
det varte ikkje greidt, mn han miste Retten ,til aa
liva av Pant. —- Ein Pantelaanar maa nemleg
loysa Loyvesbrev hjaa Mayoren og Byraadet og
Jnngangar til Røvarhola, skulde vera, og baade
tvo so tronge at Ein laut krjupaigjenom dei. Me
hadde Ljos med oss og kveikte i det strakst
me var inniHola komne. Ho var vid og rømeleg.
Det viste seg, at ho greinad seg i fleire Sideholur
paa alle moglege Leider. Sume gjekk ende ned
og. Med eit Tog, som me hadde med oss, sirad
me ein av Kameratarne vaare 16—18 Alner ned
igjenom ei av desse. Han naadde ikkje Botn,
men lagde Merke til, at det ogso dernede gjekk
Sideholur ut paa fleire Leider. Men det, som me
totte var det merkelegaste av Alt ved«denne Berg-
hola, var det, at det reynleg laag Dungar med
Kol, Oska og Bein dernedre. Beini saag ut til aa
vera av ymse Dyrslag, som Hest, Ku, Svin, Sand,
og Fugl og«Fisk. Sume av dei var brennde.
Eggjeskal sann me og. Desse Veini, som ber Vitne,
kannhenda, um at her hev butt Folk syr mange
Hundrad, ja Tusund Aar sidan, er no sende til
Bergens Museuin til Gransking.
Til Tjuvanutholet er det berre eit Snertand
paa nokre Minuttar sraa Postvegen langs Gravens-
vatnet. Med·nokot Mining og annat Arbeid er
det lett aa saa Veg upp til den forunderlege Hola,
som eg vil telja ,,anistsoreningen« og alle Lyst-
reisande til aa agta paa.
BB i Tclcmotk (Brev). Stipendiat J. M.
Mee, som no fer ikring her uppe og samlar Folke-
diktingar —— og dei segjer han hev funnet merkjeleg
mange gode og forvitnelege Ting ——, hadde den
Uheppa no 8de Juli var, at han paa Skogen millom
Aarmotsdal og Saurland (uppved Himingen ein
Stad) vart forsylgd av Fantar, som kringsette honom
slik, at han vart liggjande ute paa ei Bergufs i
tvo Næter og ein Dag. Saki er melld til Skrivaren;
men han tok det nok so rolegt, han, at Fantarne
fekk meir enn Tid nok til aa renna sin Kos. Tak
dei no att! r."r. r.
Formatmskapslogi. Hr. A. Tande (fraa
Øyer i Gudbrandsdalen) hev sendt ,,Oplandenes
Avis« eit Forslag til Odelsthinget um Brigdei
Formannskapslvgi fyr Landet. § 16 i Logi skal
etter detta brigdast soleids, at ,,Ordf«oraren og
Vareordfararen——syr tvo etter kvarandre sylgjande
Aar-kjem til aa veljast av og ibland alle Med-
lemer av Heradsstyret««, og at ,,den Mann, som hev
aa mota ved Amtsthinget, og Suppleanten hans
skal veljast paa Heradsthinget av og bland alle
deim, som hev Rvystereth syre Formannsvalet«
elder, um detta sinnst aa vera for stort Brigde,
,,i Heradsstyremote av og bland alle Heradsstyrets
Medlemer, syrr Val paa Ordfarar og Vareordsarar
gjsng fyk seg-«
J Hollands Generalstatar (Storthing) hev
Yverhuset (1ste Kammer) med 26 mot 10 Royster
fyr detta leggja aarleg 25 Dollars» Men Leiyves-
brev kann ikkje negtast nokon Borgar, naar han
ikkje hev setet i Tukthuset fyr Stuld elder annat
grovt Brot.
Pantelaanaren laanar Pengar paa alle Ting,
paa Ullan so vel som paa Linan, paa Sylv-Skeider
so vel som paa Gull-Ur. Likvel vil han helst hava
Gnll og Sylv. Budi hans, som altid ligg i ei sjølg-
mennt Gata, er full av smaa Pakkar, som ligg etter
Numerismaa Hyllur.· Ur, Kjede, Ringar, Skeider,
Armband og dilikt goymer han i eit vel læst Skaap.
Yver Bud-dyri heng ikkje Tavla, men 3 gyllte
Kulor, Teiknet paa, at her sinnst ein altid open
Pengepung.
Pantelaanaren stend heile Dagen sraa Kl. 8
um Morgonen til Kl. 6 um Eftan bak Disken, som
er vel budd med sterkt Traleverk mot Aagrip av
illske ,,Kunder«’, og hans Egtehelvt offrar seg likso
heilt fyr Verket som han; dei tvo hev Henderna
sulle heile Dagen. Han, Husherren, tek segmest
av Smide elder Metalsaker. Ein Pantelaanar
kjenner det alt paa Daamen, um det er godt elder
klent Gull elder Sylv i ein Ting.
- (Meir.)
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
