Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
· 222
Fedraheimen.
4de September 1878.
gjera »Dølen« nokot Forfang, og det gjorde det
inkje helder, det eg veit. So lagde me i Vegen,
men fælt faae Tingarar kom det, og faae var det
som skreiv til oss-. Fraa Bergeti kom det ingenting,
aa kalla fyr. So vart ,,Svein Ureedd««harm og
gretten, og so oart alle Maalmennerne grettne, fyr
di Svein var gretten, og det gjekk skakkt. Den,
som var Formannen fyr Bladet det fyrste Aaret,
,var fraa ei Fjellbygd og skreiv Landsmaalet reint
utifraa godt. Men han hadde litet Takk fyr Bryet
sitt· Maalmennerne kunne lært utruleg myketi
Maalvegen av han. Men daa Motgangen vart
for stor, stod han inkje i det lenger og gjekk baade
fraa Bladet og Maalsaki. Det fyrste Aaret tapade
me ikring 150 Dalar, og detta var hardt, daa
me var fatige alle ihop· Endaa let me det skura
i Vegen eit Aar til, og det Aaret gjekk det sælt
so lett med aa saa utgjeoet Blodet, daa mange
nye Menner rundt nmkring tok til aa skriva.
Hadde me fenget so mange Tingarar, at me hadde
knnnat haldet ut nokre Aar til, hadde Bladet vor-
tet betre og betre, og det hadde gjort utruleg
Nytte. Men daa me skulde gjera upp Reikneskapen
i Slutten av det andre Aaret, hadde me tapat
150 Dalar til. Daa vart me samstellte um aa
gjeva upp Namnet »Svein Urcedd« og Maalformi
hans Jvar Aasen, og freista paa, um det skulde
hjelpa, og so kom »Andvake« ut (Gin av dei gamle
Utgjevararne gjekk fraa, og ein ny kom til)· Daa
inisste me med ein Goiig alle dei gamle Medarbei-
dararne vaare, og burte vart dei. Paa den Tid
gav Fjortoft ut nokre Boker paa eit Slags Smin-
mors-Piaal· No visste Folk, at Fjortoft inkje var
rektig i Trui, og daa »Andvake« liksom Fj. kastade
burt daude d’ar og t’ar, kumie inkje »Andvake«
helder vera aa lita paa, og paa denne lause Mis-
tanken misste me Tingarar i Lassevis, so eit halvt
Aar etterhadde me tapat 80 Dalar til. Men paa
detta halve Aaret fekk me nye Medarbeidarar,— og
paa Slutten laut me gjeva ut Dubbeltnommer paa
Dubbeltiiommer, daa det inkje vart Rom nok paa
annan Maate. Men daa hadde me lidet større
Tap, enn me kunne bera, og so laut me slutta; so
kom desse nye Medarbeidararne burt att, og eg
hev inkje set meir til dei.
, Daa Maalmennerne inkje vilde vita av »And-
vake««, so fekk dei det, som verre var, etter, og det
var »Fram«, ntgjevet av anrtost. Det var myket
betre skrivet enn alle hine Maalbladi, so nær som
»Dølen«, men i alle Maatar fælt radikalt Detta
Bladet fekk og Medarbeidarar, vart eit halvt Aar
etter til eit Aargangsskrift, men det gjekk paa Tap,
so det bar reint ntor, og »Fram« gjekk inn, og
Fjortoft, som etter Avferdi hans Vinje skreiv betre
enn alle andre (eg tek inkje Jvar Aaseii og Janson
med her), vart so ille medfaren, at han laut slutta
reint med aa arbeida fyr Maalsaki. Medarbeidar-
arne hans dreivdest syr alle Vindar.
Me hev roynt myket, gode Herr Utgjevar av
,,Fedraheimen.« Eg hev set mange Gonger, at
Menner med Hugvartne og Mot hev samlat seg
under Merket, men kvar Gong me hev lidet eit
Tap, so hev dei havt seg undan att, og nceste
Gongen var det nyttMannskap att. Det er nokre
reint faae, som hev haldet nt heile Tidi. Dei,
som me leit mest paa, dei eldste Maamennerne,
som me i Fyrstningi saag upp til mest som »Gudar«,
(det Ordelaget brukade Fjortoft eingong), dei fleste
av dei, gjorde osslitet Gagn. Det hende seg ein-
gong, at Ludvig Ludvigsen Daae synte Svein Urwdd
meire Velvilje enn ein av desse Maalmennerne
gjorde-
Sidan kom det ei heil Farsott paa Maalnien-
nerne» Jens Rolvsmi dtzydde og John Klæbu og
Halvor Li. Eg tore vel nemna Namni paa dei
no, daa dei er avfarne, no kann ingen gjera dei
nokot vondt metr, fyr dei hev arbeidt fyr det, dei
totte var rett og sant. So doydde Hjelmscet, og
so no nyleg O. J. Fjortoft og Per Va. Fleire
er strokne til Amerika.
Fraa di dei gamle Maalbladi gjekk inn, hev
eg ender og Gong skrivet til dei Malmennerne,
som eg fyrr hadde arbeidt ihop med, men det maa
eg segja, at mange av dei hev inkje so myket som
svarat· Fraa 1872 og til »Fedraheimen« kom ut,
var det sælt hugnadlaust aa vera Maalniann, og
eg er mest inkje god til aa skyna sjolv, korleids
nokon kunne halda ut helder.
Eg skal fortelja um nokot, som hende meg
eingong, det var i 1874· Um Vaaren hadde eg
senget prentat fyrste Boki av mi Umskrift av Snorre.
J Midten av Mai var ho ferdig, og det norske
Samlaget skulde gjevaho ut. Men det leid mot
Slutten av Juli, og endaa hadde eg inkje set nokor
Lysing i Bladi um, at Boki var utkomi, og inkje
hadde korkje eg elder nokon annan i den Byen, eg
budde i, senget ho. Detta likade eg inkje, for du
veit, at den, som hev skrivet ei Bok, er nysiken
etter aa sjaa ho og høyra, korleids Folk tykjer um
ho. So· gjekk eg daa og verkte heile Sumaren.
J Fyrstniiigi av Angust for eg inn til Kristiania,
og det havde daa so heppeleg, at den fyrste Kjen-
ningen, eg raakade paa, var ein god Maalmann,
som hadde voret med i ,,Svein Urcedd« og i »And-
vake« og jamvcel i »Fram.« chi haddevoret
ein sjellfast Kar, nrcedd som ei Lovg, aarvak som
ei Lerka og framhugad som ein Bajonett.
Me helsade paa kvarandre. Eg totte det var
komet nokot kaldt og framandt yver han. ·
»No, Gamlen, sagde eg, hev du nokot mot,
at eg vert med deg heim, kor bur du?"
«Ver so god, eg bur ved Rikshospitalet·«
So gjekk me dit. Eg sat ei Stund.
»No Gamlen, hev du nokot mot, at eg tek ei
Visan«
»Nei, ver so god.«
Eg sat ei Stund til.
»No Gamlen, hev du nokot mot, at eg tek
eit Glas Vath«
»Nei, ver so god.
skulde du senget Øl.«’
Eg spurde daa um- den og den Maalmannen,
eg hadde Hug til aa snakka ved.
,,Kor bur A?«
»Eg veit inkje·«
,,Kor bnr B?«
»Han slutte ifjor, eg veit inkje, kor han bur no.«
»Enn C?««
»Eg hev inkje set han fraa di Fram gjekkinn.«
,,Emi D?«« »
»Eg spurde etter han her ein Dagen, han
skylder meg ein Dalar, men ingen hev set han paa
lange Tider.«
»Veit du,· nm fyrste Boki av Snorre er utkomi?"
» kei, eg veit inkje.«
»Er du inkje med i Samlaget daa
»Nei.«
,,chere Ven, sagde eg, lat oss sviva nmkring
ute; eg likar meg inkje her inne«« So gjekk me
ut. Men ei Stund etter braadstanadehan og sagde:
Farvel, eg skal upp til Onkel og eta til Middags-
Hadde eg havt Pengar,
som
dsl-
II
j
st-
Amcrikanskc Fortcljingar og Skildringar
(oed A. 1—1.). ’
3. Calisorjcia-Ekkj11r.
(D1-. Th. Griesinger.)
Ei CaliforniasEskkja hev sin Heim i Amerika,
i New-York og derikring. J andre Jordbolkar og
under andre Himmelstrik finnst ho ikkje. Ho er
anten verkeleg Ekkja, elder Straa-Gkkja, elder slett
ikkje Gkkja.
Den verkelege Ekkja er ei Kona paa 20——40
Aar og kallar seg CaliforniasEkkja berre so lengje
ho hev Von um aa verta uppattgift. Det er Aar
og Dag, sidan Manneti reiste fraa henne, ikkje av
di han ikkje heldt av henne, men av di han ikkje
hadde Pengar nog til aa kaupa henne all den Stas,
ho traadde etter. Det var ikkje Meiningi aa setja
henne paa berre Bakken, han vilde berre vera burte
so lengje til dess han hadde gravet Gull nog til
aa liva »sashionabelt« med henne. Fyr nokre
Viktkr sidan fekk ho likvel, diverr, den Sorgebodskap,
at Maanen var daaen i Gullminurna, og til all
Ulukka, fyrr han enno hadde fnnnet »dei Vises
Stein««. Men detta siste tarv Mengdi ikkje vita,
tvertimot, ho agtar seg vel syr aa lata det koma
ut. Tvertimotx for fraa den Dag, ho fekk Sorge-
bodskapen, er ho ikkje Ekkja som andre, men »Cali-
sornia-Ekkja«. «
Ho klæder seg i Svart, og Andlitet hennar
vert døkkt· Av Sorg held ho det ikkje ut inne,
ho maa ut i det Frie, millom Menneskjurna· Det
» finnst altid venlege Folk, som tek henne med paa
Utserder, allvisst naar ho, Ekkja, greider alle Ut-
gifterna ved Utserderna. Og so vantar det ikkje
Kyrkjur, der Ein kann lata seg sjaa! Calisornia-
Ekkja gjeng altid i Kyrkjaz ho tarv graata ut!
Naar 14 Dagar er gjengne, tek det til aa smjuga
seg fram eitkvart raudt Vand elder eikor raud Lykkja
elder ogfo ein raud anklædsnipp millom dei svarte
Klæde, og Augo vert nokot klaarare, nokot mindre
taaretunge. — Utserderna vert fjolgare, iser dei
paa Landet, og det ser ut, som det berre er Sorgi,
som hindrar henne i aa falda ut ein Luksus, som
ei California-Ekkja hev Rett til. Naar ho viser
seg, kviskrar Folk: ,,Kven er ho?« — ,,Aa, det
er ei California-Ekkja!« »So! Henne hev Maiinen
visst leivt ein nett Kapital, ser det ut til! Men-
nerne trengja seg uin henne. Ekkjesloret gjev eit
serthvinnsolk ein forvitneleg Svip, og allvisst eit
Ekkjeslor med ealiforniske Rikdomar i Bakgrunnenz
California-Ekkja hev Orvalet. ,Ho veit vel, kv en
ho leitar etter, og ho hev sett seg syre aa leita
so lengje til dess ho sinn den Rette. Kann
Ein taka ei Ekkja med californisk Rikdom illt upp,
at ho ynskjer aa gjera eit Val, som er standshnve-
legt og derattaat eigedomsmaatigt — me er i
Amerika? -—— Endeleg hev ho funnet honom, den
Mann, ho tarv, som tykkjest standa i Jamhøgd med
henne paa Eigedomsstigen. Ekkjeslvret vert snart
lagt att heime, og heppi er ho daa, naar Rekningi
slcer nokorlunda til: den nye Egtemannen er ikkje
sein med aa vissa seg um, kor store dei californiske
Rikdomar er elder rettare ikkje er. Jllt maa det
vera ——— fyr den unge Kona iminsto ——, naar den
nye Mann hev gjort denne Upptekkjing og ser seg
nvydd til sjalv aa reisa til Califvrnia, avdi han
ikkje hev Pengarnog til aa greida Utgifterna ved
eitHushald som hennar—— berre ei Vika· For ei
Kong, som vert CaliforniasEkkja andre Gongen,
dreg ikkje lenger so godt.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
