Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
11te September 1878·
Fedraheimen.
231
lysningar Um Fsriskulen heri Danmark. Han
visste, at eg hadde brukt Pennen ymist, og han
visste ogso, at Frifkulen er den Mark, som eg hev
voret med aa dyrka. J dei siste 2 Aar hev eg
likvel ikkje skrivet stort, daa eg hev havt Bruk nog
fyr Krafterna til mittSkulearbeid, og eg hev helder
ikkje saknat Have til i større Krinsar aa gjeva den
beste Raad, eg veit, etter dei Røvnflur, som eg hev
gjort. Det er i Aar 25 Aar, sidan eg — etter
baade indre og ytre Kall — gav meg i Arbeid
med Friskulen, og eg held no paa med aa skriva upp
Eit og Annat, som eg minnest fraa den framfarne
Tidi, som eg trur kann hava nokot Verde fyr deim,
som seinare er komne med i Arbeidet, og som med
Guds Hjelp skal føra det lenger fram, naar me,
som var med fraa Fyrstunne, er gjengne burt, so-
leids som Tilfellet alt er med sume av dei Menn,
som med Munn elder Pen hev gjevet meg Rettleiding
idenne Saki: Ludv. Chr. Miiller, C. «Kold og
N. F. S. G rundtvig· — Dersom »Fedraheimen«
hev Ram til desse mine Uppteikningar, skal det
vera meg ei Gleda gjenom detta Bladet aa kynna
deim aat nordiske Frendar,’ og eg hev den Bon,
at dei nog vil kasta nokot Ljos vver og klaargjera
litetvetta den Saki, som er ei Livssak fyr vaart
Folk, endaa eg ikkje torer venta, at alle ,,Fedra-
heimens« Lesarar skal sjaa Saki fraa nett same
Sida som "eg elder fullt ut hava mitt Syii paa
henne. Eg vonar iminsto, at det vil gangamange,
som det gjekk min norske Ven Presten J. E. Gun-
nerusz daa han i 1874 kom herned, kjende han
viftnog Tildrag til vaar Skule og likade Aaiidi i
honom, men var likoel ikkje heilFriskulemannx daa
eg med Gruntiar godtgjorde fyr honom, at Frisku-
len hadde store Fyremuner fyr Riksskulen, der For-
eldri maa taka tilHjelp utanfyr Heimen med Upp-
læringi af Borni, sagde han: Detta maa vera Rett,
men De hev Tidi imot Dykkl Og daa Gunneriis
var· fo god i eit Par Maanadar aa taka Tott i
Arbeidet her, fekk han kjenna, at det heiyrer ikkje
smaae Krafter til —— »imot Tidi««—aa vera Fri-
skuletanken tru i Arbeidet, so det syr det Fyrste
ikkje vert gjort fyr eit Syns Skuld, og det fyr
det Andre vert teket naudsynlegt Avsyii paa det
Eigendomlege elder Serlege hjaa kvart einskilt Barn
og kvar einskild Heim; detta siste er vandt i seg
sjolv og ovvandt daa, naar Ein ikkje hev Nvgdi
av tenlege Lærarkrafter aa raada hver, so dei Læ-
rarar, som er, seer for mykje aa gjera, og det er
diverr ikkje sjeldan Tilfelle i vaare Friskular paa
Grunn av ein syrgjeleg Arv fraa Tvangs-Skule-
ordningi, som hev sljogat og svevnlullat Foreldri,
so dei ikkje hev nokor livande Kjensla av sulltAnd-
svar fyr Upplceringi og Upptuktingi av Borni sine
og difyr tykkjesthava vandt fyr aa finna dei naad-
synlege Medel til aa halda frie Skular. Detta
maa det Tid til aa faa umbrigdt, men naar me ser
attende elder skodar ut yver det, som alt er gjort,
so kjenner me rettSanningi av ijrnsoiis Ord:
»Faar Barnet bare raade,
Saa lever vi i værste Nød
Som af vor Herres Naade,
Der gi’r i Ørken Brod.
Ja, ’hvad end træffer, selv Foragt,
Den gjøres om til Troes-Magt,
Og Lykken bare ildner
Og mildner.
Held den, som fremad leder
Saa langt, at han et Hjem er værd!
Thi først et saadant freder
Om Barnets milde Færd.
Held hvert et Ord, som Englevagt
Om Barnet staar, saa uforsagt
Det vokser frem herneden
Mod Edenl«
J desse daagode Vers finn eg Friskulens
Grvnntanke djupt og fagert utsungen, og det er ei
Gleda aa vera med i Arbeidet og Kampen fvr aa
faa den gjenomsvrd i Livet og i denne Kamp aa
bera Frukt i Tolmod, i Kampen mot Glimesykja
alle dei andre faarlege Sjukdomar, som trugar
Barnelivet i vaart Folk og dermed Livskrafti «aat
vaart Folk som Folk-
Eg kom fyr eit Par Dagar sidan heim fraa
August-Møtet paa Askov Høgffitle, der mi Hustrii
og eg hizyrde til »den faste Stokk«, og der det var
hugnadlegt aa hausta Frukti av det innelege bro-
derlege Samarbeid millom Hogskulemennerne fraa
Askov, Testrup, Vallekilde o. fl. Der var
ikring 500 Menn og Kvinnur med i detta Meste;
dei fleste hadde likvel ikkje Have til aa vera
der heile Tidi· Aa vera med i heile Haust-
arbeidet, baade i Skurden, til aa binda upp og
til aa kvyra Lodi i Hus til Vinterbruk, det var
elles forvitnelegt. Hadde eg betre Tid enn eg
no hev, skulde eg med Gleda teikna Dykk eit heilt
Bilæte av Samlivet og Utvinningi av detta, men
no seer eg nogja meg med aa segja, at detta Møie
var eit Tilsprang, og det eit utmerktTilsprang, til
den utvidkade Hogfkuleverksemd i vitenskapleg
Stemna, som dei no vil freista paa ved Askov i
Samkvaemd med Grundtvigs Tanke um ein
»H,øgskule i Sorø«-, som Gtterleivdi etter Mord-
mannen Ludvig Holberg hev sin store Lut i.
Me hadde den Gleda aa motast ogso med nvrske
og svenske Kvinnur og Menn, millom deim Preft
Fr. Wexelsen fraa Throndheim, som bland ymist
Annat uppfriskade Minnet Um den ovgilde norske
Skulemannen Ole Vig og gav oss Upplysning
uin Gangen i og Vilkori aat dei norske Høgskular.
Med detta bed eg Dykk taka taka til Takka
som Fyreord til dei Minne og Roynsliir, som eg
vonar snart aa saa Hove til aa senda Dykk, Hr.
Bladstyrar. Her skal no haldast fleire Møte, som
eg tenkjer aa faa nokot aa melda um: i denne
Vika Friskulelceravate paa Kolds Hp gskule
og paa Thorsdag Benemote med Prest Wexelsen
her i Odense, i næste Vika (Zdje og 4de Septbr.)
Frifkulempte i Dalby, der Kold og Povlsen Dal
fyr 25 Aar sidan tok upp Friskule- og Høgskitle-
Arbeidet, etter fyrst aa hava verkat eit Bil i
Ryslinge
Kristiallin, den 10de September 1878·
Londous Storlcik er 700 eng. (l4 norske)
II Mil., og Byen hev no yver 4 Millionar Imi-
buarar, iblandt deim fleire Katholikar enn Rom,
fleire Judar enn Pal(rstina, fleire Jrlendingar enn
Dublin, fleire Skottlendingar enn Edinbiirg og fleire
Wallisarar enn Kardifs. Det vert 1 Menneskja fodd
kvar 5te Miiiutt, og det doyr 1 Menneskja kvar
Sde Miniitt. J Gaturna, som er 7000 eng. (1000
norske) Miler lange, hender ei Ulukka med 7 Men-
neskjur nm Dagen. Jnnbuar-Talet aukest dagleg
med 123 og aarleg med 45000 Menneskjuic Det
er likso mange Utlendingar — Folk fraa andre
Land enn Storbritania og Jrlaiid — i London,
som det er Menneskjur i Kristiania.
Dei 9"iord-Amcrikanskc Sambandsrikcs Sta-
tus. Finantsministar Sherman heldt nyst ein Tale
i Mansfield (Ohio) og upplyste, at Skattkammeret
Stubbar fraa 1814.
(Av Andreas Austli.)
(Framhald).
Vi sto under ein, heitte Lotnand Seval, sto
me hadde Gjevcer og var ferige til aa rykkja fram
paa Timen, de kom Komando. Vi sto attansyre
Storkanonom og hadde ein Haveraaker beint imot
oss. De var slikt Regnveer, at de skal leitast etter
Maken; det var so det rettugt hylja· Vi hadde
ballat yver Laase paa Gjevcerom. Daa Svensken
kom, kom han so Aakren bogna« ,,Fram aat, gaa
paa«, sa han. Meii um heile Furulii hadde sett
’ti og ropt, so kunde de inkje vorte harare held de
Rope var. De flaug ein Tambur fyre. Daa var
de ein av Soldatom vaare, som gjekk burtaat Kap-
teine sine og sa: »Laan meg Kanonen din lite du,
so vil eg faa Lov aa skjota denna Tamburn eg."
»Ja kann du skjota honom, skal du faa 5 Dalar«,
sa Kapteinen. Den hin rette paa Kanonen og
skaut Tambur’n tvert av i tvo Stubbar. De var
de fyrste Skote. De var berre lite Grand vi saag
noko, Krutroyken la seg yver trast. Daa dei tok
« Slage vara til Klokka 11.
paa me Kanonom, skolv eg slikt, at Gud bære meg,
skulde eg kome inni Slage. Men de kann fulla
henda, eg hadde faatt større Mo daa.— Men me
de regnde og dundra og vi sto og verita, heldt
Seval ei Tala.« Og det lystar meg aa hpyra
den Presten, som gjer ei betre Tala. Haii grotte
no oss alle saman, og gret gjorde han sjølv me
paa Slutten· Best de lei paa fekk viBefalling til
aa skjota av Gjevaeri vaare, de kom Bo, at Sven-
sken skulde faa de lel. Men vi fekk inkje Lov aa
setja tilveers, fyr di de flaug Folk paa alle Kan-
tar. So sette vi Piponne frami Haveraakren og
skaut paa honom. Men egtykte mest de var styggt
au baketter, daa han var turr att; Stubben sto
att so stri, og. de var slike Gaaror etter Kulom.
Paa Slutten kom de
Brennvin, som skulde vera aat oss, som sto. Daa
vi tok paa og delte, kom dei att, dei som slost.
Dei saag so ut i Andlete me Jor og Lort, at de
synte inkje de kvite. Dei tok fraa oss Brenn-
vine.« — «
Sos «er de Hagevollen. ,,— —— De var so
mykje paafer me dessa Svulte. De var eingong
eg og ein til sto Vakt deruppe ovanfyre Onstasund.
var tileg um Morgonen detta.
Daa kom de ei Gjenta gaaande og bar noko Supe
’ti eit Spain og ein Tull me Kakii, som ho hadde
i Hendom; de skulde vera aat ein Arbeiskar utpaa
Markenn· Eg forlangte aa faa kjvpt de; men ho
fvara meg nei. Derme sette eg Gjevcere millom
Kneom og greip Spanne og drakk utor umtrent de
halve, de som var att, fekk han Kameraten min;
og likso tok eg Kakit, ho hadde. Daa eg gav
henne att Spanne, tok eg upp Peiiing fullkome
de, de var vert. Ja, so tok ho imot deim an og
sto stirde paa deim lite Grand. Nei, derme so
kaftar ho Skjilinganne aat Markenn’ tek Sprange
og tek paa og stortuta· Daa Svensken var paa
Veg nedyver aat Onstasund, kom dei aat einPrest-
gar. Og so spurde dei ut Prestenz men han sa,
de laag berre nokre faae neve Sande, — anten
han no var so ful, held han inkje hadde betre
Greia paa di; eg trur no helst de siste. Men
daa Svensken hadde vore neve der og tapt og kom
attende, daa tok dei ut Presten og klædde han
nakjeii og dengde Rumpa hass me Ris.
So kom Svensken skrikand’ og gauland’z det
Eg saag han kom
utkjyland’ utor Garoni, de var so tjukkt, at de berre
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
