Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
16de Oktober 1878.
Fedraheinten.
" 271
det vera ein Barnefest der uppe, og Frk. Bentsen
gjekk, daa ho hadde Hug til aa sjaa, korleides det
gjekk til med den.
Sundagen etter var det ho meinte Hansen
vilde koma att; ho gjekk daa der upp. Men paa
Vegen— møtte ho ein av Aalmugskulelcerararne, og
han sagde: ,,E—g skulde helsa fraa Presten Wel-
haven, at dersom du gjekk der upp ein einaste Gong
til, fo er du ferdug med Posten din paa fljugande
Flekken, utan Uppsegjing dessmeirx og Wille og
Hansen er »uhyre sindte« paa deg, og Whv11. sagde,
at Hansen ikkje kjem upp.« Ho vartreint forbinad,
men snudde. Gjekk ·so til Welhaven. ,,Jeg er
kommen for at sige at jeg har handlet urigtigt«’ 1),
sagde ho, ,,men beder med det samme om Lov til
at faa forklare hvorledes deter gaaet til-« Presten
· braadde i: «;,Alene at De er vansindig (!).
sindsvag« kan forklare Deres Handle-
m aad e,« og so frametter ei heil Stund. Ho prøvde
aa greida ut um denne Skulen; Presten rette ut
Armeit og skreik: »Jeg gjenesmskuer Dem,
Løgnerske, der De sidder!" Ogsoframetter·
Daaho tymtad paa, at Presten Welhaven visst
haddevoret»urigtigt underrettet« og av den Grunn
mistydt Sundagsskulen, meinte Presten, at ho
,,havde ikke Lov til at have nogen Mening om en
Præst3 Handlemaade; han vidste hvad han gjorde.«
Seinare kallad han henne ,,en Hyklerske,« som ,,heldt
med Jernbane-Sluskar« (elder »Slarvar« elder nokot
slikt), og sagde ho burde ,,gaa over til Metho-
disterne.« Tilflut formanadhan henne til aa
beda Gud um Tilgjeving fyr det ho hadde gjort,
men likevcel maatte ho beda Prestarne og sin »Kol-
lega« o. fl. um Tilgjeving, hell au tilgav Gud
henne aldri.
Sluten, um De enn ,,har villet undskylde Dem
istedetfor aabent at tilstaa; men nær nu snil og
gjør som jeg beder Dem.«2)
Ho gjekk til Hansen og spurde, kvat det var
ho skulde beda um Forlating syre. Han svarad, at
.ho hadde langt ifraa nokot aa beda um Forlating
fyre; han vilde berre hava eit Brev paa, at han
ikkje hadde raadt henne til aa verta Lærarinne paa
Sundagsskulen. Dei kom tilLags um, at ho skulde
gjeva Presteii eit slikt Brev, og so. skulde han klara
Ugreida so godt han kunde ved aa fortelja Prest-
arnesuni den fyrste Samtalen dei hadde havt.
Daa ho kom til den tridje Presten, Wille, fekk
ho av honom høyra, at ho haddefaret med ,,Lygn«,
voret ,,trae’-sug« og ,,ulydig«, at ho var ,,sek-
s terisk« i sine Meiningar og burde ganga til
Methodistarne. Ho svarad, at ho ikkje var
,,sekterisk", Foreldri hennar var gudelege Folk av
den lutherske Rikskyrkja, »Pietister om han saa
vilde kalde dem««. Daa sagde«Presten:’ ,,Ja ser
De, De er altsaapietistisk, sigerDe; men
vi liker ikke Pietister, og hvis det var
nogen Takt hos Dem, saa søgte De Dem
strax fra etSted, hvor man ikkelikerDem««.
Ho vart sidan Gong paa Gong kallad ned
paa Prestekontoret og til Hansen. Folk fann til
Slut at detta var for galet, og sume gjekk til
Prestarne fyr aa tala dei til Rettes. Men dei
trudde Jngen, som lagde eit godt Ord inn fyr den
stakkars Lærarinna. Ho var ,,i den Grad slet
1) Det ho hadde gjort galet var altfo, at ho hadde
gjenget paa den Barnefesten imot Hansens ,,Advar-
sel« og so at ho hadde undervist litegrand paa Sun-
dagsskulen »
2) Sidanihev Wh. sjolv gjevet ei Uppskrift av Samtalen,
som inneheld det same som denne her; men Presten
hev ikkje skrivet upp alle deiFantordi — soui rime-
legt kann vera.
,,Min Forladelse skal De have," var .
og sorslagen, at hun havde ført alle bag
Lyset.« Ho hadde endaa narrat dei, som fyrr
hadde gjevet henne Attestar.· Wille sagde, at ho
var ,,en meget maadelig Lærerinde, med smaa Evner,
ringe Kundskaber, og Børnene kom ikke frem under
hendes Veiledning««. »Det var««, segjer Frk. Vent-
sen, ,,sørste Gang efter 7 Aars Tjeneste i Skolen
at jeg hørte min Gjerning der klandret".
Ho vart tilslut kallad inn fyr Skulekommis-
sionen. Der vort uppleset eit Brev fraa Wille og
eit fraa Welhaven, som dei. kravde ho strakst skulde
svara paa. Ho svarad: »Meget deri forstaar jeg
ikke, og meget har jeg aldrig før hørt fremstillet
saa«.
Ho hadde voret sjukleg syrr detta kom, og var
endaa ikkje fullsterk No vart ho verre. Samtid,
naar ho kom or Skulen, og so var der Bod fraa
Presten at ho skulde paa Kontoret, var ho so trøytt
og arm, at ho ikkje kunde ganga den lange Vegen
just med sama; naar ho daa kom nokot seint, sagde
Presten (Wille), at ho kunde ha teketHest
og komet til Tidar!
Skulekommissionen innstilte henne til aa verta
avsett fraa Posten sin. Tvo av Skiilekommissions-
Mennerne var ikkje med i Møtet; um den tredie,
Borgermester Wessel, heiter det, at han var med
paa Avsetjingi,· fyr di Prestarne kravde det, men
uttalad hellest ,,sterke Tvil« um Retten til aa gjera
detta og meinte, at Saki burde verta utsett, til alle
matte sram. Men etter at detta vart avgjort, fekk
Frk. Bentsen vita, at dersoni ho vilde segja upp
Posten sin sjølv, so skulde ho saa —— ,,Anbefa-
lingsattesterl«
Bispen hev no avgjort Saki so, at Frøken
Bentsen ikkje vert avsett. Det heittest— fyrst, at ,
Vispen vilde skjota Saki fraa seg, daa det ikkje er
han, som innset Lærarinnitr. «
—- Me hev fortalt denne Saki nokotutførlegt,
daa ho i mange Maatar er forvitneleg. Det er
vcel eit av deistyggaste Døme, som hev voret uppe,
paa presteleg Pavehug mot sine Leerarar, og paa
presteleg vardskap, Taktløysa og Rangvisa. Ein
maa fæla av aa«vita, at slikt kann henda i Kyrkja
vaar enno· Og det som ikkje er minst fælt er, at
alle desse 3 Prestarne stod so samheldige um
denne Saki. Hadde det voret ein, so kunde Ein
ha orsakat honom med, at han var ,,vansindig«·
Men den, som hev faret minst fint, ser ut til aa
vera Hr. Hansen. —
Saki hev vekt stor Motvilje i Fredrikshald og
Tistedalen. Siste Offerdagen var det ikkje ein
einaste or Tistedalen, som osrad til Presten, fortel
eit Brev som me hev sengjet. Cin fcer vona, at detta
vil vera dei ein »Lærepening«· Men mange vil
sinna, at det, som her er hendt, er eit nytt Vitne-
maal um, at Prestarne ikkje bør hava so stor Magt
yver Skulen, som dei no hev.
Ein misskjcnd Mana. Hr. Hartvig Lassen
er lomen ut fyr aa verta misskjend — dubbelt
misskjend, —- endaa han ikkje er nokon Ven av det,
som hev den søte ,,Bismag« (isl. byiiugnabrag6)
,,as Folkelighed«. Han skriv i det Stykke i ,,Af-
tenbl.«, som me gat um i No. 66: ,,No hev eg
daa gjevet Hr. Bruun eit nytt Argument til Styrk-
jing av den Dom yver mitt Liv og min Livnad,
som han hev avsagt · . . at eg, den Gongen eg
skreiv ei Vok um Henr. Wergeland, gav gode Voner
s um aa vilja lata meg innskriva i den Fylking, som
Hr. Br. og hans Jamningar høyrer til, men at eg
no hev vortet ein Svikjar av Folkets Sak, daa eg .
ikkje vil fylgja Flokken, endaa det er forkynnt høgt
og lydt og skynande nog til·alle Hyrniir av Verdi,
at dei og ingeii andre er Wergelands Medarbeidarar·
Eg hev vortet skuldad syr Fraafall fraa heilt andre-’
Kantar fyrr; men eghev slett ikkje nokor imot, at
,,Whig’arne kallar meg ein Tory og Tory’arne ein
Whig« Misstanke fraa alle Partar kann i visse
Høve vera det beste Vitnemaal, ein Mann kann
ynskja seg." —— So lovar han aa gleda oss med
,,en omstcendelig Redegjørelse« um Wergelands ,,For-
hold til vort Sprog« og legg Bruun paa Hjarta,
at Spott og Flogvit er Vaapn, som Giii ikkje skal
lata vera aa bruka mot ,,en Optræden« som hans,
og det ,,saa eftertrykkeligt som muligt, dersom man
har dem«· Endeleg skuldar han Bruun fyr Sjølv-
byrgskap og segjer: ,,Til slikt« (som Bruun hadde
skrivetk) ,,hev eg ikkje annat Svar enn aa taka
det uppatt her. Eg trur, at Hr. Bruun vil kunna
skyna, kvat mi Togn tyder. Maahenda det ogso
kunde salla honominn, at det bak denne Togn
maa vera nokot, som han ikkje kann koma nær
elder sorstyrra«. — Me vil ikkje leggja oss frams
i Striden millom dei tvo Herrar, men me veit, at
det er vaalegt aa røda um Strikka i hengd Manns
Hus, og tykkjer, at Byrgskapen, Stormodet, er
minnst likso stort paa Hr. Lassens som paa Hr.
Vruuns Sida. Elles kann me trøysta Hr. Lassen
med, at haii kann vera trygg: det kjem ei LEtt——
og ho er alt uppe —, som ikkje vil »misstenkja«
honom fyr det, han ikkje er Skuld i. Um den vil
halda honom fyr ein Tory elder ein Whig, skal
me lata usagt. Kannhenda vil ho sinna, at han
hev voret korkje det Eine elder det Andre.
Lærarar11e i Stavangcr (Rogalands)
Fylke· L. Oftedals nye Blad ,,Vestlandsposten«
fortel, atdet er aa sjaa eit ,,foruroligende« Liv paa
Søkningsvegen aat LærararneiFylket, sidan Amts-
thinget negtade aa auka Laagmaalet av Lærarløni.
Eit Herad i Fylket, Suldal, hev av Heradskassa
lagt paa Lærarløni2KrunursVika, og Vladetvonar,
at fleire Herad vil fylgja etter. Det er naudsyn-
legt, dersom Fylket skal halda ,,den iSanning
duglege og solide Lærarstokk, som det no i lenger
Tid hev kunnat gleda seg i«. . -
Eill Otcr hev etter ,,Sogns Tidende« i Leir-
dals-lei uppe ved Garden Seltun nyst teket og
etet upp ein Laks, som var av deiVaksne. Hovii-
det vog 11 Mark og Sporden fraa nedste Luten
av Ryggfinnen 1 BHZ 13 Mark.·
Smdcntarhcimen. Prest G. Blom hev hver-
teket Forstandarposten ved Studentarheimen·
,,Fædrela11det«« fortel, at ein preussisk theolo-
gisk Kandidat Bleibtreu hev vitjat Kristiania,
Skien, Bergen og Trondheim fyr aa setja seg inn
- i dei kyrkelege Tilstand her, og at han ogso i eit
tydsk Tidsskrift hev gjevet ein som det tykkjest ,,no-
get overdreven Skildring« av B. Bjørnsons Skald-
skap. Overdreven’ gunstig ??
,,Morgenposten« kallar det eit ,,Tidar-Teikn«,
at ein Leekjar i Tyskland, Dr. Vresgen, etter aa
vera dømd til 6 Vikur Fengsl, hev stytt Livet sitt.
Kvatdetta skal vera ,,Teikn« paa, er vandt aa skyna.
Nytt SkilL Fraa Bangs mek. Verkstadi
Vergen gjekk den 9de Oktbr» eit Jarnskip paa Bat-
net. Det heiter »Bjørnstjerne Bjørnson.« Stor-
leiken er 750 Tons (o: det lastar innpaa 7000
Tunnur Kol). Det vert riggat som Seglskip og
skal fyr det Fyrste ganga i Koltrafik millom New-
castle og Bergen, men det vert ogso forsynt med
Eimmaskin (180 Hestekrafter). Detta er Hr. Bangs
fyrste større Arbeid, men velgjort.
Professor Vr- G. Storni er innboden til
Fredriksstad til aa halda historiske ·Fyredrag.
dig) Bruuns Ord var disse: ,,Og naar Wergelands
æsthetiske Beundrer er bleven den, som her møder
op for at spotte over W.s Medarbeidere, saa skal jeg
ikke negte, at dette forekommer mig som en dyb Spot -
af Skjcelmen over denne Beunders hele Liv.«
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
