Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
«Fedraheimen.
Eit Hind aat det norsne Folket
Kjem ut kvar Onsdag og Laurdag.
–-s–– - « L – ,«,,-
Pris fyr Fjordnngaaret:.
Kr. 1,10 (= 33 ß) med
Vorto og alt. Betaling
fyreaat«
;is-:7zi;«
- – -,B,»,- —.s-— »— —-».
Onsdag deit 6te ·November.
i Lysingar kostar 10 Ore
(Z ß) Vetitlina, og daa
etter Maaten syv større
Bokstavar.
i87·8.
Norskt Bokliv.
(G—)
Det fyrste som krevst til aa vera ein god Dik-
tar er aa hava Diktargaava; det andre er —
Mod til aa ,,vera seg sjileo« Detta andre er
likso vigtigt som det syrste. Vera seg sjølv er det
sama som aa vera sermerkt, upphavleg, original.
Den, som ikkje er seg sjolv, vert ei Avskrift av
andre; han kanii skran »godt", hagt, troysamt,
forvitnelegt; men — alt det han skriv, hev voret skrivet
"fyrr, og betre, iallsall sannare. Den, som ærlegt
er seg sjølv, som legg fram av sitt eiget Jnnhald,
ser med sine eigne Augo og talar med sitt eiget
Mæle, vil altid hava nokot aa gjeva, som hev Verd,
altid nokot som er nytto iskt og som ingen an-
nan kunde gjera so godt og sannt; den, som slep-
per seg sjolv og vil vera nokot annat, vertJnge11-
ting· Han kann gjera so mykje Braak han vil:
hans Gjerning foer aldri Liv og aldri Magt yver
Folks Tankar·
Den som er seg sjolv er sann. Det, han
skriv, slær th i Menns Hug, av di det sjølv er
sprunget friskt fram or ein Manns Tanke. Det er
ein livande Blom, som set Frce og Frugt. Deli, som
ikkje er seg sjølv, lyg; det haii skriv, er ,,Kunft«’
og kann likso litet slaa Rot som»kvar annan Papir-
blom. Det kann vera »fint gjort-O og Ungar og
Umyndige kann fyr ei Stund gamast storleg ved
det blenkjande og skraavande»Kunststykket«; — men
det kann aldri i Lengdi løy11a, at det er daudt.
Alle Bokheimar hev sine Kunstmakarar, sine
Papirblom-Fabrikantar. Dei kann vera gode til
sitt Bruk. Det finst allstad Folk, som ikkje hev
Sans og Syn syr den- ægte Blomen, men er fælt
glade i den ettergjorde; og det maa vera Ein-
kvar som skriv fyr dei au. Men Jngen skulde slaa
seg paa detta Fabrik-Yrkjet, sam ikkje var fødd til
det. Ingen skulde vera Etterdiktar utan den, som
ingen Ting aatte aa gjeva sjglv. «
Men det er mange veike og uklaare Naturar,
som ikkje hev den ,,Sjølvfornegting", som det stun-
dom krevst til aa vera seg sjølv· Dei ser einkvar
Storskalden, som dreg aat seg den aalmenne Aat-
hug; og so trur dei, at det maa vera gildare og
større aa vera nokot slikt som han, enn aa vera
detta vesle og uvyrdande, som dei stykjest vera i
seg sjølv· Og fo— gjev dei seg til aa herma·
Dei skriv Bokeri han s ,,Smak«, istadenfyr aa skriva
naturlegt’ og sannt, um enn kannhenda »simpelt«,
paa sin eigen Maate. Jstadenfyr aa vera den
vesle Lerka —- elder Sporven —, som sri under
» Guds Himmel kvitrar sin kunstlause men friske Song,
gjer dei seg itil Lirekassar, som med Braak og
Kunst, men daudt, avhaspar andres Lundar.
Her i Norig burde det vera faae av slike.
Me segjest vera so sjolvstode, me Nordmen11, og i
det »Prosaiske« er me det nok au, uni ikkje altid
paa rettaste Maaten· So kunde Eiii venta, at me
iallsall i Poesieti vilde syngja kvar med sin Nebb
og vera oss sjolvz for der kunde slikt høva. Og
det kann-henda at me hevmeir av orginalDikting
og mindre av Hermarar, enn ymse andre Land
etter Maateii. Det kann henda.
Men me hev endaa nok av Papirblomar og
Lirek«asfar· Jser gjeld visst detta, naar bonde-
fodde Menn prøver aa dikta paa Dansk-
Mest alle vaare store Dansk(norsk)-Diktarar er
slike som hev Dansk(norsk) til sitt Morsmaal.
Henrik Wergelaiid, Welhaven, Munch, ngrnsoii,
Jbsen, Lic, ck alle danskuzkskc Menn, og dei hev
alle gjort det godt. Av bondefodde hev me nok
svært faae, som hev drivet det upp til aa verta
sanne og sjolvstendige Diktarar paa Dansk; dei
fleste hev anten skrivet paa Norsk (Vinje, Aasen,"
Telnes o. fl.), elder— dei hev vortet Etterdiktarar.
Detta er naturlegt nok i Grunnen. Det vil
altid falla tungt fyr ein Diktar aa vera seg sjølv, naar
han ikkje bokforer sine Tankar og Syner i det Maal,
som disse Tankar og Syner er ,,sødde« i. Eiii
Diktar maa ikkje einast kunna sitt Maal, —kunna
det betre enn vaare fleste Bondefodde kann Dansk —,
men han maa eiga det so heilt, at han kann forma
Maalet til etter seg istadenfyr aa forma seg til
etter Maalet. Det vil altid vera Faae, som kann
detta, naar dei skriv i eit tillcert Maal, og kanskje
Ingen, som kann det heilt ut. Dei kann vera
Diktarar gode nok; men det er ikkje altid sagt, at
ein Diktar attaat er ein stor Maalkjennar·
Men detta var i segsjolv ikkje det verste. Me
ser baade i Utlandet og her heime, at kraftsulle Dik-
tarnaturarkann læra eit sramandt Maal so godt, at
dei seer det til aa forma seg etter dei nokorlunde,
um det enn er rimelegt, at dei vilde kunna skriva
endaa finare og sannare paa deira rette Maal·.
Det, som fyr vaare Bondesolk er det Verste, det
er, at dei sraa si fyrste Tid av vert upplærde i
det aa ikkje verasegsjolv, upploerde i Ufanning,
Etterherming og Tilskaping· Det fyrste, Bonde-
guten lærer, naar han skal til med si ,,Utvikling«,
er, at det er ,,simpelt« fyr ’n aa vera seg sjolv,
men derimot »fint« aa vera nokotannat. Det skal
daa framifraa Magtog Mod til aa vinna so langt,
at Ein kastar Leksa og tek sine Tankar og Former
or sin eigen Barm. Dei fleste vert hangandei
Lekfa, og det so fast, at alt det dei skriv ogsegjer
tevar av Boki lang Veg.
Bondefolket vaart hev ikkje smaae Gaavur·
Men det hjelper litet, at dei hev Gaavur, naar dei
strakst kjønest ned i Sjø1v-Riistrri og Tilhug til
Ap og Usanning. Det at dei rivst upp or den
heimlege Naturgrunnen og plantast um att i ny
Jord, gjev dei ein KnekkiVokstren, som deisjeldan
vinn heilt yver. (Meir)·
Brevscudiugar.
1. Koitseid» Pietisiiien heve vor-et sterkt
uppe her i Gjeldet; men no, trur eg, at ei meir
solkeleg Aand er i Vakniiig. —Fyr 3—4 Aar sidan
kom der upp til Brunkeberg eitKvende,— som var av
,,Lesarann.«’ Ho tok til aa tala fyr Folk, og var
fcel til aa sordrjma alle, som ikkje vilde halda med
’a. Snart fekk ho med seg ein Flokk, og den vaks
so fort, at det inkje var Bil, syrr ho hadde um-
vendt ei heil Bygd. Det kom inn ein sorskrceme-
leg· myrk og sur Tone, og detverste var den »Ter-
rorismen", desse Folke forde, med di at alle, som
ikkje vilde vera med, vartso upp-etne av »gudeleg«
Bygdesnakk, at deireint var utor det. Eingamall
Mann spaadde, at detta kunde ikkje lengje vara,
og han fekk Rett. »Profetinna«, eg hev talat um,
kom i Skade syr ein av sine mest heilage Fylgje-
sveinar; og det som verst var: ho vilde etterpaa
i ikkje hava denne Guten helder, - endaa baade Pre-
sten og andre var hjaa henne og talde syr henne.
Detta Hendet kann Eiii vita var til stor Forargelse,
og meste Parten gjekk israa Flokken« No er det i
den Bygdi berre eit Par Huslydar, som hityrer til
Lesararne. Sjolve den Guten, som var Far aat
Barnet, gjekk ifraa, og er no saren til Amerika.
J Sumar var, som De veit, Arvesen og Ukl-
mann her. Det var nok annat til Karar det. Alle
likad dei, so nær som Pietistarne. Desse var reint
sorskræmde. Paa eit Meste av Arvesen var der
ein av dei, som møtte upp med Papir og Blyant
fyr aa skriva upp dei falske Lærdomar, som han
meinte Arvesen vilde koma med. Men han fekk
nok ikkje Bruk fyr sine Skrivegreidur den Gongen.
Sidan heldt Ullmann eit Mote —— i Morgedal—;
der torde denne same Lesaren ikkje møta. Men
han fekk seg eit Tutarhorn, og naar Ullmann talad,
stod han uppaa ein Vergknaus og bles, — tutad ·
i Hornet syr aa reinska Lufti!
— Aaret hev voretgodt; mykje Korn og Eple,
men mindre Høy· Kreturprisarne var høgeiHaust,
og paa Fesjaaet i Selljord var der mange Upp-
kauparar og ikkje liten Handel. - Her er Naiid fyr
Pening; Arbeidsleini er liti, og Arbeid er mest ikkje
aa faa. Folk tykjest ikkje Mun i aa hogga Timber
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
