Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
8de Januar 1879.
Fedraheimen.
bladi vaare ein god Gjerning aa gjera her med
aa spreida Kjennskap ut yver Bygdarne um denne
,,Vonden-3 største Sak«« Eg veit og visst, at her
er Maalmenn, som tek paa aa greida litet Graiid
upp i denne Saki med det fyrste. Verre ein kunde
saa det prentatl
Men eit Ordkast unt denne Sak her i Byg-
derne maa til-
Dei Bondemenn, eg hev snakket med um Byg-
demaal i Aalmugskulen, hev alle voret glade i
det; og det vonar eg vil vera »Fedraheimens«
Lesarar kjært aa høyra, at Folket inkje er so reint
vitlaust, som sume vil hava ·det til. Her er inkje
so faa, som gled seg til, at Storthinget vil gjeva
denne Logi i Aar, etter at det heo synt seg, kvat
ein kann oenta sraa hin Kanten. Talen hans Jak-
Sverdrup i Odelsthinget hev fenget ein og annan
her til at tenkja yver denne Sali.
Den Takk han her i Sumar fekk fraa »Norsk-
Laget i Holmedal«’ (Vygdebladi vaare bar Tak-
ken fram) er der ogso her ikring sume no, som
tykkjer gildt um. Desse vonar og, at Gud gjev
honom Helsa og Livedagar til aa kjempa endaa
ein Kamp fyr oss i denne Sok, um det trengst·
Det er no kor som er Farbroreti, J. Sverdrnp,
som vert mest lastad ao den andre Flokken, fyrdi
han var med paa »slik Urettserd« inot Lærarartie
at dei ,,saavidt mulig« i Skuleti skulde snakka
som Borni. Meii no hører det so ubeint, at nett-
upp han var den Maniieti paa same Thingets
som arbeidde kanskje aller mest fyre, at Lærarartie
« skulde faa sopass Mat, at dei slapp aa svelta. ——
Gjerer inkje Thinget meir no ved denne Sak,
so sæler visst mange med meg syr det verste·
Og dify1« bed me:
Kjære Storthing! tving— os inkje til aa lona
dei Menn,’ som lyt gjera alt dei kann fyr aa riva
Maalet vaart ut av Munne11 paa vaare Vornl
Det er tungt aa tenkja paa, men me tykkjest
sjaa alle Merkje til, at me kann koma til aa maatta
sinna oss i slikt, dersom inkje Thinget tek denne
Rettebot um Hende atter. -
So langt er endeleg me og komne, at me
skjynar nokot af Sanningii Grundtvigs vakre·»Song1
,,Moders Navn er en himmelsk Lyd
saa vide, som Volgen blaaner;
Modersmaal er de spædes Fryd,
og glæder, naar Jssen graaner.
Modersmaal er vort Hjertesprog,
kun løs er al fremmed Tales
Me hev og no ein Kjenning av, at det er
Sanning, me syng med Reitan: I
Tynes Tunga, doyr me fleir,
standa aldri npp att meir.
Ein Bonde.
11. Hrr.Bladstyrar! J »Verdens Gang«
hev Ein spurt, um ein Landslærar hev Rett til aa
læra Skuleborni skriva etter den »nye Rettskriv-
ning« a: med smaae Fyrebokstavar allestad utan i
Eigennamn (Sernamn). »V· G.« svarar, at til
slikt maa Læraren hava Lov av Kyrkjestyret. Naa
ja, — me Skulemeistrar er vane med det aa ikkje
kunna gjera nokon Ting utan ,,Lov«; det er Upp-
syv og Uppsyn- og Upps1)n yvst Uppsym fo me
· visst ikkje letteleg skal kunna gjera sor store Side-
sprang ;- — men endaa veit egikkje av, at me hev
fenget noko »Reglar« sraa Kyrkjestyret um Rett-
skrivningi lell. Og ikkje er eg syr min Part tenkt
paa aa beda um slike Reglar helder. Det syrste
eg vart Skulemeistar, so meinte eg, det skulde bera
til aa læra Borni Rettskrift etter 1ste Utg. av
Jensens Lesebok. Men med so stutt Skuletid som
eg hadde, saag eg snart, at det ikkje« vilde nytta.
Enden paa alt Strævet med ·»store og smaae Bok-
stavar« vart syr mange den, at dei — skreiv ntan
Regel· Daaieg so skynad detta, so berre kastad
eg burt dei ,,store Fyrebokstavarne« —· utan aa
spyrja nokon utn Lov —; og no-.ser eg mange av
Skuleborni mine, som skriv bra etter den Regelen.
Eg trur ikkje eg hev gjort nokotsgalet med detta,
og eg trur ikkje, eg hev Logi imot meg. Dersom
Ein ikkje kunde vaaga eit slikt Tiltak utan ,,Lov«,
so gjekk det væl endaa mindre an fyr ein Lærar
aa skifta um sraa Bokmaal til Vygdemaal i si
(mundtlege) Undervisningz — men eg meiner me
gjer vael i det Umskiftet og. Gg hev sjølv provt
det, og eg veit, at deiBorni, som fyrr sat og hekk
med Hovudet, naar eg sortalde paa dansk, dei rette
seg upp og saag meg trntt i Augo; naar dei fekk
hayra sittHeimemaal, og dei lærte daa likso mykje
paa eit halvt Aar som svrr paa eit heilt· Lat oss
altso bruka vaart eiget Vit og ein Gong imillom;
det hender, at det Rette byd seg fram av seg sjolv,
utan at det er naudshnt aa ganga til »Kyrkjestyret«
etter Rettleiding. J. N.
111. J Brevet mitt sraa Torpen, som stod
i Fedraheimen No. 86isjor, var der eit par Ting,
som skal vera litt annorleids·
Der stod i Brevet: »Men no bur Ordsoraren
i Vest-Torpen, og det ser ut fyr, ·at dei dermed
lyt hava sin Veg syst og fremst; dei andre sæt daa
sin sidan — dersom Pengane rokk til." Disse
siste Ordi: »dersomPengane rakk til« skal ut. For
Pengarne til baade Vegjer er tilrettes. At «Aust-
Torpingarne inkje sæt Vegen sin fram, kjem inkje
dette ved. Det vil til ei ny Bevilgjing.
So var det nokot um Grondals-Saki· Grandal
var inkje insett av Stiftstyret paa 3 iaanadars
Uppsegjing· Men det var so det, at daa Skule-
styret sende AvsetjingssBrevet sitt aat Stiststyret,
daa sekk dei det att med den Paateikning, at Grandal
maatte hava Løn i 3 Maanadar etter at Avsetjingi
vart honom fyrelagd.
Enden paa Visa vart daa den, at Grondal
laut hava Løn i 6 —- seksl — Maanadar fyr
ingenting aa ha gjort. Og dette skal Komunekassa
bitala? Jamen skal ho so. Det er alt avgjort i
Heradstyret det-
Det maa vera godtfyr Pengar her i Torpenl
the December 187·8.
A. Sollieii.
Opl. Avis tek kanskje inn detta med.
Kristiania, den 7de Januar 1879.
Embsrttc. Utnemnde 21 og 28 Decbr.:
P. H. Gullichsen til pers. Kapellan hjaa Sok-
nepresten ved Stavanger Domkyrkjesamnad S. Gjes-
dal; Kand· V. C. Mossin til pers. Kapellan hjaa
Sokneprest H, E. Sommerfelti Holmestrandz Ad-
junkt O. Nyhus til Yoerlrerar ved Trums Lærd-
skulez Prest i Øyestad J. H. Bentzen til Provst i
Arendals Provstedoniez Kund. K. M. Norby til
Fullmegtug iKyrkje-Departementet: Prest i Siredal
A. C. Mey er til Sokneprest i Ly paa Jadren;
Kapell. O. A. L. Dons til t«esid. Kapellan i
! 1 —-
Hellest forstod ho snart, at Balle var etter
honoin og vilde paa einkvar Maaten setja’niBeit,
og ho lo med seg sjølv aat detta. Ved Bordet sat
ho og var stolt av aa sjaa, kor fint han visste aa
halda alle desse Smaafolk og Heimalingar ifraa
seg. Kristen ——! Balle vilde saa honom til aa
ikkje vera Kristen! — Haa, han var visst betre
Kristen enn alle ihop; men hans Syn paa desse
Ting var nok for hogt syv-Balle; det skuldeingen
undrast paa! — Det einaste ho ikkje kunde skyna
var, at Faer hennar saag ut til aa vera so’ uroleg.
Skulde Balle ha innbillt honom —?
Enn um Hauk og den Gamle vart Uvener?
Ho kvakk ved denne Tanken; men’ den Tanken
vekte andre, og rett som det var gjekk det upp fyr
henne,.at ho — elskad Evstein Hauk. Ho vart
sprutraud og or og smaug av inn paa Kam-
merset sitt so snoggt ho kunde. Detta var nokot
nytt! Ho elskadl -—— Ho vart bljug og liksom
rædd, men samstundes glad, stolt —! Der var
nokot festlegt yver denne Stund. Ho hadde nokot
av den same Kjensla som Ungmoyi hev, naar
ho just er konsirmerad, og fyr syrste Gongen hop-
rer ein ung Herre kalla henne ,,Frøken’«. Døri
inn til Livet, det rike, sterke, straalande Livet, stod
opi, og no stod ho der i sæl Skjelving og saag
inn og undrast: er alt detta mitt! —
Tankarne gjekk og kom som fljugande Fuglar;
deri eine gjorde henne varm, den andre gjorde henne
kald. Ho glytte bljugt inn i Spegelen. Var ho
fager —? Ho hadde sumetider trutt det . ..
Kunde han, som hadde set so mange —? Ho
vartskamsulh torde ikkje sjaa seg sjolv i’Augo,
men glytte upp paa Skakke ——: var ho fager?—
Det gjekk som ein kald Styng gjenom henne . .
ho hadde i Grunnen trutt, at ho var fagrare.
Ho slog Augo upp og saag betre etter. Nei; — ho
var ikkje fager. Augo var for smaae, Munnenikkje
fin nok, Andlitet ikkje so aandfullt som det skulde
vera; ho saag i Grunnen dum ut. Med det same
saag ho seg sjolv i Augo og vart uendeleg skam-
sull. Romde fraa Spegelen og seig ned i ein Sosa·
Fy! dettavar stygtx Dersom han haddesethenne
no, so· hadde han -—! han, som visste so godt aa
gjera Narr av alle Dame-Grillur og Dame-Lvte——!
aa, han hadde drepet henne med eit Augnekast!
Dessutan . . . han som hadde set so mange . . .
so mange sagre og sine . . . dei fagraste og finaste
i Verdi . . . ho var berre ei simpel Prestedotter
fraa Landet . . . og stygg attpaa . . . at ho kunde
innbilla seg .
Ho lurte seg so smaatt burtimot Spegelen
att. — Jnnbilla seg slikt! det var ein Daarskap
so umaateleg —! »Lat meg sjaa vcel etter, kor
stygg eg er, so kjem eg vælav slike Tankar,« tenkte
ho med ein djup Sukk. Glytte so inn i Spegelen
att, rædd, bljug· Hm, stygg . . . aa nei, ikkje just
stygg, men . . . Berre ho ikkje hadde set so dum
ut! Og dersoin ho hadde havt det Haaret uppsett
paa Folkevisl og ein sinare Kjole . . . no var ho
klædd som ei Tenesttaus ——! Han, som var van
med aa sjaa dei sinaste Klædningar . . . Ja! den
som hadde slikStas som dei der ned i Paris! .
Men kannhenda han brydde seg ikkje um slikt? —-
Ja, men han var so fint klædd sjø1v?—— Ja; men
han hadde daa ikkje set ut som han undrast? —-
Nei, men han var væl for sin til aa lata seg merkja
med slikt . . . .
(Meir.) ·
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
