Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
22de Februar 1879·
Fedraheim en
59
henne, tykkjer eg snarast vitnar um Vingling og
Ræddhttg· Dersom dei finn so mykjeravgalet der,
so var det væl best dei skildeLag og ikkje hadde
Samfund med nokot, som dei sjolv trur er galet.
Du segjer, at dei baade tvo hev Mistru til Prest-
arne. Ja det er nok altfor sannt; mange av vaare
Haugemenn vil helst snu Presten Ryggen og fylgja
sin eigen Hug; men som vrel er kann Ein ikkje her
taka alle Hangemenn under Cit« Eg kjenner dei
Haugianarar —— og dei held eg fyr dei ærlegaste
— som vael veit aa vyrda sin Prest som ein Sen-
demann ifraa Herren.
Og i det heile segjer det svært litet detta, at
dei tvo Serlag hev sams Fiendar. Fariscearar
og Saduscearar — utan all Likning hellestt —
hadde og ein sams Fiende: Proseten fraa «Nasa-
reth; men dei kunde ikkje semjast um dei andre
Ting fyr det. Nokot likt kann det vera her.
Grimdtvigsmenn og Haugemenn kann baade·tvo
sjaa sur-augom til same Prestar; men dei gjer det
av kvar sin Grunn. Lat oss derimot sjaa
etter, kor mykje dei hev aa semjast um seg imil-
lom! Sjaa, kor fjaag Hangeflokken vert, naar
Grundtvigsflokken t. D. ’sreiser ein Folkehogskulet
elder kor nogd Grundtvigsflokken er, naar Hatcge-
Partier far istand ein ,,Lutherstistelse«! J alle slike
Tilfelle vil du jamt finna, at dei stend imot"kvar-
andre som Hund og Katt.
·"Dei er so rædde kvarandre, at det stundom
reint vert loglegt. J1872, daa Landstads Salme-
bok skulde innforast her, var Folket fcelt imotBoki.
Sume av den gode ærlege Grunn at — det vilde
kosta Bygdi Pengar aa byta Salmebok; men andre,
ogdet daa serleg dei, som skulde hava mest Kunn-
skap um dei gudelege Ting, var imot Voki, fyrdi
Landstad var »Grundtvigsmann«l Presten——Thor-
«modsceter——sagde daa som sannt var, at Landstad
ikkje var Grundtvigianar. Men so vart det daa
det, som var galet, at Bokihaddeso mange Salmur
av Grundtvig Eg hoyrde paa detta Staaket og
fekk Hugf til aa sjaadesse KjOettarsalmurne hans
Grundtvig. Ro er egingen Grundtvigsmannz men
Salmurne hans likad eg godt. So las eg eingong
upo ei av dei fyr ein Mann, som ikkje visste, at
ho var av Grundtvig. ,,No, kor likar du den
SalmaZ« spurde eg. ,,Ho var god, den,« svarad
Mamiem »ho er vcel av gamle Brvrson, veit eg —?«
knapt vart aatgaatt; men dei striddest aldri. Ogi
sin unge, innerlege Elskhug var dei kvar paa si
Sida uendeleg vare fyr aa nemna Ting, som kunde
gjera vondt. Ragna visste dessutan, at det kunde
ikkje nytta fyr henne aa taka det med Strid; for
Hauk var so mykje klokare; men Hauk paa si Sida
vilde ikkje fyr alt i Verdi ho skulde tru, at han
vilde ,,umvenda« henne. So gjekk det overlag godt.
Det, at Kjærleiken liksom var innsprengd med dult
Sorg, gjorde at han vart berre meir djup og varm,
ja saar og tcerande, som naar Ein elskar den, Ein
ikkje kann saa. —
Men det kjendest likevcel stundom tungt, at der
A skulde vera nokot slikt imillom dei, som dei ikkje
kunde tala-fritt umJ Det var liksom dei ikkje aatte
kvarandre heilt paa denne Maaten. Sitt hogste og
beste Aandsliv maatte dei liva kvar fyrseg, og det,
dei kunde hava tilhopes, vart berre det kvardagslege,
det, som dei brydde seg minst um. Og ikkje ein-
gong detta aatte dei heilt saman. For det fanst i
Grunnen ingen Ting, som dei ikkje saag koar paa
sin Maate. Detta kunde stundom salla sværtvondt.
Og ettersom Tidi leid, kom det liksom nokot Framandt
inn imillom dei. Dei vart meir og meir utrygge
»Nei ho er av Grundtvig,« sagde eg. Mannen
raudnad, men tagde seg. —- Og slikt hev visst hendt
Landet rundt. Sjaa t. D. det Janson fortalde her
i siste Stykket sitt. — Men at desse tvo Flokkarne
hev slik ei Rædsla fyr kvarandre, det maa koma av,
at dei kvar syr seg kjenner, at Motpartiet —— ,,er’
av ein annan Aand« enn dei.
Nei, hadde du helder sagt, at Haugianarar og
Methodistar vilde koma til aa semjast, so kunde eg
snarare tru du hadde Rett; for deiHaugemenn, eg
hev talat med, hev etter mitt Vit meir sams med
Methodistarne enn med Grundtvigsflokken. Og uin
Methodistarne var komne hit til Sunnhordland, so
hadde dei visst fenget stort Tilheng.
At Hanges Folk skulde vera ,,umottakelege
fyr Upplysning« vil du ikkje tru, fyr di du finn
Tanken altsyr vonlaus. Ja — berre Cin kunde
retta seg etter det, so var det uvandt aa hava
»god Tru«t Eg sagde, at dine Ord um denne
Ting »ikkje vilde hova paa Haugianararne her,«
og det stend eg ved, og eg trur ikkje dei vil hova
mange andre Stader helder; men denne Trui er
bygd paa sjolve Røynsla· At det kann —— og vil
—- verta betre med .Tidi, det tvilar eg ikkje paa.
«—— Eg vil slutta med, at eg paa ingen Maate vil
vera med aa ,,riva Haugianismen upp med RotC
Og eg gjeng med paa den Voni, at hati med sti-
gande Upplhsiiing vil faa meir S1)n fyr det ,,men-
neskelege.·’ Meii at han endeleg skulde rennast
ihop med Grundtvigianismem det korkje trur elder
ynskjer eg. · H———11.
Kristinllia, den 21de Febrxlar 1879.
Embættcs-Utnemuiugar. 14 Febr.: Kaad.
K. C. Roshauw til Bureauchef i Arme-Departe-
mentet· 19 Febr.: Fullm« H; Hoff stik Bureau-
chef i Justits-Dept.,Kapellanarne Ø.Holter og A.
Valle til Sokneprestar i Hamaroy og Nesne, og
Kaiid· mag. Lodrup til Adjunkt i Skien.
Kongen, som hev voret i Kristiania fraa dei
fyrste Dagarneidenne Maaiiaden, er-no heimsaren.
Storthiugct. Sverdrups Forslag til Adresse
er godkjend i Militcer-Nemndi av 7. mot 2
(Daae og Christie). Krags Forslag um, at Osfi-
cerar og Underofficerar skal vera med i Rekrutø-
vingarne fekk Daaes, Christies og Hilles Rohster
fyr seg. Berre Holmesland vil innskjerda Rekruto-
vingarne og. «
·Avskil fraa Embcktte. l4 Febr.: Yvertolla-
rarne H. S. Arctander (Kristianssand) og P.
Ols en (Throndheim) med Etterloner Kr. 2400 kvar.
Det er upplyst, at det var ein Prest, Hr-
Krog til Fane, som kjende seg manat til aasenda
,,Morgenbladet« dei Upplysningar (!), som Hr. Friele
sa’ var fraa ein velvyrd Mann paa Veftlandet ,,en
af Søndre Bergenhus Amts mest anseede Mænd««,
og som gjekk ut paa aa stadfesta Hr. Kr. Geelmuydens
likso usanne som usannsynlege og difyr toskutte Paa-
segn, at Hr. Hj. Løberg hadde leset ,,Revision«
paa Brevet til ,,Hardangeren". ——»Bergensposten«
finn det aa vera hugillt, at Krog hev offenleggjort
eit Produkt, som fraa ingi Sida kann auka Byrd-
naden korkje fyr honom sjølv elder det Stand, han
tilhøyrer· —- ,,Bergens Tidende« hev lovat 100
Kr. til den, som kann sannprova det Geelmuyden-
Krogske Drøs» som Blodet beintfram kallar ,,Lygn«,
men liksom Geelmuyden ikkje trur seg til aa leggja
Sak mot »Berg. Tid.", soleids er korkje han elder
hans Hjelpesmenn gode til aa vinna den utsette
Preini, ser det ut til. Det er altid meinslegt aa
segja meir, enn ein kann prova, og Augnemedet
gjer ikkje »Lygn« heilag helder.
Adrcsscfokslagct um Hervvingartie byrjar med
Ordi »Naadigaste Konge««t Jaabcek vil ha’ berre
,,TilKongen-’! fyrdi ,,naadig« og enno meir ,,naa-
digas« er ei Leiving fraa Einveldets Dagar.
Hr. Jaabcek viser endaa til ei Log fraa fyrre Aar-
hundradet og ein Resolution fraa 1814 um, at
Embcettsmenn og Private skal skriva berre ,,Til
Kongen«l Ogso i Sverik er det same fyreslegjeti
,,Rik«gthingets og den aalmenne Danings Interesse-«
Kongen er sjzzilvsagt ,,naads« berre daa, naar han
ettergjev Straff, — ikkje naar han underskriv ein Re-
folution um Herooingarne elder gjev Embcettsmenn
«Avstil i Unaade elder set Folk under Tiltale fyr Hag-
brot· — Skilnaden millom Tiltaleformi hjaaStor-
thinget og hjaa Regjeringi er ellest, atdetfyrste til
dessa hevskrivet: NaadigasteKongel den siste
derimot ,,Stormcgtugastc naadigaste Kongets
Men det torer Regjeringi ikkje prenta, so det er .
berre Rikssekretceren og einkvar Kopisten, som foer
sjaa det.
Bjorustjcrne Bjornson skriv mykje i Avisur
i denne Tidi. Seinst hev han skrevet i ,,Stookh01ms
Dagblad«« og upplyst Svenskariieu1n, at Forteljingi
,,Magnhild« ikkje hevdar den frie Kjærleiken,
men hev til Augnemed aa hevda Sedugskapen
innan Egteskapet. Um sitt nye Verk »Det nye
System« segjer Skalden, at det er mykje vandt aa
spela, og at han ikkje hev sendt Boki ut blandt
Folk enno, fyrdi han vil gjeva ut 2 elder 3 Spel-
stykkje samstundes (liksom daa han utgav ,,Redak-
toren« og ,,Fallitten"). Til slutt segjer han
syr kvarandre, visste mindre og mindre aa finna
kvarandre. So vart deircedde og soktedess fastare
ihop, gav etter og gav etter og ofrad alt det dei
kunde fyr aa naa kvarandre; men so forstod dei,
at det fraa baade Sidur var eit Offer, og det
gjorde«vondt. Stundom kunde Hauk tala slik, at
Ragna fekaon um, at han ikkje var so langt ifraa
henne end aa i dei hogste Ting, og ho skalv av
Gleda. Men naar ho so vilde slaa seg til Ro i
denne Gleda og liksom gav honom Haandi tilheilt
Samband og fullt Fylgje, so kom der altid nokot,
som sagde: nei, —— det var ikkje so meint.
Gttersom Hauk vart meir og meir rædd fyr
aa leggja sine Tankar fram i Samtalen, so fann
han paa og gav henne Bøker, som han trudde
skulde læra henne aa sorstaa honom« Det var
mest Romanar og andre slike Diktarverk, skrivne
ut fraa hans Livssyn« Ragna laZ dei, men vart
liksom sjuk av det. ,,0kkje gjev meg slike Vokeu«
bad ho. »Kvi daa?« spurde Hauk. ,,Dei er so
stygge,svarad ho. »Stygge·3« spurde han. ,,Ja;dei
hev so mange gudlause, sundrivne Tankar. Gg
vert so leid av meg, naar ez les dei.«« Hauksaag
paa henne og smilte. ,,Trur du, at det Sanne
altid er det same som det Hyggjelege?» — ,,Nei,
det Sanne kann vera strengt . . . men det er al-
tid kjærlegt·«—— »Tankarne’i desseBoker er strenge
og kjcerlege« — ,,Nei, dei er so fulle av Hat og
Spott.’« — ,,Mot det Laake og Stygge ja.« —
Ho tagde. ,,Kanhenda finn dei sumt styggt, som
du finn er iagert," heldt Hauk fram. »Men det
kjem berre an paa Livssynet. Hadde du voret uop-
loerd i dei Tankarne, so hadde du og funnet dei
fagre»« —- ,,Ja, men daa hadde eg voret nokot
reint annat enn eg no er, og eg veit ikkje um det
hadde voret betre —?«« Hauk vartaalvorleg. Men
fo smilte han. »Det der er eit argumentum ad
hominemt·« sagde han; »for du veit, at eg helst
vil hava deg som du er. Men syr din eigen Part
— ja, eg veit ikkje.« Ho saag paa honom med
Sorg. ,,Med slikt Livssyn hadde eg vortet vond,
trur eg,« kviskrad ho. Han hadde eit Svar paa
Tunga, men svelde det, daa han var rwdd det
kunde saara· —— ,,Naa ja,« sagde han, ,,me skal
finna andre Baker aat deg. Lat oss høyra, kven
du helst vil lesat« —- ,,Schiller —?« iagde Ragna.
· (Meir.)
k
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
