Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
102
Fedraheimen.
2den April 1879.
utbytt i 6 Jamdoger. Skapningi er framsett som
Arbeidet i ei Virkevika, som ein onnug og vitsam
Arbeidar ber sram, Stig syr Stig, Mun syr Mun,
idi han alltid lagar seg etter eit visst Fyremaal,
som han syreaat hev sett seg upp.«
Naar det i V. 4 og 5 vert serleg nemnt, at
Gud skilde Ljoset, som han kallad Dag, fraa Myrkret,
som han kallad Natt, so er det meint paa det, at
Gud, syrstLjoset vart skapat, logbatt det med jam-
bytte Grensur baade fyr dess Uppgang og Nedgang.
Dagen er ikkje det same som Ljoset; han er eit
bjart Tidarbil, laga til Arbeid; og Natti er ikkje
det same som Myrkret, ho er eit dimmt Millombil,
som er laga til Kvild og Uppattnoring.
Med ,,Storkvelven« (,,den udstrakte Besestning««)
kann Ein anten tenkja paa den udomelege Himel-
rømdi, so Vatni ovantil daa vert Gastoet, som
Stjernurne er laga av, elder betre kanskje kann Eiti
taka det um Lustringen (Atmosfoera) kringum Jordi,
og Vatni ooantil um Vaatroykjen hell Skyernesom
sveiv i Lufti og Vatni neantilum Havet, som Jordi
var umfloymt av.
Paa den tridje Dagen er det, Fastlandet stig
sram og skil seg ut fraa Vatnet. Naar soleids
Ljoset, Lufti og Jordi er reidde, tek Voksterlivet til
aa ovra seg, Jordi vert klædd med fager, grøn
Grassvord, og Aldetre renn upp. Det er Gud,
som bhd det, men det er Jordi, som sjølvo seg ber
det fram.
·Fremst i det andre Tridagaverket vert det sor-
talt, at Soli, Maanen og Stjernurne kjem framz
dette er væl meint soleids, at dei daa syrst
tok til aa skina paa Jordi. Ljos trengdest ogso til
dei fyrste 3 Dagsverki, men det var det same, kvat
Slag Ljos det var; no. til Fremjing av dei 3
siste Dagsverki trengst det Ljos, som nettupp er
bundet til Soli.
Dei syrste Dyreslagi kjem fram i 2 Former,
Havdyr og Fuglar; ved dei syrste maa Ein daa
tenkja paa Fiskarne og so Sumdyri· Luft og Bat-
ten hev vortet syllt med Livendez det er att Landjordi,
og ho fcer sitt den sette Dagen, Husdyr, Krjupdyr,
Stordyr og til Slut Manneii; han er vcel ogso
teken av Jordi, men Gud danar honom med si eigi
Haand, svipar honom etter sjolve seg og blæs sin
livande Aandinnihonom. Skapiugi hev no naatt
sitt Endemaal: Toet hev vortet laga til aa vera have-
leg Bu og Bunad fyr Aanden, som Gud kveikjer i
honom. i
Plantarne var Prydnaden paa den nykomne
Jordi, dei stod eit Stig høgre enn dei livlause
Tel, likeins er Mannen Kruna paa Dyrelivet, han
stend med si Aand eit Stig hver dei livkveikte
-Skjepnur, han er Mistarverket, han er det som
heile Skapingsarbeidet hev sigtat paa.
Den sjaunde Dag er Kviledag, Verket er slut,
Gud er ikkje lenger Skapar, han er berre Styrar
og Skipar av det gjorde Verk. Sabaten segjer:
,,hit og ikkje lenger;« med dette sannar han dei
Ordi: ,,og Gud sagde,« det er: Jordi er ikkje
Utslaget av daude Krafter, men alt kjem fraa ein
tenkjande, sjolvviljande Aand, som fyrst kan kalla
dei skapande Krafter til Liv og so igjen stogga dei,
naar han hev naatt sitt Macxl med dei.
Ro skal me sjaa, korleids denne Soga kann
semjast med Vitenskapen. Me skal syrst merkja oss
tvo Stykkje, som synest vera ulike·
1) Mosesoga talar um Dagar, men Jordlagi og
Livleivingarne krev Æour paa Millionar med
Aar. ·
2) Etter Mosesoga skal Dyrelivet fyrst hava teket
til lang Tid etter Plantevokstren, men Viten-
skapen lærer, ati dei eldste Jordlag, som Ein
sinn Plantar, der er det ogso Spor etter
Skaldyr og Koraldyr, og at soleids Dyri er
likso gamle som Plantar11e.
Dette ser ut til aa vera store Mishove, og
Ein maa segja, det var raadlaust aa greida dei,
um Eiii heldt paa det, at Mosesoga skulde vera
ei ordgrann Uppskrift etier guddomleg Fyresegn.
·Men paa den andre Sida er det ogso so
mange forbisnelege Samhgve, og til meir mer-
kjande er desse, som dei fell idei Stykki, der
Vibelsoga synest aa segja so beint imot Mannsvitet
og det, Ein sjolv kann sansa seg til.
(Meir.)
Fraa Bygdcrue.
Valdris d. 24de Marts. Va doe kji heri
Norig Nationalkjcnsla va so overlag stor, at ho
kji hadde Bo veksa se større osterkare før dce fyste?
E minne me te, ei tvo tri taa Riksraado voro sa
eileine so eigong. Men estdena Setningencesaun,
daa skjøna kji e,ko so kallastNationalkjensla· Nei!
Flagsaki hasynt oss fælkele Ting. At doe no, tvau
Manneminno ette 1814, skulde sinnast so mange
unorskeNordmenn her i Norig, hadde e alder trutt,
um tie hadde sagt so. Ner ein kom o sporde uss,
um me vilde ha heiltupp norskt Flag ell eit, so va
Hælte norsk o Hælte noko anna, daa kunna me
kji ha meir en eit Svar, tykkji e tru; men me ha saatt
tvau likevcel. Ja dena Flagsaki ha synt fram so
mykji Usseldom o eit so inngrott Trælesinn, at me
reint kunne fæle. Dce ce tronga Tie her uppi; dce
oe kji lettvint greie alle Skatta o bera alla Børda,
so paa oss bli lagda; men lell vilde me Valdrisa
før ha høyrt, at Vanken va rova ell vaare stoltaste
Krisskjep hadde skjerseilt, ja før ha me vilja hoyrt
um engor stor Uheppa i Lande, før me ha vilja
høyrt all dena Ulingi, alle dessa Villmannsrope
imot dce reine norske Flag· Skjep kunne byggjast
atte, Folk kann slaa Peing taa sin Sle- o Gull-
stas, gjeld dce paa; men sleke so erpi ,,stolte, taa di
dei eryi usjplvstendige,« sleke ce ein mest raalaus
imot. Men ko i heile Verden ce due, so ha trælka
Sjomennadn Daare! Dce kann kje vera anna en
Unionsmerkji, so dei dagstzgitt ha sett blega ifraa
Master’n. Ein venst moe vondo, tess dce og tyk-
kjist gøtt. Ska me dragast mce dessa Maro’n halt hun-
dre Aar te, so kannskji ankon ein æ vortin ,,før-
svenskad,« so kann hende ankon ein taa Norigs
Sone held fyst taa Sverig ell eit anna Land
burt i Heimen, o so taa gamle Norig· Difor ut
me Unionsmerkji, og leve dce reine norske Flag!
Detta oe no vaar Meining um Flagsaki. Ja
dæ ce sannt, me Valdrisa ersle kji nokor
Sjomaunssoreining men difere hava me poel
Loyve te hava ei Tru um, kost Riksens
Flag bør vera, endaa dce oe mest likt te di
mce, at summe inkje vilje vyrja, anna dce so Ma-
trosadn o Kristianshcerke har o segja. Jau, dce
vart snodigt, ner dei saatt styre; men enno raar
vrel Normenttadn fere, kor Skaape ska stande her
i Norig, veit e. Avisa mæ Prof. Sars’s Fyredrag
kom her urn Laurdan. Folk komo lange Vegjium
Syndan o vilde sjaa i Avisa dæ, han hadde aa
segja i Saken. Hr. Sars’s Navdn vart i ei
Gong baade kjennt o elfka over heile Dalen. Aa
Vjornstjerne Bjornson daa! Hono likte me ovgzott.
Due ce lengje sia han vann varmare Takk taa dce
C - st —,- –-
Tk—f s
Ei11 Friteukjar.
Et Forteljing or Samtidi.
XXV1.
(Slutten.)
» ,,Kann henda«, svarad Vikstadz ,,men kven er
De?« ,,Det scer du tidsnok vita«, sagde Hauk.
,,Seg meg no fyrstz kven er Prest her no?« »Det
er Balle, — ein vælsignad Guds Mann· . . Kjenner
De honom?" —— ,,Hm, litt . . .« . »Han var fyrst
Kapellan hjaa gamle Presten Vangen, sekk seg so
eit Embcette der vestpaa ein Stad, og so, daa gamle
Provsten Hauk døydde, kom han hit. Det er han
—næst Vaarherre ——, som hev hjelpt meg til. . ."
,,Gr det lengje sidan gamle . . . Provsten .
vart nedsett her?« tok Hauk srami. ,,Aa, det er
nokre Aar,« svarad Klokkaren, helder stutt. — ,,Denne
unge —," sagde Hauk, ,,— ho hev voret gift, ser
eg . . . kven var det ho var gift med?« —- Klok-
karen sette upp eit underlegt Andlit, liksom ’ detta
var nokot han ikkje likad aa tala um. »Aa —,"
sagde han, »det var ein Son av gamle Provsten
Hauk, ein fortapt Son, eit Stakkars Ting —,"
Klokkaren drog paa Aksli. ,,Kor daa?« spurde
Hauk »Aa —,"« svarad Klokkaren og drog paa
det. ,,Naa?« spurde» Hauk. Klokkaren kom nærare
og kviskrad i ein rædd, loyiidomssull Toner ,,Ser
De, han var . . . Fritenkjar —.»!« ,,Aa,« sagde
Hauk· ,,Og daa Ko1ia hans vilde hava Barnet sitt
døypt, so var han so ugudeleg og samvitslaus og
sorherd, at —— ja De trur det ikkje, men det er
sannt! ——— han strauk fraa baade Kona og Barn,
leet dei hyttaseg sjølve, foor til Paris og slog seg
paa Ukjurskap og sekk tilslut ein Ende med For-
skrcekkelse.« ,,Jaso.« ,,Ja; det gjeng fæle Sogur
um det; me er no so upplyste no, Gudskjelov, at
me trur ikkje paa alt, men —.’« ,,Hm! — Men
den Son deira?«« spurde Hauk. ,,Jau,« svarad
Klokkaren med blidare Aasyn, ,,han tok seg godt
upp. Og no er han just i desse Dagar vigd til
Prest. Han kjem til aa gjera godt att det Faer
hans gjorde illt; for alle segjer at han er ein
makalaus Mann og ein utvald Guds Reidfkap.«’ —-
No seig Soli, og den gamle Maanen stod upp-
,,Takk,« sagde han med ristande Mæle,««— og no kann
du helsa den unge Presten fraa Faer hans. Godnattl«
Klokkaren stod som fjetrad. Gamle Eystein
Hauk foor or Bygdi same Kvelden.
. XXV11.
,,D et hev eg altso vunnet,« tenkte Hauk, »med
aa vera sann og tru mot min Tanke-
,,Heile Livet spillt; mi Livsgleda og mittLiv»–
arbeid øydelagt, eg sjolv med, og fleire med meg;
og Son min —- heilt bunden av den Magti, eg
vigde meg til Strid imot-
,,Eg var sor stiv i Principet; eg var doktrinær·
Eg skulde faret varare og sløgare, eg skulde voret
’praktisk’. Guten kunde fenget Daap; alt kunde
voret greidt og godt, og eg havde havtbaade Livs-
lukka mi og sritt Hove til aa arbeida syr mine
Tankar. — — ’
»Lygn —? Aa ja. All Klokskap er Lygti.
Alle· Folk lyg. Her er ikkje Raad med det. Livet
er slik . . . iallfall heruppe·
,,Her i Landet er Tanken fri, sri som Fuglen; —
men Ein maa altid passa paa, at Gin kjem just til
dei Gndemaal, som alt paa Fyrehaand er uppsette
som dei einaste rette og sanne. ’Du skal ha din
frie Vilje, Dotter mi; men F—— hakke meg! skal
du ’kje bli Madam Østmol’ — Tanken er fri:
ja; men dersom Ein kjem til andre Gndemaal
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
