Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
-run?——Du er so bleik . .
the Mai 1879·
Fedraheimen.
1 59
Eg hoyrer hellest no, at Umskrifti hans Hoyem
er svært godt likad sume Stader (aust og nordpaa).
Vestlendingen vil vael ikkje koma so godt utav det
med hennes men han og vil finna· mykje der, som
han vil lika. G.
Byskulevcrket.
Kyrkje-Nemndi hev avgjevet Jnnstilling
um Log syr Folkeskuleverket i Vyarne·
Det gjeng ut paa, at Skulen skal ha 3 Deil-
der, nedste fyr Alderen· 7—10 Aar, millomste
10—12 og ønske 12—14 Aar. J dei tvo lægste
Deilder skal vera dagleg Skule med 24 Timar
Undervisning i nedste og 18——24 Timar i millom-
ste Deildi. J tridje Deild skal vera 15——18 Ti-
mar Skule um Vika, men Skulen kann leggjast
til visse Dager elder det aarlege Timetal samlast
paa visse Tider av Aaret. Undervisning skal gje-
vast i: Kristendomskunnskap, Morsmaal, Soga, Jord-
kunna, Reikning, Skriving, Song, Haandarbeid (fyr
Gjentur), i Ydre Deildi derattaat eit elder sleire
av desse Fag: Teikning, Romlcera, Naturkunna
og’ Likamsovingar (syr Gutar). J tridje Deildi
skal Undervisast i: Kristendomskunnskap,· Morsmaal,
Soga (derunder nokot Kjennskap tilvaar borgarlege
Samfundsskipnad) og so mange av dei andre til
dei tvo lægste Deilder høyrande Fag, som Skule-
planen segjer. Naar Bystyret samtykkjer "i det, kann
det skipast serskild Skule (til 15 Aars Alderen) fyr
forsomde elder evnelause Born, og i Tilknyting til
2dre elder Zdje Deildi elder baae, høgre (videre-
gaaende) Undervisning, som likvelikkje maa meinka
den logsette· Alle Leerarar vert valde elder tilsette
af Skule-Nemndi, som underrettet Stiftsdirektionen
um, kven ho vilvelja. Fixm Stiftsdirektionen, at
ein annan av Sokjararne er betre, segjer han fraa,
mens held Skule-Nemndi likvel fast paa den, ho
hev utset, kann Stiftsdirektionen senda Saki til
Bystyret (Formandskabet), og er det samt med Stifts-
direktionen, lyt Skule-Nemndi tilsetja den Læraren
elder Lærarinna, Stiftsdirektion og Bystyre vil ha.
Alle Lærarar og Lærarinnur ved Folkeskularne i ein
By gjer eit Skuleraad, som Skule-Nemndi skal
heyra i alle Skulesaker um Skulens aalmenne Skiv-
nad, aalmenne disciplincere Reglar, Lærebøker og
Underrisningsplan· Skule-Nemndi skal gjerast av:
ein Prest fyr kvart serskilt Soknekall, likvel ikkje
yver 3 Prestar, — ein Medlem av Bystyret og
so mange av Kommune-Repræsentantskapet valde
Menn, som det sjolv sinn naudsynlegt. Skule-Nemn-
di fastset Skuleplanen, etterat Stistsderektionen er
gjeven Tilfvre til aa uttala seg um henne. Sku-
le-Nemndi kan tilsetja Tilsyns-Nemnder, dersom
det er fleire Skular i same Byen. J ei slik Nemnd
maa vera ein elder fleire Medlemer av Skule-
Nenindi og ein Prest, som vert vald av Bispen,
dersom ingjen av Prestarne i Skule-Nemndi kjem
med, og, dersom det finnst naudsynlegt, ein elder
fleire andre Menri utanfyr Skule-Nemndi, som ho
vel. Alle Vyens Prestar (Dissentarprestar og?)
hev Rett til aa fora Tilsyn med Undervisningi i
Kristendom. Privat Skule fyr Born under 14 Aar
lyt Styraren melda til Skule-Nemndi under ei Bot
av 50 Krumcr, og vantar det nokot paa Moralen
hjaa Styraren, kann Skule-Nemndi forbjoda honom
aa halda Skule fyr Born, som er yngre enn 14
Aar. Skuledirektoren skal fora Tilsyn med Bysku-
larne og. Som Lærebøker i Kristendom maa ikkje bru-
kast andre enn dei, Kongen autoriserar, og ved
Undervisningi i andre Fag maa ikkje brukast nokor
Bok, sominneheld range ogsaarlege Læreset-
ningar(Siegw. Petersens Norigs Soga? Eriksens
og Paulsens Lesebok?). — Detmeste i denne Logi
er, som Ein ser, godt, og me vil vona, at ho
kjem til aa ganga; ho vil visst gjeva Skulen stor
Framhjelp· Men Byskulen er den Skulen, som treng
minnst Umbot; me kann difyr ikkje segja oss samde
med Kyrkje-Nemndi, naar ho um det private For-
slag til Umbot i Landsskulelogi segjer, at detkor-
kje no elder seinare kann verta Spursmaal
nm aa taka Forslaget under Dryfting utan i Sam-
band med ein gjenomgangande Revision av det
heile Logverk umspLandsskulem Det’ vil sjeld-
sagt ganga lang Tid, fyrr detkann verta Tilfellet,
og i all denne Tid skal Byskulen,— som alt no stend
langt framum Landsskulen, verka til aa gjera Skil-
naden millom Folkeundervisningi i By og paa
Land altid større og større, dei beste Lærarar vil
sjolvsagt ganga til Byarne, der vil det lena seg
aa arbeida, baade fyrdi Skuletidi er lang nog, og
fyrdi Lærararne foer ei Medferd, som kann kveikja
Hugen til Gjerdi deira. Skulen i Byarne skal
vera Folkeskule, Skulen paa Landsbygdi berre
Aalmugskule· J Byarne skal Borni jamvel
læra Politikk, paa Landsbygdi berre lesa Pontop-
pidan· J Avgangs-Attestarne sraa Seminarskularne
stod det fyr ikkje mange Aar sidan um dei dugle-
gaste Leeraremne: ,,kan bestyre enhver Almuskole i
en By eller paa Landet," um deiklenaste derimot:
»kan bestyre en Almuskole paa Landet;« det er
traditionelt: gode Skular i Byarne, klene Skular
paa Landsbygderne, og denne Tradition skal
haldastuppel Endaa det er Landsungdomen, som,
naar han veks til, kjem til aa standa fyr Styret
her i Landet. Landsbygderne sender 76 av dei
114 Storthingsmenn, og paa Landet lyt mest kvart
Barn, som finnst, søkja Aalmugskulen, det er den
einaste Skule, som dei hev og kann saa der. J Byarne
hev Folk derimotheigre SkulariMengd, og dei For-
eldri, som hev Sansfyr Upplysning, sender gjernast
Borni sine, endaa um det kostar mange Pengar,
i dei hogre Skalar, so Folkeskulen, korleids dei steller
han, vert Skule mest syr forsemde Born, og Barn,
som hev so faatzcike Foreldri, at dei ikkje paa nokor
Vis kannleggja Skulepengar· — Saki er utsett.
H-
Stubbar av gamle Visor or Sætisdal.
(Uppskrivne ctter Torbjprn Olavson Skomedal av
Johrmnes Skar.)
111·
Kor ska eg gjere av Livi mi,
Fyste 1) Dagann’ dei vi’ inkje trjote?
Aa gange at Skong og brjote Laiiv
Og lye paa Fugleljoi.
Kor ska’ eg gjere av Livi mi,
Fyste Dagaiine dei er for lange?
Gange at Skogjce og brjote Lauv
Og lye paa Fuglesongjce. —-
Kristiauia, den 27dc Mai 1879.
Storthingsvali. Ein Jnnsendar i »V· G-«
sraa Øvre Romerike vil ha’ sendt til Things næste
Aar Sverdrup, Berner, Kaksrud, Frilset og Sundby.
Til Thingmann fraa Sud-Upplandsfylket vert fyre-
slegjet Egge, Leer og Anders Knutson Koernerud
av Sandsver, som er ein Mann i den kraftige
Alder, dugande og upplyst; han hev voret Val-
l) Naar.
—— ’—
hans; at han sniglar seg inn hjaa meg og deg;
at han fører Uhemja med seg, med di haii er av
dei, som snakkar i Svevnen, —— og Gud veit alt
det, som han no i si Ovundsykja innbiller seg.
Ein av dei maa hurt, det skynar eg; for Jvar kjem
ikkje vtav det med Svein, det ser eg, endaa Guten
prøver aa tvinga seg . . · Kvat skal me gjera,
Gudrun ?"
,,Faer kann væl ikkje lata ein eldre, trngen
Tenar vika Romet syr ein, som knappt hev voret
her eit Aar.« —
,,Nei, so tykkjer eg med. —Er du sjuk, Gud-
. naa, berre litt Hovud-
verk . . . Eg lyt bita i det sure Eplet daa, ogsaa
Jvar til aa taka den Gardsfut-Plassen, han er
bjoden paa Herregarden hjaa Grev X. J visse
Maatar vinn Jvar paa Bytet.«
,,Kvat er tids, Magda?
utskjemt?"
,,Nei, men Gamle-Sven segjer, at Jvar er
dgmd til fjortan Dagar Vatn og Braud, syr di
han hev sleget ein Mann der paa Herregarden . ..
Greven vil ikkje leggja ut Boti syr honom; for
Er Jolebakverket
Jvar skal vera so vill no . . . Aa, Gudrun, hadde
berre dine Hender aldri bundet eit Kornbandl ——«
,,J Myrkstova skal han ikkje! —Magda, kann
Pengar srelsa honom? Der i Kommoden ligg den
Sammen, som Faer gav meg til ein ny Silkeklæd-
ning; tak den, og Ringarne her, det er ægte Steinar,
sel elder pantset dei hjaa Gullsmeden . . . eg reiser
sjolv inn med dei . . . og so sender me Pengarne
fraa —»—— ikkje fraa meg, nei, nei!"
»Fraa Moster Karinl««
Gudrun dukad Jolebordet aat Tenestfolket,
Aake Thorsson gjekk att og sram paa Gulvet.
Faer og Dotter var aaleine i Stora. — »God
Kveldl glad Jolehelgl«
»Jvarl« Gudrun rette honom baaesHenderne
sine. ,,Kor kunde du —«’
,,— sortena Vatn og Braud?« tok han srami
og lo. »Detvar’1adufogdsu’t), ikkjeGardsbok-
haldaren, som var Kulten i den Soga. Eg
kjem fyr aa gjeva Moster Karin att Pengarne
og Ringarne hennar, og syr aa takka Magda fyr
P) Underinspektør, Arbeidsformanm
den vælmeinte ’Moralkaka’ . . . So skal De og
hava Takk, fyr di De vilde frelsa ein Brotsmann,
som De trudde, fraa Fangehuset·« Han sleppte
Henderne hennar, vende seg um og stod no ands
Andlit med Aake Thorsson.
,,Aa, tilgjev, eg saag ikkje min gamle Hus-
bond.« » -
,,Orren korkje hoyrer hell ser, naar han spilar . . .
Greven hev i Dag inn i Byen upplyst meg um
Mistaket. Men hev ikkje de tvo vigtigare Upplys-
ningar aa gjeva meg?««
»Aake Thorsson, eg er arm som Naal i Vegg,
og freistar ved ærlegt Arbeid aa vinna meg ei
større Jordtorva enn den, Faer min dyrkad; han
var ’torpo«re’. Men Moster Karin heo gjevet meg
ei toleleg god Fostring. Og so- i Haust ——ja daa
fekk eg Solstyng i Hjartat, so eg laag og talad i
Svevnen.« "
»Kvat um?«
»At eg elskar rike Aake Thorssons einaste
Dotter.««
»Kvat heitte Faer din?«
»Jvar Riddarskdld . . . denne Grein av Ætti hev
ieit Par Led voret Leiglendingar og Daglvnarar.·«
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
