Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
158
Fedrahcimcn.
the Mai 1879.
som sannt var, at i seg sjølv var Saki ei sann
Nationalsak, men Maaten dei tok det paa, med
d a n skt Maal og so denne nye Autoriteten i Tromsø
— den trudde han ikkje paa. Og det hadde han
visst dei fleste vituge Menn i Thinget med seg
paa. Men Takkl heime i Risør er der ein Sat-
førar, ein væl-lynd Mann, som ligg og redigerar .
eit liiet Provinsblad in absurdum og er Førar syr
det ,,godeZL»-Samsund«·i Risør; ——— han høgg til,
maa du tru, og strakst kjem det i Morgenbladet.
Bjørnsgaard er iinationalL han vil gjera oss til
chenar —! Og so detta fæle, at han vaagar aa
vera ved, at me talar Dansk, og at Nationaliteten
vaar i det heile er i Vanmagt! ,,Er dette Tanker
værdige en Nordmand ?«’ ropar Sakføraren; ,,har
dette Lighed med vore Fædres patriotiske Sind (!!) ?«
o. s. fr. —,,Vore Fædres patriotiske Sind!« Jau,
dei kann paakalla mange Gudar, naar det gjeld
um Løn til ein ny Skuledirektør —!
Det var denne Risør-Sakføraren og hans patrio-
tiske Berserkargang mot Vjornsgaard, som fekk meg til
aa skriva um denne Saki, og til Takk fyr det skal den
gode Mannen hava seg ein liten Stubb flelv tilslutt.
Han er verd so mykje; for han er av dei Folk,
som vil upp. Det er lett aa sjaa, at han er ein
stor Profet der burt i Risør; og eg skynar godt,
at han no i Thingvalet kjem til aa freista seg som
Motkandidat mot Hr.Vjørnsgaard. Det vert
vael Basketak i Val-Tidi i Risor som andre Sta-
der, og eg tykkjest alt høyra, kor denne Sakføra-
ren kjem til aa ropa til dei Risørske patres: ,,J
Mænd af Risør, redder Eders Stad!« —for det er
greidt, at Bjørnsgaard tilslutt kjem til aa øyde–
leggja heile Risør, dersom han seer halda paa med
aa vera Thingmann. Naa ja! kann Hr. Sakforar
Torp koma til Things, so er det godt fyr honom,
og so vert det »Stangske System« 1 Røyst ster-
kate; —- men det er ein Ting, som eg aalvorleg
vil beda Hr. Sakforaren um aa gjera, fyrr han
lcet seg velja til Thingmann, og det er: at han,
snarast han kann, tek seg eit Kursus i —- dansk-
norsk Stil. Gjer han ikkje det, so kann han
lett koma til aa ,,prostituera Risør« ved mykje
verre »Uvidenhed« og ,,Umodenhed« enn den han
no hev aat Bjørnsgaard fyre.
For det hører seg oerkeleg fo morosamt, at
- —-
— detta.
denne nationale, patriotiske Sakføraren og Redak-
tøren ikkje kann skriva Dansk. Eg kom til
aa leggja Merkje til det, just no daa eg granskad
hans store Utfall mot Bjørnsgaards Upatriotisme·
Han skriv t. D.: »Af den foran gjengivne Stor-
thingsdebat vil manfaa det ubehagelige Ind-
tryk af, at . . ·« (istadenfyr: »d et ubehagelige
Indtryk, at . . ·.« elder: ,,ct ubehageligt Indtryk
af, at . . .«); her hev Sakføraren rørt ihop tvo
Konstruktionar.x Strakst etter kjem han med ein
grov Anakoluthi: ,,For ikke at tale oni« Bjøriis-
gaards »Umodenhed og Uvidenhed . . . stikker
der hos ham tillige frem Tendentser« offr. Det
skulde heita: ,,Jkke at tale om . . ., stikker der
tillige frem . . .", elder: »For ikke at tale om. . .,
skulle-vi her blot gjøre opmærksom paa
at der stikker srem« o. s. fr. Og so i næste Set-
ning eit galet Uttrykk: ,,Han siger omtrent ligefrem,
at naar vi Nordmoend . . . (ikke ville lære Lands-
maalet), saa maa vi for hans Vedkommende
gjerne blive chener.« ,,For hans Vedkommende«
er meiningslaust; detheiter:· ,,forham«: ,,saa maa
vi for ham gjerne blive Kvoener." O. s. b.
Slikt er forgalet· At ein norsk Nordniann ikkje
kann skriva Norsk, det er tilgjevande; men at han
ikkje kann skriva Dansk, — det gjeng for vidt.
Den patriotiske Sakføraren bør ikkje tenkja paa
aa læra Landsmaal, for det greidde han aldri i
sine Livedagar; men Dansk bør han kunna— som
god Nordmann. Vil altso Hr. Torp tenkja paa
aa verta vald i Aar, so fcer han skunda seg inn
til Kristiania —»— gjerna til ein norsk Maalmann,
for dei Folk piar kunna dansk! — og faa seg eit
grundigt Kursus i nemnde Fag. Det kostar ikkje
stort, og — som sagt ——— ein norsk Patriot maa
kunna det. — . .
Eg veits syr visst; at dei gode Risøringarikkje
sender Hr. Torp til Things, fyrr han hev gjort
Bjørnsgaard øydelegg ikkje Risør paa so
ftutt Tid som berre 3 Aar til; dei kann godt hal-
da paa honom for den Skuld, — og det dess
meir, fyrdi dei fleste her i Landet visst hev meir
Tiltru til ngrnsgaards enn til Torp; — men dei
bør ikkje ,,prostituera seg« ved aa senda ein Re-
prcesentant til Things, som ikkje kann skriva
Dansk! V11.
Dotter aat Husbond.
Skildring fraa Samtidi.
Av Ave.
(Slutten.)
— Tankarne gjekk sine eigne Ufatande Begjer-
—— Daa flaug Glasdørerne upp med eit Brak, Ruturne
datt singlande i Golvet. Jvar vart med Jotnn-
kraft slengd ned framfyr Føterne aat Gudrun.
,,Der er han, Adelsmannen, Greven av Ljaaen
og Spaden! Lat honom no segja det same som
naar han talar i Draumar: ’Gudrun skal vera mi!
— Ho er meg kjwrare enn Livet!’ Det hev ho,
einaste Datter aatHusbond, fyr sitt,,Moster Karinl«
Det var Sven, som stynjande av Strcevet og Jllska
støytte fram desse Ordi.
Bivrande yver heile Kroppen stod Gudrun
sramfyr Ungguten, som braadt hadde sprunget upp
fraa Golvet og no vilde rusa fram mot sin sviksame
Aagangsmann. .,Roleg, Jvar! Vil du fører Skam
og Folkesnakk yver Datter aat Hosbonden din?——
Still paa Stundi, Sven, elder —«
Berrserk-vilska hadde braadt gjenget av Sven;
med bøygtHovud og slakkt hangande Armar fylgde
han Festemannen hennar Magda, som zhadde skundat
seg fram, daa han høyrde Staaket·
Magda heldt den skjelvande Leiksystersii Fam-
nen. ,,Kor hev detta seg, Jvar ?« spurde Gudrun;
ho visste det likevcel altfor godt. Dei Ordi, som
den gamle Tenaren sagde, hadde lagt eit saart,
skjerande Ljos yver hennar indre Maaneskinsverd.
»Det hev seg vael so, at eg i desse varme
Skurdadagarne hev fenget Solstyng . . . Jkkje i
Heilen, men i Hjartat. .. Ingen raar syr slikt...
kanskje ikkje eingong Moster Karin, som leikad so
likesael med Solstraalar, utan aa bry seg um, kven
som vart brennd . . . Gudrun . . ."-
,,Hyss, Mann! er du fraa Vitet! Vil du
gjera vondt endaa verre? Høyr, Dansen sluttar,
burt, burt,.so ingen fleire enn eg ser deg i hennar
Rom!« Med V-onløysings Mod skuvad Magda
den unge Maanen ut gjenom Døri, fyrr Gudrun
fekk mindste Tid til aa ,,forsnakka seg.«
,,No siste Valsen, og so sluttar me og gjeng
kvar til seg; Klokka er yver tvo,« sagde Jvar, han
steig inn i Dansesalen just som ,,Ryska po1skan«
,,Rettingarne"
(i No. 38) til Høyems Bibelsoga galdt Stilen,
ikkje Jnnhaldet. Gin kann umsetja ei Bok svært
ordrett og endaa øydeleggja Stilen, og Vend-
ingar, som klingar vænt og ædelt i eit Maal, kann,
beintfram umsette, klinga reint ufagert i eit annat.
»Rettingarne« var ikkje meinte paa aa vera
sjølvstendige Umskrifter, av Tang elder av Bi-
belen, jamsides Høyems; daa maatte eg nok lagt
annat til Arbeid paa dei. Heile Tanken var den:
aa gjeva ei Meining um sjølve den Stilen, den
Tonen, den Forteljemaaten, som eg trudde vilde
høva best i ei Bok som denne, —- og daa tok eg
det ikkje so gløggt med Ordi. Kunde godt vera,
» at mi ,,Umskrift« vart mindre ordrett enn Høyems«;
men det var ikkje det, det galdt.
Dersom eg vilde ha umsett t. D. Tangs
Vibelsoga, so er det greidt eg hadde maattet teket
det paa ein annan Maate, og det hadde ikkje voret
gjort so i ei Haandevending. Men likefullt
vilde eg ha prøvt aa gjenomfora den
same Stilen, som eg der i No. 33 gav ein
Prøve paa. . .
Eg hev aldri meint elder sagt, at Høyems
Umskrift ikkje var ,,bibeltru« etter Meiningi;
skulde nvkon ha teket den Tanken, vilde det vera
for galet. J so Maate er visst Boki so god som
ho kann vera; iallfall hev ikkje eg setannat. Det
var berre denne ,,folkelege« Forteljemaaten med
,,han Glieser««, ,,ho Rebekka Betuelsdotter««, ,,denne
»Lamech’en«, og annat i den Stilen, som baud meg
imot, og som eg maatte segja fraa um. Høyems
Stykke i fyrre No·. raamar meg soleids ikkje; —
endaa det er baade rett og godt, at han legg fram
Originalen, so Lesaren sjølv kann saa samanlikna
og døma. « « »
Um no Tangs Bibelsoga e·r so godt «fo·rtald;"
at den framum alle var høveleg til aa leggja til
Grunn fyr sjølve Fortelnaden, kann eg etter desse
smaae Provur ikkje avgjera. Men ein Ting maa
eg minna um: ein dansk Forfattar kann med sitt
vcel upp-arbeidde Maal vera mykje friare i Ord
og Vendingar enn me, som hev eit so reint nytt og
litet dyrkat. Maal aa gjera med, og som difyrlett,
naar me prøver aa vera ,,folkelege", glid lenger
ned i Kvardagsslengen enn me retteleg burde.
var slutt. Ein Time etter var der kurrt og stillt
paa Sköldborg; i det dirrande Maaneskinet saag
det ut, som Steinriddarne nøgde nikkad til kvarandre.
,,Hev du høyrt Maken, Gudrun, Gamle-Som
vil flytja no til Oktober; han vil ikkje tena ihop
med Jvar . . . Sven hev tent her i tjuge Aar·;
han var nittan Aar, daa han kom hit . . . Slik
Stalldreng fcer eg aldri, s o trugen og tilgjeven, baade
mot meg og Dyri . . . Men ugjerne slepper eg
Jvar; det var ingen vanleg Tenestdreng eg der
fekk . . . Eg hev ein Mistanke um, at han er av
betre Folk-· Venen min, Brukspatron Lund fraa
Vermland, var det, som sagde honom god; Guten
er manntals- og skattskriven hjaa honom. Jvar
Jvarsson, det er eit uvanlegt Namn paa denne
Kanten . . . Kvat segjer du, Gudrun?««
»Det er vee-l forseint aa segja seg upp or
Tenesten no; me er daa i Sluten av September,
Far.«
,,Ja, loglegt er det ikkje; men Sven er ein
gamall einvis Kall, og eg vil ikkje krangla med
honom; det kom eg berre til kort paa. Han hev
sett seg i Hovndet, at Jvar snikjer etter Plassen
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
