Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
»«——«Y»s» -;»-—,-»»—- —-. .- s«c»
Fedraheimen.
Eit Blad aat det norske Folket.
QMA
Kjem ut kvar Onsdag og Lanrdag.
- — - A ——g—·
Pris fyr Fjordnngaaret: ,
Kr. 1,10 (= 33 ß) med »
» Porto og alt. Betaling l
fyreaat. j
Laurdag den 14de Juni 1879.
Lysingar kostar 10 Ore ,
(3 sz) Petitlina, og daa dlc A
etter Maatett fyr storre TT ara.
Bokstavar.
i
Repræsentationen.
Dei gamle Fristatar kjende ikkje dei repræsen-
tative Forsamlingar» Vilde ein Mann vera med
iSamfundsstyret, maatte han »personleg« mota
sram til Landsthingethell Folkeforsamlingi, der alle
større Saker vart avgjorde av Folket sjalo» Detta
kunde vera godtnok for ei Tid, daa Statarne enno
. var so smaae, at det var gjerande for alle aa mota
fram paa Torget eller Ting-Staden; «—— det tok væk
burt mykje. Tid; men so hovde det seg so, at det
herskande Folket ikkje hadde det so annsaint med
kroppslegtArbeid; for·det var det, Trwlarne dreiv
med. Men daa Statarne lagde seg ut paa Viddi,
vart Folkeforsamlingi mindre og’ mindre eit sannt
Uttrykk for heile Folkemejningis»c ·(Sml–Nomer-
staten.)
Me ser og, at alle desse gamle Ting litet om
Senn gjeng til atter-3 og tapar sitt Verd. Men
samstundes gjeo Folketsraa seg sitt Velde (Suve-
rænitet) og fylkar seg inn under einestyrande Hov-
dingar..
Fyrst langt um lenge og med stort Slit og
Stræv vert Magti slutt yver att paa Folket, og
det ikkje som i dei gamle Fristatar med Fridin
berre aat ein Lut av Folket og svarte Trældomen
aat den hin, men med den Læra iallfald, at alle
skulde faa njota lika godt af Fridomen. Reprce-
sentations-Systemet hev med detta vokset seg sram
til det, det no er. Men det kann her vera mer-
kjande, at det er ikkje i den forne Folkerepræsen-
tationen, der Folket sjolv var sin eigen Reprcesen-
tant, at den moderne Reproesentationen hev si Not;
hadde so voret, vilde han vist ha fenget eit nokot
annat Skap, enn det han hev. —
—- Det tykkjest vera eit rimelegt, ja naad-
synlegt Krav, at ein Repræsentation gjeo eit so
trugje Bilæte, som mogelegt er, av det han skal
repræsentera· Vaart Storting t. D. burde hova
-med Folket som eit Landkort med sjølve Landet
Liksom ein av eit godt Kort kann studera Landet.
skulde ein utav eit rett samansett Landsting hava
eit Bilcete av heile Folket. Du kann aldri av berre
Kortet verta fullt heimkjend i Landet, og likesoli-
tet var det aa venta, at ei aldri so god Samanset-
ning af Tinget skulde gjeva eit fullt Bilcete av
Folket, so i alle Smaagreiner og Smaating Men«
Kortet gjeo deg Umsynet (Oversigten); Mælestaven
gjer no og sin Mun; men paa eit rett Kart kjem
alt sram i sitt sanne Hove sinsimillom, korleids so
Mælestaven er. Det kannvera sannt nokk at »Norge
bestaar as Fjelde«; men paa eit aldri so litet Kart
vil ein finna baade Fjerdar og Dalar, Elvar og
Sjøar. Detkann og (desverre)·vera sannt nokk,
at det«norske Folk ,,bestaar av trangsynte Bøn-
der«; men det vilde vera eit laakt Landsting som
berre gav Jnntrykk av det.
Det maatte vel vera Umaken verdt aa gjeva
Gauni etter, korleids det i fo Maate er med Re-
prcesentationen vaar og daa serleg den høgste·,—me
hev, Stortinget.
Kann ein stødt lita paa, at Tinget er eit tru-
gje Utslag av Folkemeiningi; og um so ikkje er til,
kvat er so Grunnen til Mishovet, og korleids
skulde Ein kuntta retta paa det?
Les nokte Rader i »Morgenbladet«, skal du
sjaa, at det ikkje so sjeldan skyt til den »almin-
delige, Opinion« «de Meningsberettigede,« etc· som
Vitne mot»Stortingsfleirtalet«’.s) Det hev no sine
eigne Gru-somt det, men det’’ kunde jamvel vera
meir i det, enn sjolve »Morgenbladet« paa nokon
Vis vilde vera med paa, trass i det, at ein som
tidast seer l)øyra, atdet nokk var mogeleg, at ,,Faa-
talet« i Roytidi hev bak seg eit heilt stort Fleirtal.
—— Set at 100 Veljarar hev aa velja 10 Re-
prcesentantar. No er det Strid millom Veljarotn,
um kven dei skal taka. Ein Part held paa nokre,
den hin paa andre; me kan tenkja, at 40 stend
paa den eine Leidi, og eit »Fleirtal« paa 60 paa
den hin. Etter den brukelege Valmaaten vil daa
Fleirtalet faa alle 10 Reprcesentantarne utav sine,
med’ dei 40 vil hava kastat burt Roystertie sine
reint til Faanyttes. Gjekk dei derimot fram paa
den Gjerdi, at 10 Mann kvar for seg valde ein,
vilde Fleirtalet berre faa 6, men Faatalet vilde
ha fenget fram 4, og ingi Royst vilde vera hurt-.
kastad, og alle vilde vera repræsenterade.
No er det den fyrste Valmaaten, som stødt
og stendugt brukast: Fleirtalet tek heile Gri-
sen, — og det um so Fleirtalet berre er ein meire
hell Mindretalet. Vistnokk maa der Samhald til,
so dei ikkje spreider Røysterne; men passar dei
paa dette, kann Faatalet like so gjerna pakka ihop
strakst.
Sume Folk snakkar alt i eino um, at Fleirta-
let lyt bruka Magti si med Maate aa ikkje halda
Motmennerne reint ute. Men det er nokk berre
naar dei sjolve er i Mindertalet, at Pipa hev den
Laaten; hører det seg so, at dei same Kararne ser
seg Raad til det, er dei sjolve likso suse etter aa
faa fram av sine Folk og ikkje sleppa frant nokon
av Motparten. Det kann no helder ikkje annat
vera; kvart foer syta fyr seg og bruka all den Magti,
han etter Logi hev.
de) Er det nokot galet,« so er det stødt »Fleirtalet«, som foer
Skuldi, rett som ikkje heile Tinget bar Andsvaretl
Korleids ber det no ivegen, um slikt hender
ikkje berre her og der, men skulde gjelda aalment
ved alle Valringar? Det kann daa godt tenkjast,
at ei Sak kunde vinna seg igjenom i Tinget, med’
ho i Noyndi berre hadde vcel so Vz av Upphavs-
veljarom fyr seg! Sovidt gjeng det no vel sjel-
dan; men berre det, at det kunde henda, maa vel
vera verdt aa merkja seg. Me skal sjaa. Ved
Valmannsvalet er Strid og Kamp. No raakar det
so, at ved alle Valringar fær eit Lag Ypertake
hver dei andre Flokkarne med ein hell nokre faae
Roysterz Valmennerne repræsenterar dermed berre
vel Helvti av Uppbavsoeljarom. So skal desse
velja Stortingsmenner, men so er det her helder
ikkje Semja, soginnpaa Helvti av Valmennerne
og kastar burt Roysterne sine. Slikt eit Storting
repræsenterar soleids berre nokot yver V4 av Upp-
havsveljarom, og i Tinget kanti det nosnogt i eikor
Sak lagast ein snaud Majoritet, som dermed i
Royttdi repræsenterer berre nokot «yv er aattand e-
parten av alle Veljarom.
Du veit, det var ein stor Treff, um det skulde
vera Von til, at det vilde laga seg so reint bak-
vendt; men so mykje er oisst — tenkjer eg — at
um ei Sak hev Majoritet i Stortinget, er detder-
med ikkje sagt at ho au hev Majoritet i Folket.
Etter Grunnlogi er heile Riket bytt i Valrin-
gar, og kvar Ring hev fenget fastsett Talet paa
Reprcesentantarne. No er det greidt, at det, syr
aa faa ein paalitande Repræsentation, vil liggja
stort Lag paa, at kvar Krinsil sær nettupp det rette
Tal Repræsentantar. For aa kjenna seg viss paa,
at Utbytingi er rett, lyt ein fyst og fremst god-
kjenna Utbytings-Prinsipet. Det er gjort framifraa
Skilnad millom Bi) og Land; det gjeld som ein «
Storregel, at det stødt mot tvo Tingmenn fraa
Fylkjom er ein sraa Byom. Det vil difyre vera-
sorvitnelegt aa sjaa etter, kvat Slags Grunn desse
Tali er bygde paa; kor er den indre Lo.g, som
ligg til Grunn for Upprekningi? Grunnlogi gjeo
ingi beintfrant Upplysning um detta, so me er
noydde til sjolve aa freista aa sinna det ut. Det
gjeld daa aa finna forst, kvat Utbytingi er grun-
nad paa, og dincest paa kvatfyrein Maate. Som
Grunn byd seg fyrst .fram Folketalet, Talet paa
Roysterettuge og so Pengestyrken i dei ymse Ringar.
Etter Almanakka for 1879 hev eg reknat ut
ei Tavla, som syner, kvat ein Tingmann i Medel
repræsenterar. (Sjaa nceste Sida.)
Kvat kann me læra ao den Tavla? Jati,
syr det fyrste ser me, at Tingmennerne ikkje so
mykje repræsenterar sine Veljararar, helder ikke
Folket i Valringen, men at det er Pengarne fyrst
og fremst, som er Grunnlaget. Det sannast det .
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
