Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
174
Fedrahcimen.
1d8e Juni 1879.
at han ogso hev Magt i sine Ord, so at Talurne
hans gjer den Verknad, ei Tale bør gjera, naar
ho skal vera god. J. Bj.kjenner vist O. Sandland
mykje betre, enn nokon gjer her i Seljord· Cg
hev hoyrt Sandland tala ei Gong for 8—9 Aar
sidan, men sidan hev eg litet hoyrt og sett til horr-
om·’«) Me hadde her i Bygdi eit gjildt Folkemate·
etter Nyaar i Veter, men den, som inkje matte
fram, var Sandland. Naar me soleids inkje kjen-
ner Mannen, so( er det inkje so godt utan vidare
aa skrive under, anten det so er paa Ros elder
annat um honom.
Gg sagde istad, at J. Bj. saag med Einsyn
paa Thomesen; men dette trur eg kjem av, at han
inkje kjenner Thomesen rett-
Eg trur inkje so paa J. Bj.s Vitnemaal urn
Thomesen, som eg trur paa, kvat frilyndte og dug-
lege Thingmen11, som arbeider i Lag med honom,
segjer. Eg veit for vist, at det srilyndte Parti i
Thinget vil segja, at me gjer det ille, um me vra-
kar Thomesen· —— Thinge treng netupp slike fri-
lyndte Menn, som dei kann gjera til Komitefor-
menn. Og det gjev Vinstrepartie store Vyrdnad,
naar dei hev Menn ibland seg, som er kunskapsrike
og duglege. Lat oss daa-inkje, som J. Bj., telja
Valmennarne vaare fraa aa royste paa Thomesen,
og soleids sparka mot det,me sjolve vil hava sram.
Glder er det inkje betre aa hava Frilynde og
Dugleik ihop, enn Frilynde med mindre Dug?—
Ingen av vaare Klokkarar og Bondar er so kunn-
skapsrike og duglege, at dei veg upp Thomesen.
Og naar daa Thomesen er frilyndt, som srilyndte
Thingmenn vitnar um, kvat skal medaa vinne ved
aa faa inn ein ny mindre dugleg istaden? — J.
Bj. segjer, at Thomesen hev relystat so gale i dei
,,st,orste Saker.« Kjære! kvat er det daa for store
Saker (Merkesaker), som vitnar mot Thomesens
Frilynde? — Eg kann nok ogso segja, at Thomesen
i ei og onnor mindre Sak hev roystat ansleids
enn eg meiner; men det legg eg inkje stor Brett
paa, naar eg veit, kor eg hev honom i alle Mer-
kesaker og veit at han er frilyndt og dugleg hellest.
Det er ein Ting, eg vil kjyta av J. Bjrirnson sor,
og det er, at han skriv sitt fulle Namn under Styk-
kje sitt. Det er reint gale, at mange, som brukar
aa skrive um Valsaker, skriv namnlaust. Det skulde
ingen gjera. Ein kan vel segja, at Namnet inkje
gjer anten til elder fraa. Jau det veg litt det
med. Det er daa iallfall rettast aa setja det,
Til det, som Bladstyre skriv um Vygdepolitik,
vil eg segja: Her i Thelemarki hev me Bygdepo-
litik, so sterk, som eg trur, at han sinstnokon Stads;
men det kjem inkje av annat, enn at me liver so
kvar for seg og so sjeldan kjem saman til større
Møre· Me foer soleids inkje lære einannan aa
kjenna, annat enn gjenomlaust Rabb, og kvar veit,
at slikt er, som det plagar vera, so ymist. At me
soleids kjenner so litet til einannan gjer, at kvar
held paa sine og trur,· kvar um sin beste Bygde-
mann, at han er so gjild, at Maken hans vist in-
t) Sidan eg skreiv dette, ser eg, at O. Sandland si
No 41 hev skrivet eit Stykke uin hin »Sekseren« i
No 81, som tok paa ’n for Tala paa Bondevenmote
i Brunkeberg um Røysteretten. At O. Sandland der
var imot iallfall den vidaste Form for Vidking av
Roysteretten, hev paalitande Folk, som var der, sagt
for vist-, for han skal endaa have fengje Motbor paa
sjolve Motet i den Saki« Eg synest det ser litt rart
ut, det han segjer i Stykke sit,um at Gardmennarne
likevel kom til aa hava Yvervigtiyver Husmennerne,
nm dei fekk Roysterett. Skulde ein daa inkje
vona, at Husmennarne liksovcel som Gardmennarne
vilde ha fram det, som var rett og sannt og at det
soleids kunde kvitta eit, kven som hadde Yoervigti?
til aa taka Spillings Sess i Thinget.
kje finnst paa lang Leid.
Bygd held fram sine Menn, men det er inkje rett,
at dei gjev dei slike ovende store ijtord, at »han
er den beste i Amtet« o·. s. b. Det er inkje so
godt aa segja slikt, naar dei inkje hev havt Tilfore
til aa mæla desse Bygdemennarne med nokon annan.
Helder inkje er det rett utan vidare aa riva ned
ein, som andre hev sett upp, naar ein inkje hev
full Kjenskap til honom. Nei lat kvar Bygd hava
Loyve til aa setja fran sine, men passa seg for
utan Grunn aa skumpe dei andre for bust til sides,
for aa faa Rom for sine eigne; for det ser so par-
tisk ut, at dei berre skader si eigi Sak med det-
Olav Sveinsson.
Storthingsval fyr Vestrc Agdcr.
Daa Spilling no inkje meir vilpaa Thinget,
so lyt me sjaa til aa finna ein ny Mann. Ud-
skiftningsformann Holmesland, Bror aat
Jaabcek og Lensmand Holmesland, hev voret nemnd
Trelast-
handlar Finsdal hev au vovet umtalat. Aa
forkynna syr »Fedraheimens« Lesarar um deira
Frihug aa Dugleik, trur eg er berre aa oyda Romet.
Det gjeld meir um aa faa srilyndte Valmenn, so
sinn nok dei Thingmannen. W-
chræsetctatio1ce11.
(Framhald.)
At Valmaaten vaar ikkje er so god som han
knnde vera, er det likt til fleire er samde um. Den
Rettarboti dei daa hev tenkt skulde hjelpa, er end e-
framt Val-
J flestalle andre :Land er denne Maateni
Bruk, so me her hadde Dame nok utantil. Me
maatte daa sleppa fraa oss desse Millommenn
(Valmenn) og lata Upphavsveljararne sjolve kora
Tingmenn. At det no ikkje skulde verta for stræ-
valt fyr Veljarom aa samlast, laut Ein gjera Val-
ringarne mindre; kvar Riiig laut faa berre 1
Tingmann· "
Det er greidt, at detta i seg sjolv vart eit
Framstig. Ein kunde daa vera stod paa, at i verste
Fall svarad eit Fleirtal i Thinget til nokot yver
Fjordeparten av Veljarom (altso dubbelt mot no),
og daa Val-ringarne vart so mange fleire enn no,
vart det og so mykje større Von til, at um eit
Parti rauk i ein Valring mot ei Yvervigt av faae
Røyster, so kunde det vinna att i næste Ringen
med likso faa Rllyster i Yvervigt.
Men i det store og heile vilde Mindretalet
daa og vera utestengt fraa Tilhøre til aa nytta
Roysteretten sin.
Til kvar Tid aa avgrensa alle dei einskilde
Ringarne vilde og verta eit svært Mas, naar Ein
heldt strengt paa, at kvar Ring korkje skulde vera
for stor hell for liten. Det er i detheile den same
Tanken, som baade det direkte og det indirekte
Valet er bygt paa, so det direkte vel vart til liten
Hjelp, dersom denne Tanken no ikkje skulde vera
den rette.
StørstVigt vilveldethellest hava fyr mange,
at det gresgrendte Land med den tungvinnte Sam-
ferdsla i altfor stor Mun vilde hindra Folk fraa
aa motast til Val paa eingong fraa heile Krinsilen.
J Byom vart det no i so Maate betre.
—- Vil me disyr ikkje slaa oss til Ro med
det Systemet me no hev, lyt me sjaa til, um det
ikkje skulde vera sinnande ein Maksel, som var sri
fyr dei gamle Veilur.
Det er rett, at kvar·
Me kann no fyr det fyrste slaa fast som eit
Skilord, at kvarBorgars’3-) Royst skal vega
likt yv er heileLandet· —Det er slik no, atdet
berre er paa Lag Helvti av dei Røysterettuge, som
brukar denne Magti si; den andre Helvti, som sit
heime Valdagen, kan vel ikkje reknast til Veljarom;
dermed synest det vera litet Rim i aa spyrja etter
deira Meining, naar deisjolve ikkje idest bera henne
fram; men so fcer helder ikkje dei verkelege Vel-
jarar raada yver den Magti, som hoyrer Heime-
sitjararne til.«"1»3-) »Altso.: Dei, som ikkje sjølve
brukarRliyfteretten sin, reknastikkjemed,
— og umoendt:BerrenaarEin sjolv brukar
Roysteretten sin nyt Ein godt av denne
si politiske Magt.
Skal no kvar Borgars Royst vera jamgod,
maa Talet paa Reprcesentantar paa deiymse Stader
vera bundet av Taletpaa Borgarar (Røysterettu"ge);
og skal kvar Veljars Royst vera like god, so maa
Talet paa Repraesentantar vera bundet
av Talet paa avgjevne Røyster, elder med
andre Ord: Eit og same Tal av Veljarar
korar allestader ein Repraesentant.
— Det er vel mindre Von, at Val sullt ut
etter slike Grunntankar hev voret brukat« J Dan-
mark skal dei likevel hava ein Maate, som i sumt
liknar innpaa denne; dei kallar det »Valg efter
Forholdstal«.
Det var ikkje Tanken her aa freista greida ut
alle praktiske Gjerder fyr eit Val etterdesse Grun-
nar; men syr nokorlunde aa visa, kor det vilde
taka seg ut,- skal eg her skildra einMaate det kunde
gjerast paa.
Grunnlogsreglarne fyr Talet paa Thingmenn
fraa dei ymse Ringar trengst ikkje lenger; istaden
gjeld det berre aa faa fastsett, kor mange Veljarar
det skal til fyr aa velja ein Valmann, og kor mange
Valmenn skal kora ein Tingmann· Lat t. D. 50
Veljarar kora ein Valmann og 20 Valmenn ein
Thingmann. Val-Ringarne maatte og avgrensast
so, at det kom meir hell ein Tingmann paa kvar-
(Meir.)
Poritiskc Stcv.
1.
Aa Selbo kjytte paa Litlestraumen,
han gjord’ seg til aa ha stemt mot Flaumen;
men Vestlandsbylnderne, dei rak med, —
d’er deira Skuld, at me Fantar e’!
— Det gjeld nok mykje det nye Balet,
um Selbo kunde koma med i Talet;
so maa det nyttast, som gagna kann,
og Tav og Sanning gjeng baae an. —-
Men Vestlandsbanderne er so leie-
dei vert dei same, kva Selbo segje’z
og flotte var dei korkje fyrr hell no;
det Selbo sagde, det var ’kje so.
—- d.
11.
Aa kjære Thelar, no hev de Valet,
og ille var det, um de valde Skalet;
og ille var det, um villt de foor
og leet dykk narra av store Ord.
sk) her: Matin, som hev Røysterett.
M) Slik som t. D. ved seinste Storthingsvalet ein Stad
i Nordland· Umframt Valstyret var der 3 elder 4
Valmenn, som soleids yvertok den politiske Magti’
som tilhoyrde alle dei Roysterettuge i heile Heradet.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
