Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
« s–.-ss7s
2dre August 1879.
Fedraheimem
207
vilde jaga Aanden (den heilage) ut, men aa hava
verdslege Læregreiner i Skolen, vilde vera ei him-
melropande Synd; den, som vilde verta Prest,
maatte ikkje ganga paa nokon Høgskule, for daa
kunde ikkje Aanden taka inn og bu i Hjartat hans-.
Det hev likvcel vortet mykje betre i ,,Hauge-Syno-
den", etter at Egilsson gjekk ut med nokre av dei
myrkaste Pietistarne. Hange-Synode-Mennerne lærer
meir og meir, at dei treng Skular til Upplcering
baade i kyrkjelege vg borgarlege Saker· Dei held
no paa med aa skipa ein Presteskule. — At dei
heldt paa Riksskulem endaa dei var so rædde fyr
aa hava annat enn Trudom i Skolen, kom seg
baade av di, at Riksmagti her- krev borgarleg Upp-
lysning av alle Landsens Jbuarar, og av di, at
det her gjekk paa Engelsk; det skynad dei gamle
»Haugianararne« ikkje stort av, og daa var det-
ingen Faare ved det. Eg kjenner ein ,,Hange-Mann",
som let Borri sine lesa eit av dei verste engelske
Romanblad, endaa han ikkje ·torde lata deim faa
Jensens si Lesebok i Henderne.«
Me lyt gjera eit Par Merknadar ved Jnn-
sendaren sitt Skriv. Den amerikanske Commonskulen
er namngjeten yver heile Heiinen; han hevimange
Stykkje voret Mynster fyr vaar Skuleskipnad og.
Er haii ikkje so god i Jowa, Wisconsim Minnesota
og dei andre Vest-Riki som i Massachussetts og
dei andre Ny-Englands-Statar, so seer dei sjaa til
aa byggja han betre uppz det er, so vidt me kann
sjaa, det einaste som duger. Det er einFyreimin,
som den amerikanske Folkeskulen hev framfyr den
europeiske, at han kann bruka unge Menn som Lee-
rarar; der den aalmenne Folkeupplysniiig er stor,
leet detta seg gjern, og tilHeppa fyr Skulen· For
visst nog gjer Øving og prnslurz som Lærare11
hev havt og gjort, sitt til aa fører Skulen sram,
men best er det, naar Aalmenningen er komen so
vidt, at dei’ Roynsllir, som Andre hev gjort, hev
gjevet eit Utslag i Folket sjolv elder hev vortetein
heilag Arv, so Sonen i alt byggjer paa Far’enfitt
Verk. Og me veit, at ei Mengd Lærarar ikkje
gjeng stort fram i Dugleik, men etter som Aari sig
paa, helder sokk ned i Læta og aandeleg Armods-
dom. Kostesamt vert det ialfall aa halda eigne
Skular jamsides med Commonskulen, og er Mord-
mennerne i Amerika faatoke fyr, so vert dei visst
ikkje rikare ved aa leggja Pengar ut til Faanyttes.
Det fcer vera nog, at Nordmennerne held eigne
Trudomsskular. J greidt og klaart Syn paa detta
tykkjer me Konserents-Mennepiie·stend yver Synode-
Mennerne.
Ho Gro Scldc.
» 2Gve11t1)r fraa Valdris ved Hallvard Vergh.
Dce va eigong langt lengji sia ein gjilde Gre-
ve, so vilde gjiste se. Oja. Dce vart bryggja o
baka i xry Aattedagasmot, o tolv Sypiko søto i sire
Fjurtadaga o sydde o sanma o laga te Brustas,
men den Ti Bryllaupsdagen kom, va doe endaa in-
gjin, so hadde Veskap um, kem Briie skulde vera.
Gi taa Terno aat Greva eitte Gro Selde. Hona
va Dotte aat Husmanne husk-, o dce va so almosle
o fatikslemak henn’, at ho snauttaatte dei Plogge-
filludn, ho sto o gjekk i. Fillelagdadn slongo um
ho, so dcxx emc sto hin i Svimc· »G ska taka de
Gro, te Kjering««, sa Grevin, ,,est du vil lovast te
alder segja me imot«, sa han. Detta gjekk ho
inn paa, o Bryllatipe vart helde, so dce spordist o
hoyrdist baade vitt o breitt.
Deri Ti eit Aar va le’e, aatte ho eit Gjente-
baadn. ,,Ja, detta Gjentebaadne ak taa so ringe
Not paa Moers Sia, at me ljote tyne dæ«, sa
Greviii o tok dat israa Moeren. Ho Gro gret,
men gjorde korkji ba ell truga. Eit Aar der-ette
vart ho eigandis att. Dene Gonge fekk ho eit
Gutebaadm Meii dce gjekk samaleine: Grevin sa,
at dae hadde so ringe Moerz at han for sin Stand
si Skuld ikji kunna leta dce leva o tok dce dermæ
ifraa henne.
Seksta Aar der ette sa Grevin, at dei skulde
te laga te Bryllaups. Detta tytte baade ho Gro
o alle hene va lite vcetta løgligt; men dce laut
gjerast, so han sa. So vart dae bryggja o baka
i try Aattedagasmot, o tolv Syjomfruo soto i sire
Fjurtadaga o sauma o sydde o laga te Brustas.
,,Ja no, Gro Selde«, sa Grevin, daa Bryllaups-
dagen kom, »e kann kji fere min Stand si Skuld
dragast mæ de lenger, e lyt hava me ei, so ceyngre
aa taa hogre Stemme. Du lyt ganga heimatt dit,
du kom staa, Gro«, sa han. J di sama kom dce
kjoyrandis inn paa Garden ei Jomfru, fo va so
vene o spelande, o so grum o gresk, at dce lyste o
lava lang Lei taa henne. Ho Gro gret o tuttra
baade saart o syrgjele, dce kann ein vcel veta; men
ho dunnta lell Plogge sene ihop o vilde gange.
Den Ti Grevin saag detta, ba han ’o bie lite voetta.
,,Detta oe ingjin Bru dæ, Gro««, sa han, ,,detta oe
di eie Datte, oOmagin, so fulgji henne, ce din eie
Som Her ette Dags ska e inkji freiste de meir,
o du kann utta Mein segja me imot, slekt du vil",
sa Grevin daa. -
No drokko dei Bryllaup are Gonge, so dce
hoyrdist o spordist lykt hit o endaa lenger. Hona
Gro o Grevin voro rae o støttVene o vælførlikte,
o ero dei kji nyst daue, so leva dei enno. Sisst
e fekk Gonatthelsing ifraa dei, va alt baade gotto
væl. ——
Kristianin, den 1ste August 1879·
Thiugvali. Uniframdei, me fyrr hev nemnt,
hev fraasagt seg Val til Storthinget: Aschjem og
Laage. —— Ein Øysterdøl, som skreiv i ,,Hain. St.«
meiner, atHeidmarksfylket vilde vera veel tent med
aa senda til Things Landsdomar Norgrenn, Provst
PJStramme og Bonde Norderhoug umsram Ja-
cobsen og Mortensen. Eit slikt Blandingsval vilde
etter vaar Meiniiig vera vitlaust, og ein kann vera
stod paa, at Forslaget ikkje foer Meirtal fyr seg
helder· —- Ein Judsender i ,,Dagbladet« vil lata
Niksraad Kittel Motzfeldt kvila paa sine Laurber
og likeins Aschjem; nm Lensmanxx Johansen i
Sverdvik, Hr. Motzfelds aitexs ego i 1873——76,
trur han det ikkje bør verta Tale, —- syr Styrmo, som
og hev voret framhavd, er det ikkje lenger Brnk.
Jnnsendaren vil ha’ uppattvalt Enge og Goveriid og
senda tvo nye Menii til Thiiigs fraa Vestfold·
Thillgval· Fraa Trtims og Bodoy vartdeii
31te Juli vald til Storthingsreprcesentant Bisp
Smitt samroystes (9 R) og til Suppleantrussisk
Vieekonsnl Konrad Holmboe med 8 R. Sjolv roystad
Hr. Holmboe paa Killengreeii. Hr. Smitt er Cen-
trnmsmanm Hr. Holmboe skal vera Hogremanm
« Fraa Raumsdal vil dei ha’ uppattvalt Olaf-
sen, Nilssen og M. Aarflot; som Fjordemann trur
dei, at dei bør prøva Kapt· Gregersen, og som Fem-
temand Bonde Bjering fraa Beny. Ellest hev voret
nemnde Bonde Arne Todal, Klokkar Ole Øye, Bonde
RasmnsAarflot og Amtsskulestyrar Jon Olafsen·
J eit Mote paa Alfarnes den 19de Juli var dei
samde nm aa velja frilynde og dugande Menn,
som vilde stydja Storthingsfleirtalet og den moderate
Politik, som Sverdriip er Hovndmann fyr. Ellest
vilde dei fleste ved detta Meitet ha’ gjort ein Freist-
nad med endefram Skatt i Staden fyr aa leggja
3
Us- sst
Sess· Eg stend so trygg attmed Døri, og ser og
hoyrer paa, kor Folk skubbar og skumpar kvarandre, og
staakar og skjeller og dragsar paa Koffertar og Kas-
sur, so du kann ganga sraa Vitet· Endeleg opnar
det seg tvo store Dører i dei tvo Roini, som er
eit paa kvar Sida av der eg stend, og ein heil
»Folkestraum styrkner ut paa Trammeii, dei sterkaste
fyre, og hine ·etter, so godt dei kann, og ein tvo
tri er Vognerne sulle. Men mi Dør vert inkje
opnad. Etter myket Kav og Strid balar eg meg
fram til ei av dei andre Dørernez i det same skal
Trænet ganga, og eg kjem paa Hovudet inn i ei
Vogn; der er ingen Plass, 5 Mann paa kvar Benk,
og eg lyt standa· Ved Bryn gjeng det ein ut,
nettupp han som sat i Kraai burtmed Glaset. Eg
og ein til kappast nm aa faa den tome Plassen,
og eg kjem fyrst. Der kann«eg daa sitja igod Ro
og sjaa utyver det fagre Landskapet med Aakrar og
Engen Bekker og Skogar· Men ein skal aldri takka
for tidlegt heri Verdi. Ein stor diger Hedemark-
ing kjem ruggande burtetter Golvet, som ei Drag-
- kista i Storm, og tred paa Føierne til alle dei,
som sit i Vegen og inkje seer Foterne sort nok inn
under Benken. Han kjem burt til Glaset, som eg
hev sknvat ned til aa faa srisk Luft, og ftikk Havn-
det ut til aasjaaseg um, m’a. Krovpen hans fyller
heile Glaset, og han klember Beini mine inn mot
Kanten paa Benken, so eg sitso fast somiei Skran-
Tvinga. Foterne hev eg bergat, medan Tid var.
Eg held paareint aa kovna, der eg sit, men det
er ingenting aa gjera ved det, daa Karen er dub-
belt so stor som eg. Han er liksom »heime« paa
Baneii han, m’a, og eg og andre, som han inkje
kjenner, er framande, som inkje hev nokot der aa
gjem Dessimillomflyg Træ11etstad, og kastar upp
fine Sandkorn, som syk langs med Vognerne· En-
’deleg seer Hedemarkingen eit SandkorniAugat, og
det eit, som var stort nok, for no sleng han seg
ned og gnekar seg i Augo, og Taarurne trillar«
Slik Kar græt aldri, mindre han seer eit digert
Sandkorn i Augat elder kjem av Vanvare til aa
setja ein Pott Sennep til Livs. Ved eg slik ein
Rugg fint uin aa halda seg paa Plassen sin, so
bed haii ,,ein vis Mann« rispa og saga og riva
og klora og flaa seg paa, at eg kann kjoyra paa
2drePlasse11, soframteg er for fin til aa vera paa
tridje. — Slike Minne hadde eg fraa mine Jern-
vegs-Ferder heime. Kanndetvera so fælt paa den
vesle Hovudbane-Stationen heime, der det berre
gjeng ei 6—8 Trcen um Dagen, tenkte eg, korleids
skal eg daa greida meg paa Cannon-Street, der
det gjeng 1100 —— elleve Hundtsad —— ’Trcen kvar
gudskapte Dag? Eg vart nokot bringeklembd, daa
eg kom ruggande inn. Klokka var 10, og Klokka
12, 12 Minutar skulde Træ11et til Dover ganga,
so eg hadde god Tid. Eg sette meg ned paa Kof-
ferten og saag meg um. Det var ei uhorveleg
Hall med Glastak· Træn kom og gjekk, rett som
det var, og kvar Gongpeip Lokomotivet, so eg vart-
reint hovudtullad av all den Pipingi, og det var
ein Dur heile Tidi liksom av ein stor Foss eit
Stykke fraa. -Heile Flokkar av Ferdafolk gjekk nt
og imi. Eg kveikte paa Pipa mi og saag paa alt
detta ei Stund, og eg vande meg etter kvart til
detta Livet, og daa eg haddeseteteit Kvarters Tid,
totte eg det var fælt trøysamt« Her var det ingi
Skumping og Skikbbi11g, ingen som hoystad og skreik,
og ingen som flokkad seg ihop og stengde Vegen·
fyr andre. Alt gjekk so jamt og stødt og fort og
stillt, og det var godt Nom aat alle. Det var
myket meir Folk og myket mindre Braak enn heime·
Eg reiknad ut, at det ·var 200 Gonger so myket
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
