Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
Fedraheiitxeii.
6te» September 1879’. »
,,Sverdrup er Bondcns verste Fjend!«
segjer Morgenbladet. Og den vesle Drabanten aat
Mgbl., »Aftenposten«, tek det uppatt, og endaa min-
dre Drabantar fortel det same baade paa Folke-·
mote og paa Prent, so no maa Landet vita det.
Men det skal vera løglegt aa lyfta paa Loket og
sjaa, kvat det i Grunnen er dei kokar paa i denne
politiske Grutkjelen sin. " »
,,Grunnlogi,« segjer Mgbl» ,,legg Tyngdi av
den politiske Magt i Henderne aat Gardbrukararne«
Men·Politikken aat-Sverdrttp stemner mot aalmenn
Røysterett, og daa vil Magti koma i andre Hen-
der, aat Husmannsflokken og Dagarbeidar·-DJiugen.«
Paa Folkempti heiter det: .,No hev me Gardbrukarar
Magti, og no lyt me halda paa ho;« s— men daa
Sverdrup vil, at andre og skalvera med i ,,Magti«,
so er han ein Bondefiend, ja den verste Fienden,
Gardbrukararne hev.
Her moter me syr det syrste det gamle Sla-
get i Bordet: ,,So og so vart det stellt i 1814,
og so skal det æveleg vera!« Kor er det Naad, at
Folk ·i Aalvor kann tenkja slik? Kor kann Folk
med »Upplysning« halda Mannslivet syr ein stillt-
standande Damm, naar det daa er umistakande syr
kvar, som hev Augo, at Livet er ein Straum, som
aldri kviler, og at alle Tilskipingar i dei menne-
skelege Samfund stødt lyt brigdast og betrast, der-
som dei til kvar Tid skal kunna l)øoa med Kravi
um Rett og god Skikk idet folkelege Samliv? —-
Aldri i Verdi fannst det eit Logverk, som kunde
høva aat alle Tider, og den norske Grunnlogi gjer
ikkje nokot Undantak iszso Maate; dethev me syr
lengje sidan set.
Fyr det andre: kven er deZse Stillstandsfolk,
som er so vare um Retten aat GardmennerneY
Mengdi av dei er Folk, som eig Pengar, elder hev
sunnet Hamii i eit tryggt og rolegt Embcette, elder
sit paa ein Storgard, elder paa annan Maate er
komne paa ,,grøn Kvist.« Det er ikkje Mengdi
av vanlege Gardbrukarar elder Vandet-. Det er
lett aa skyna — men ikkj e menneskelegt —, at
dei, som er komne ,,godt uppi det,« helst vil hava
alting som det er og serleg vil halda nede alle dei,
som er nede, so dei sjølve kann saa sitja ,,trygge
paa Tuva si;« — men naar dei gjer dettaiNaninet
aat»Gardmennerne,« so er det den reine Humbug.
Kvat bryr vcel Mgbl. og Storfolket i Emn-
nen seg um, at Venderiie hev Magti? Nei, utan-
syr Valtidi hev nok Jngen setdet »Morgenbladet,"·
som nte kjenner, strida syr Bondemagt. Me veit
altfor godt, kvat det Bladet er Talsmann fyre: Re-
gjerings-,Embcetts-og Pengevelde, —- Grosserararne
i Byarne og Gmbcettsmennerne paa Landet. Berre
naar Valtidi kjem, so gjer det seg fint iyr »Gard-
« mennerne« og prøver aa sjaa ,,bondevenlegt« ut.
Det er ein Humbng, som er mest for grov til aa
kallast so-
—- »No hev de- Magti, og no lyt de passa
paa ho,« segjer Morgenbladet til Gardinennerne.
Det er ein blodig Spottyver Bonden. J ei Tid,
som ikkje vil vita av nokot Standsvelde, i ei Tid,
daa det gjeng som Eld og Glod gjenom dei laa-
gare Samfundslag, at dei vil hemna seg paa sine
Nedtrykkjarar og arbeida seg sjølve upp i Jamhogd
med dei høge, ——— trur du, at i ei slik Tid ein
Mann av dei Magthavande vil stiga franng segja:
,,no hev me Magti, og no vil me halda paa ho,
so ingen annan skal faa nokot med ossi«’ —— Nei:
ein klok Mann fortel ikkje det, at han »hev
Magti,« i ei Tid, daad et just gjeld syr Uretten,
at ein einskild Manii elder eit einskilt Stand ,,her-
skar« yver dei andre. Det er faarlegt aa segja
stikt høgt; disyr tigjer Morgenbladspartiet um
den Ting no um Dagen og talar aldri um, at
det sjolv vil vera Herre i Huset. Derimot trnr
Mgbl., atdet skal kunna narra Bonden til aa
skjemma seg ut med slik sjolwsjuk og rangvis Poli-
tikk, ja at det paa den Maaten skal vinna honom
fyr seg og faa hononi til aa hjelpa Stormanns-
partiet — til Takt syr den Smeiking han seer i
Mgbl. Dersom no Bonden gjorde det; dersom
han steig upp og sagde: ,,eg hev Magti, og eg
aaleine vil hava Magtit« og han daa paa den
Grunneii slog Lag med Morgenbladspartiet og hjelpte
det sram, — soxvilde syr det fyrste allel andre
Samfundslag reisa seg mot Bonden, og syr det andre
vilde Morgenbladet —- taka Hjelp av honom, til
det kjende seg sterkt nok, og so senda honom paa
Dør.
og Jngenmanns Veir. ,,Den, som liver berre syr
sin eigen Miin11, io gjeng det baade syr Katt og
Hund-« segjer eit godt norskt Ordtoke. So dum
trur altso Mgbl. Bunden er, at det oaagar aa
So stod Vonden der, som Allemanns Narr’
bjoda honom ei slik Fella.
vandt aa tenkja upp.
Men endaa hev me nok ikkje naatt Botnen.
Det verste er att-
Naar ,,Mgbl.« vaagar aa koma med slikt til
Grovare Spott er det
den Tanken aa eigna til seg heile ,,Magti« sjølv
og vera like scel um dei andre, — so gjeng det
altso ut ifraa den Trui, at Bonden ligg nedeiden
same politiske Moralen som det sjolv, nemleg at eit
einskilt Stand skal vera Herre i Landet og det
andre Folket berre vera ein lydig Tenar, som skal
lita seg med den Retten, Husbotid av sin Godvilje
gjev hoiiom. Mgbl. trur med andre Ord, at Bon-
den i sin Politikk er driven av den same raae
Sjølvsykja og den same Vant paa Syn syr Rett
og Rettserd, som Morgenbladet fjølv hev gjort seg
so syrgjeleg namnspurt ved. ,,Hald fast paa Magti
sjølv, lat ingen annan faa nokot med deg, kor god
Rett han enn kunde hava!« Det er den gamle
politiske Neverettsmoralem som Mgbl· her med lyst
Panne sorkynner, og som det utan Skam prøver aa
faa gjort til Grunnlag syr heile vaart politiske Liv.
Nei, gode Morgenblad, hald du paa den Moralen
- syr din eigen Part, men kom ikkje aa skuldaGa«rd-
mennerne syr aa hava det paa den Maaten!
Dei hev syr lang Tid sidan synt, at dei ligg langt
framum deg i politifk Moral, og um no du held
dei syr aldri so faaoise, so er dei daa likevcel for
kloke til aa meina som du, at Livet er ei cevelegs
Traakking paa same Flekken istadenfyr Framgang!
Gardinennerne er ikkje so rædde syr ,,Magti«
si. Dei veit, at berre den tarvelegaste politiske
Rettferd i vaar Tid krev, at dei, som er med og ber
Samsundsbyrderne, og so fær sin Partao Sam-
fundsrettarne, og dei finn difyr, » at Sverdrup
hev Rett, naar han arbeider syr ei hoveleg Vidking
av Roysterettem Dei veit, at Aatserdi aat Mor-
genbladspartiet: ,,hald fast paa Magti syr deg sjølv i«
— ikkje aaleine er ein barbarisk Urett mot Folket,
men at slik Aatserd tilmed maa føra»Samsundet ut
i Ulukka; sor Kravet fraa deiutestengde Samfunds-
lag etter fnll Mannsrett er ein Straum, som aldri
i Lengdi kann stengjast ute, syr didethev Sanning
i seg og er rettferdugt. Vil Ein prpva aa stengja,
so bryt Straumen seg sjølv Veg; me kann her berre
tenkja paa Myrmannsgreida Det einaste kloke
W - . M
Eit og annatsraa ei«Englandsserd.
(Framhald.)
J Fyrstningi av detta Aarhundrad var Dover
truleg mindre sin enn baade fyrr og seinare· Mange
Kyrkjur hadde reint komet burt, og mange hadde
sorsarest og saag strenge og aalvorsameut med dei
myrke Flintesteinsmurarne sine, no daa Glansen og
Stasen var burte. Dei fleste Husi var smaa etter
Maaten, og mange av dei var meir innreidde paa
Smugling,— med hole Skjeldtile (Panelingar) og
Løyngangar, enn paa ærleg Handel. Men no er
det vølt paa fleire av dei gamle Kyrkjurne og sett
upp nye og bygt fleire Rader med store, sine Hus
langs med Marine-Paraden, ein Spaserveg ved
Sjoen, 72 norsk Fjordung lang, der du kann ganga
og draga frisk Sjoluft og hpyra paaMusikken og
sjaa paa Badegjesterne, som kjem hit fraa London
so i Fyrstningi av August. Ja dei er underlege
Folk Engelsmennerne; naar det er paa det heitaste
av Snmaren, daa vil Moten, at dei skal talmast
ihel iLondon, og ut paa Haustkanten, naar det tek
til aa blaasa, fer dei ned ·tilSjøen og langar seg.
,,Det er grovt med det fælt til fine," som Vinje
sagde. Men agta deg paa Marine-Paraden, naar
det blæs hardt, for daa veit du inkje Ordet av,
fyrr du scer ein «3ass-Sprkit yver deg, so du treng
inkje meir Langing den-. Dagen, og Sjoen er sælt
demokratisk, han vyrder inkje den finaste Silkekjolen
til den sinaste Dama meir emi den gamle graa
Hatteii min. "
Paa den Sida, som snur motLandet, er det og
uppsett mangenye Bygningar, og Hage er det utan-
syr mest kvart einaste Hus, altihop fint og vakkert
stellt, og heile detta Stroket liknar myket paa Ho-
mansbyen i Kristiania, men dei fleste tykkjer nok
Homansbyen er vakrare, syr di dei engelske Husi er
bygde alle i same Stilen, og alle Hagarne er stellte
paa same Maaten —— so totte eg i det minste —,
men i Homansbyen ser ein nokot nytt fyr kvart
Hus, ein kjem til. Det var elles ein Ting, egtotte
fælt godt um i dei engelske Husi, at inkje kvar Hus-
lyd hadde sine Roni i same Høgdi, som gjernast er
Tilfellet hjaa oss-Z, men at dei hev nokre Rom i
kvar Hogd — yver og under seg, og inkje paa
Sida. Husi er avdeilde vertikalt og inkje horison-
talt, og kvar Huslyd hev sin eigen Jnngang og
bur reint syr seg sjølo, og hev inkje meir med dei
hine Huslydarne aa gjera, enn um dei budde i
Huset ved Sida. Detta høver godt med det engel-
ske Folkelynnet og den sterke Hugen til Sjolvstende,
og naar ein tek undan all den Trakkingi i Trop-
perne, er det fælt praktisk og. Her hjaa oss kann
det lett henda, at Grannen din til Vinstre spelar
ein Operette av Offenbach paa Pianosorte, og at
Grannen til Hogre samstundes spelar ein Sonate
av Beethoven, at ei Frøyken, som bur rinder deg,
spelar ein Symfoni av Grieg, og at Froykni yver
Hovudet paa deg syng ei norfk Folkevise ,,mitwah-
rem Gestihl und falscher Stimme,« og ,,sjung um
studentens lyckliga dar« leet uppe sraa Kvistromet i
Pausarne. Naar so Kona di skal »øva seg« paa
,,Jnstrumentet« og spelar ,,home, home» sweet
home« med Variationar, so tenkjer eg du fær nok
Musik paa ein Gong.
Dover hev ingi naturleg Hamn, men dei hev
stellt til Dokker og Hanm med Maane-Magt Naar
Bonden, at han skal driva sin Politikk einast med ·
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
