Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
294
Fedraheimen.
20de December 1879.
agta seg fyr dei; men detta »Fcedrelandet,« det er
Djevelen i Lysets Gngels Skikkelse, det,« vilde
dei segja. »Det gjev seg ut syr aa vera friste-
legt, og prækar vænt sume Tider; men so midt
innimillom kjem det med det verste verdslege Vas
og Tøv, som det kann sinna paa, med-Historiar
og Lygnsogur og Fjas til aa lce av, og stundom lærer
det endefram rangt, med didetsegjer, atdet ikkje er
Synd aa lesa Histori og Dikt og Bjornstjerne
Bjornson og annan slik Djevelskapx ja det kjem
med Ting, som er reint ut stygge og utuktige og
ikkje til aa nemna millom kristne Folk, um Natte-
sriing og det verste som er, og slikt set det paa
Prent fr)r aa forsera dei unge og umyndige —!
Git slikt Blad er verre enn alt; for det tek paa
seg Engleham og Faarepels, men eri Grunnen
ein rivande Ulv og ein arg Djevell« —— So vilde
dei »Umyndige« døma. «
Ein slik »Umyndig« les for det meste aldri
Avisur, og um han les eit Blad, so er det ,,—Almu-
vennen,« som no fraa gamalt av hev fenget eit
Slags Ord paa seg fyr, aa vera —«—«meiulaust.
Men kom han eingong i Skade syr aa tinga eit
srilyndt Blad, -—— han vilde segja det upp att len-
gje syrr ,,Fcedrel.« sann nokon Ting vondt aasegja
um Bladet.
« —— Nei; eg trur «Fcedrel." kann vera reint
rolegt fyr dei ,,Umr)ndige.« Eg kunde tenkja
meg, at Styraren av ,,-Fædrel.« kunde ydervitnast
av desse vantrtte Lærde; men ein Umyndig er
trygg. Slike Ting som Næsonnement og Prov-
søri11gar er ikkje til syr honom. Det, han hev
fenget inn i Hausen sin, det sit; det er ikkje Raad
med det. Du kann slaa Hansen hans sund; men,
du kann ikkje rikka ein einaste ein av dei Formlar
og Setningar, som han eingong hev soget i seg;
dei er murfaste, dei. Naar han sekk høyra, at
det var eit Blad i Kristiaiiia, som laag og arbeidde
og vilde verja Trui fyr hans Skuld, —— so vilde
han med god Grunn segja: lat dei Folk passalseg
sjølve. »Fcedrel." skal altso ikkje kunna orsaka
seg med, at det maa sara som det no fer fyr
Skuld dei »Umyndige.« Fi)r deira Skuld kunde
-det godt-visa seg rolegt og mannslegt og sara
sin Strid fyr Kristendomen paa den Maaten, som
væl alle tilslutt maa finna er den einaste verdige
og rette: utan Strik, utan Doming, berre gjenotn
,
Seld til den Bonde.
(Ved Forf. til »Av laak 2Ett« og »Ein Fritenkjar«.)
II.
9»
(Franihald.)
Nei; ho maatte segja alt. Hosekkvaaga det;
det sanst ikkje Raad. med det. Men ikkje ·i Dag.
Ho varsor veik i Dag; — iMorgo, i Overmorgo
. ein av Dagarne. Detvar tie Dagar att ennol
Det hastad daa ikkje so. Det var best fyr Guten
og aa venta. Kvi skulde han ganga i den Rædsla
lenger enn Naud var? — So slog ho seg seint
umsider til Ro.
Ho bad Anna ganga -aa leggja seg. »Eg er
betre no; i Nott kann Gjenta vaka·« Anna var
mest klar av Svevnloysa og Trøyttleik; ho gjorde
som Gunhild bad.
Det kom ein Dag etter den Notti; Gunhild
· var endaa for veik. Baard kom inn tilhenne stun-
dom og var bleik og uroleg; naar hosaag honom,
var det ikkje Tanke um aa kunna tala. Ho torde
klaar Framsoring av sjølve den Sanning, det hev
til Meining aa vilja verjal -
, (Meir.) "
i
Hr. bladstyrarl
1 ,,Pedr.« No 71 star i sluten av stykkje
mit eit deg om Bjug, at vi trondarar bruke S-
talce imot, fordi at vi ikkje vil bli ,,1«:olstanga,«
men der Skal sta: l1ol—stanga.
var det ikkje viirt mdlmanna augnamerkje
det Ti løfte meile vart frain utur
og vanvyrdnadom? var ikkje det den store
tolke-Sorng vi bar pa, og som kom fram gjenom
armodsdomen
os, at eit framandt mdl sat i hogsoete hja os,
medan vaist eige, kjære modermdl berre sat som
tiggaitausa pa gruvesnippen og gjek som eit
lausbarn utanmed, sov i Hose og holdt-til pa
dei avlegsne vidTitto1nZ var det ikkje so vi sa,
at vi sakna modermdle, nar vi skulde lia fram
noko av det beste, det Sannaste, det djupaste,
varmaste, høgste kjæreste og heljgste, Som vi
bar peiZ Men kvi kjem det seg dÄ, at nokre
av os malmenner mest ser ut til ki- drive ap
Ser det ikkje ut, som
at dei heller vil bruke male til a føre vondske
utur seg og egle seg- inpa andre mdlmennerP
med desse sanningomP
Ja, eg skjoner ikkje Eenno ret veirt malmanna—
kal, dersom ikkje slike dtferder er grop mis bruk "
av det kjære unge bokmale, vi no sams skulde
fostre og i samlag Skulde ame«op, og eit stort
missyn pd det mede, vi styre etter. For eg
trudde, at det imillom os mkilmenner var eit·
sterkt venaband, ei omsesidug styrkegjord, og
ikring os ein gard av txilsemd og krihug mot
kvarandre, og ini os eit hjarteslag, som baud
os aldri Id lemstise kvarandre med gnag om
smeiting og bortvridningar av ord forkvarandre·
Og eenno har eg denne trua og gode vona om
mkile og mzilsakja og om malmannadokken som
hennar tenararl Men eg har au, desverre, her
pii- det seinaste fdt syn for segn om, at her i .
var fylking er nokre, som ikkje ei- med sos
andise pki dette. Og dette gjer meg vondt
for saken si skuld, for vdrt folk si skuld, som
sit ventande og stundeis pa, at vi alle gjer var
skjylda og ikkje ampe—og talme annan med
ikkjel ho var rædd honom. Han kunde mana henne
ned i Jordi med dei sterke Augo!
Baard paa sin Kant gjekk i løynleg, men tung
Otte. Det kvakki honom, kvar Gong han saag
ei Likferd« og naar Klokkurne gjekk, var det som
dei ringde yver honom. Um det no var so, at
han skulde døyl — spikrast ned i den svarte Kista,
berast til Jordi av svartklcedde Folk, under Klokke-
ringjing og myrk Salmesong, leggjast ned i den
vatskalde» Jordi, millom rotne Lik, gravast ned fraa
Luft og Sol, med tri Fot Jord tyngjande hver den
tronge Kista! — Han kjende Hjartat stivna i seg
av Fæla. "
Men naar han saag Moer si, torde han ikkje
spyrj»a. Ho saag so veik ut, og han vildeikkjesynast
rcedd. Men han fekk ein Stokk fyr henne. Kvat
var det, den bleike Kona gjekk her og gjoymde paa
under sitt svarte Skaut? Var ho ei Spaakjering?
— Hadde ho Syner? Var det det, som laag og
glodde paa Botnen av disse store, stirande Augo?
Dagarne gjekk, uendeleg smaatt, og likevcelso
skræmeleg fort. Baard gjekksomiein Likserdsgard·
Alt var stilt, tigjande, florvunnet, alle Andlit
bleike, alle Augo sorgslorde. Anna leid vondt i
pdhak og ordvriding og speande fantord. Det
venter, at den eine ikkje tek—5it den andre utan
grun, og at ingen vender-bort, kva den eine «
Segjer, for pa det vise s·jø1v a skapa seg grun
til a renne inpz den andre-
Den, som soleids sag, kva Bjug, som ophavs-
man til kjekle, sa sit meg, og kva han nemnde
som grun til, at John Lje snudde omatt Sit dan-
sken, i Knut Trondson, nemleg dette, at male
vkirt var for udana som hokmdl eenno, men at
Lie nok vilde koma att og bruke melle vart, han
au, nxir det først vart gjoist duglegt til bruk at
honom, og dei fleire bokmalca1-0m, serleg dikta—
rom, vsnsez og de n, som da sag, kva eg svara Bjug
pa dette, han vil vitne, at eg ikkje med eit
einaste ord sa noko leit at honom eller
Eg holdt meg herre eit ordoin hans Bjug
og vil soleids fritalce meg for ei stxi saka 1ike—
over for Jolm Lie og tør hugheilt bede honom
halde seg eit Bjug. »
om Lie!
Berre det vil eg segje
honom som svar1od stykkje hans eit meg i ,,Fed1-h.««
No 71, at vi ma vare os, so vi ikkje føre denne
vonde tonen og nasekastande uanden
danske-ride bladom vktre in i
det eine, vesle norslcande blade, vi har. Les
over stylckje dit at meg idag med denne almin-
uti Heire av dei
ningen i hjerte, so voner eg, du vil tykkje heri-o
det. Les
stykkje, eg skreiv som første svar eit Bjug, so
vil du au betre sja,
so noko so om du so tillike—over
at eg ikkje l1a1« sagt eit
einaste vondt ord om deg. Og alt det vonde,
du let meg heyise idag, fee1- soleids stki for di
eigja rekning. Eg bryt meg ikkje so sma, at
eg svarar deg pkr det og undres "p:«i, kor du
kunde vilje bruke di pen ogdit namn til noko
so lagtliggande snak. —
Nidaros che Desbr. 1879·
0. J. Hoyem
Kristiauia, den 19de Decbr.
Besked Folket i Vaaben. As A. D.S.
.Hjort, shv. Chef for norske Joegerkorps Kristiania.
Forlagt av M. Askeland. 1879. Pris: 25 Øre.
Um denne Boki skriv Storthingsprcesident Sver-
drup i eit Fyreord:
»Ncerværende Arbeide er sremkaldt ved et fra
mange Hold udtalt Ønske om at erholde en kort
all denne Uhyggja. Ho spurde Gunhild, fekk inkje
Svar; ho spurde Baard, men han slog det av i
annat. So lagde det seg yver henne som ei Tyngd,
som eiGaata. Var det nokot fælt? nokotloynleth
nokot som oedkom henne? Kvi sat den Sjuke so
tidt og strauk henne hver Haaret og sagde ,,stakkars
Barn?« Var ho komi her hit syr aa lida nokot
vondt? —«
Den Sjuke vart meir og meir sorundetleg. Rett
som det var, kvakk ho upp og skreik: »Bed Baard
komal« og strakst etter jamrande: ,,nei, nei, eg
kann ikkje! eg kann ikkje!" Elder ho bad henne
senda Bod etter Presten, men i næste Stundi fekk
det vera· Stundom kom ho med forunderlege
Spursmaal, ville, fæle Sogur, som ho sortalde
med slikt Aalvor, slik Uro; so bad ho Anna for-
telja andre Sogur av same Slaget, og spurde
henne ut um alle Ting i dei, liksom det vedkom
henne! Ender og Gong sat ho i Sjovgloymsla
og snakkad underlege Ting um den Vande, um aa
narra den Vonde . . .Anna vart rcedd denne
bleike Kona og trudde meir og meir, at ho ikkje ·
var klok. Det torde ho ikkje segja; men dess meir
sjæleforpint og raadlaus kjende ho seg.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
