Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
" serne fra de-ældste Tider
20de December 1879·
Fedraheimen.
295
og grei Fremstilling af det ved Oberstloitnant
Hjorth og Undertegnede (J Sverdrup) for sidste
Storthing fremsatte Forslag til Organisation as
den norske Armee.
Det er fra den mest kompetente Haand og
gjengiver med Troskab og Klarhed Grundtrcekkene
i den Ordning afLandsorsvaret, som efter Forslags-
stillernes Opfatning er paakaldt av Fædrelandets
høieste Interesser og stemmer med Folkets Evne
og Tankescet. Grundloven har opstillet Formaalet,
dets Virkeliggjørelse er Folket i Vaaben.«
Betre Lov kann ikkje Boki faa. Me legg
berre til, at daa ho handlar um eit Emne, som
vedkjem kvar Manii, og daa ho er so billeg, at
snart sagt kvar Mann kann skasfa seg henne, so
bør ,,Folket i Vaaben« lesast mannjamt Landet
rundt, og det just no, daa det store og vandesame
Herskipingsspursmaalet er sramme og ventar paa
Dryftiiig og Avgjering fyr Aalvor·
I den evige Is. Skildring av Norpolsrei-
indtil vore Dage af
Friedrich von Hellwald. Autoriseret Over-
sættelse for Noisge og Danmark ved B. Kaalaas,
stud. real. Kristiania 1879. M. Askeland. 1ste
Heste, Pris 50 O.
Den namngjetne geograsiske Forsattareii Fr.
v. Hellwald — kjend gjenoin sitt Storverk »Die
Erde und ihre Vtilker« (,,Jorden og dens Bebo-
ere«) — hev her havt ein god Tanke. J ei Tid
som no, daa Norpols-Strævet er so sterkt uppe, og daa
so mange djerve Menn vaagar seg ut paa Eventyr-
ferd fyr aa ,,vinna Land« der uppe baade syr Viten-
skapen og fyr det praktiske Livet, var det just Tid
til aa saa ut eit slikt Verk, som paa den eine Sida
samlar alt, som her er gjort, vaagat og vunnet,
i historiskSamanheng, og som paa den andre Sida
skildrar dei Staderne, der Striden stend, so klaart
og livande, at me rett kann saa ei Kjenning av,
kvat Arbeidet hev kostat og kostar. Aa døma etter
fyrste Heftet, vert Boki baade lærerik og forvitne-
leg, som Ein kann venta, naar det er Hellwald
som skriv, og naar Gmnet er detta forunderlege
Eventyrland, som ligg der i Halvdimma, gli-
mande med sine Jsberg under bleikt, braglande
Nordljos, og dynjande av Vrak og Vresting som
eit Kaos. Boki er godt utstyrd og hev gode Bi-
lcete· Ho kjem ut i 25 elder hagst 30 Hefte til
ein Pris av 50 Øyrur Heftet. Ho er aa tinga i
alle Bokbuder.
Deri aagjoete Jslendingcn Jon Sigurdsson,
den fremste Maalsmannen fyr Jslands Sjølvstyre
og gjennem lang Tid Althingsforinann, er daaen
69 Aar gamal. Han tok Studenteksamen 1833,
fekk eit Stipendium ved det Arne-S)Jiagnceanske Bib-
liothek 1835, vart Sekretker ved den islandske Avdeildi
- ’—
Det var triDagar att av deitie· Daa heldt
ikkje Baard det ut lenger. Han gjekk inn til Moer
si og spurde henne aalvorslegt, umsher var nokon
Ting tids. Han fortalde henne det, som ho hadde
sagt, daa ho laag sjuk, og um dei Tankarne, han
hadde teket av det. Gunhild sat og gjoymde And-
litet; han kunde sjaa, at det gjekk Skjelterider gje-
nom henne; men ho svarad ikkje. Daa vart han
aalvorsleg rædd· -,,Svara meg, Moer, skal eg
døy2«« sagde han. ,,Gg gjeng her og sjuknar burt
av Uro; eg seer ikkje Fred korkje Nott elder Dag;
seg meg, at eg tek i Misstt seg, at eg ikkje skal
døyc at det er berre sjuke Jnnbillningar av meg!
Seg det Moert eg bed deg, fyr Guds og vaar
Frelsars Skuld! —, for eg kann ikkje dsy no.«
Gunhild svarad ikkje eit Ord, men sat liksom og
vreid seg under ei seel Tyngd. Tilflut sprang ho
inni Soveromet sitt og stengde seg inne. Baard havt-
de, at ho ftunde og bar seg der inne, liksom ho var sjuk.
J si Sjælenaud gjekk Baard til Dokteren·
Dokteren sagde at han var srisk som ein Fisk, »og
du doyr ikkje, — utan det skulde vera so lagat.«
,,Men eg vil ikkje dzejyt« sagde Baard. »Hyss,
Gut,« svarad Dokteren· ,,Er det Guds Vilje, so
av det historisk-arkceologiske Arkiv 1845, Arkivar
1847 og s. A. Medlem av det kgl. nordiske Old-
skristsselfkaps Oldskrifts-Netiiiid· J 1848 varthan
utnemnd til Sekretcer ved den Arnce-Magnceanske
Koinmission« J hid 181enska bokmentafszlag hev
han voret Sekretcer, og jamvel Medletn av »det
Norske Samlag.« Den Avfarne var ein kunnskapsrik
og dugande Mann med mange Hugmaal, vyrd og
elskad av sine Landsmenn som ingen annan. "Han
var ein framifraa srilynd Mann og hev umfram
fleire vitenskaplege Verk skrivet greide Framstellin-
garav Jslands lange Forfattningskamp og Is-
lendingarne sine borgarlege Krav i Blad og Tids-
skrifter baade paa Jslaiidsk og Dansk. Han do i
Kaupenhamn, der haii hev lin si meste Tid.
Liket vart gravsettsiste Laurdagi Garnisonskyr-
kja i Kaupenhanm, men skal fordast til Reiykjavik til
Vaaren. Ved Gravsetningi matte fram ei Ovmengd,
deribland ein Reprcesentant fyr Kongen, Riksdags-
sormennerne, den islandske Minister, Høgsteretts-
domarar, Folkethingsmenn av Vinstre (dei av Hogre
og dei Moderate var burte), Professoi«ar, og alle
Jslendingar, som bur i Kaupenhamn Likkista er
av Eik med ei Zinkkista inni. Paa Loket lagdest
ein Sylvkrans med Plata fraa Jslendingarne i
Kaupenhamn, ein Palmekraiis fraa dei islandske
Studentar, ein Laurberkrans fraa det islandske
Bokn1entaleag (Literatursamlag) og likeins ein
Lanrberkrans fraa det islandske Pjodvjnafsklag(Fol-
kenensamlag). Paa Jslendingarne si Sylvplata
stend aa lesa-
.i.
Jdn Sigurdssou
fioddur 17. juni 1811
kvongnöi8d-3-) 5 sept. 1845
do. 7 des.— 1879.
Osknbmsn M) jslands
Somi Miss-) pass, Sverd og Skjdir1ur·
Etter at dei hadde songet Salmen: ,,Tenk
naar en Gang den Taage er forsvunden,« talad
fyrst Prest Schepelern i Kyrkja. Han sa bl. A.:
»Minnet um denne Mannen vil liva etter honom;
for han var ikkje soleids, som Folk er flest. Apo-
stelen Paulus hev ein Stad skrivet, at han ynskte
aa vera ein Forbannad fraa Kristtcs fyr aa kunna
frelsa Vraderiie sine, sine Skyldingar etter Burdeii,
det utvalde Jsraels Folk, som Gicd hadde sendt
store Straffedomar· Den brennande Kjærleiken til
Israel, som fylde Paulus, den same altid glø-
dande Kjærleiken til Fedrelandet fylde og heile Livs-
arbeidet aat denne Mannen . . . . Dei fleste av
-t’) giftest. MI) Ynskjebarn. Mqu) Heidr·
sine Aar livde han hernede i Danmark, men Tan-
ken um Fedreoyi hans var Sjæli i allhans Gjerd.
Der stod Vogga hans, der hadde han lært, at
Ein skylder Fedrelandet alt, og der skal no og
Likamen hans upplvysast· Som Faae var han
inne i sitt Folks Soga,han kjende dess store Minne,
dess gamle Kraft, men han visste og, kor veikt
hans Folk er; han visste, at det ikkje syllte stort
millom Heimsens Folkeslag, men disyr elskad han
det ikkje mindre. Ein av dei mange Gonger, han
sor deropp, vart han helsad som Jslands»Sverd
og Skjold." Det var Sanning i denne Helsingi.
Ved sine vitenskaplege Gaavur og sitt utrkiyttande
Granskararbeid vidkad han med Aandssverdet
Grensurne aat Fedrelandet sitt, og uthaldande stod
han paa Vakt syrr Retten aat sitt Folk. Som
han hev elskat og kjempat syr det -litle Fedrelan-
det sitt, soleids hev han no vunnet det store Fedre-
land, som ikkje gjeng under, og der me alle hev
vaar rette Heim. Gjev det altid i Folket maa
sinnast Menn, som elskar og arbeider fyr Fedre-
landet som han!«
Deretter heldt Provst Briem fraa Jsland ein
Tale paa Jslandsk. Liket vart av islandske Stu-
dentar boret til Kapellet i Kyrkja, der Kista vert
standande til dess fyrste Post-Eimskipet gjeng til
Jslaiid utpaa Vaaren. «
Embrctts-Utnenmingar 13de:
Flood til Sokneprest i Molde, Stiftskapellan
J. A. Andersen til do.iOfoten, Prest i Dverg-
berg N. C. ngger til do. i Hasslo, Kand. N-
C. Jorstad til person. Kapellan hjaa Sokneprest
Lasseii i Lyngdal, Kand. O. H. Selmer til per-
son. Kapellan hjaa Sokneprest Schubeler i Indre-
oyiz Kaptein i Floten C. T. Petersen til konst.
Jnnrulleringschef, Krigskommisscer og Yverlods i
Trums» Riksraad h. v. W. W. Haffner er ut-
nemnd til Kurator syr Julie Knuths Stifting fyr
Datter av Landmenn, Ekspeditionssekretcer Evald
Rygh er utnemnd til Formann og Bureauches C.
L. Linthoe til Medlem av Direktionen for Riks-
laanet av 1851«
Vjarnstjerne Bjarnson er heimattkomen fraa
Utlandsferdi siz han kom til Kristiania Torsdags-
Kvelden, Laurdag Kveld skal Kunstnarlaget gjera ein
Fest fyr honom; Sunndag Kveld Kl. 6· skal han
halda Foredrag i Arbeidarsamfundet, og Maandag
stryk han uppyver Landet til Garden sin i
Gausdal, der han vilhalda Jal. Hans ,,Kongen«
er under Umskrift paa Tysk. ,,Leonarda« vart nyst
spelad paa Nattonaltheatret i Buda-Pesth. Domen
um Verket er der paa Lag som her heime.
Jbscns »Et Dukkchjcm« er umskrivet paa
Tysk og hev fengjet Titelen ,,Nora".
Kap ellan J-
lyt du nok boygja deg!« — Guds Viljel Kor
kunde Gud vilja slikt! Jkkje den verste Mannen i
Verdi kunde vilja det . . ·
Han gjekk til Preste11. Jkkje til den unge,
men til den gamle, den, som han kjende. .,Kann
slikt vera Guds Vilje?« spurde han. »Me kann
ingenting vita,« sagde Presten· ,,Guds Tankar er
ikkje vaare Tankar og hans Vegjer er ikkje vaare
Begjer, og so hogt som Himmelen er yver Jordi,
so høgt er hans Tankar yver vaare Tankar og
hans Vegjer yver vaare Vegjert« — Baard foor
hjelpelaus paa Dør. Kvat brydde han seg um
Guds Tankar og Guds Begjer? Han vilde liva,
liva; han hadde Rett til aa liva, han vilde liva,
han vilde ikkje døy —! Det var Synd aa taka
Livet hans no, Synd mot honom, Synd mot Moer
hans, Synd mot den unge Gjenta, han no hadde
fest til seg; — han vilde ikkje doyt »
-— Men med kvar Time som gjekk, vart han
meir uroleg. Anna saag, at han var i stor Rand-
Og ho lagde seg graatande inn til honom og bad
honom fortelja, kvat det var. ,,Gg hev det so
vondt«, sagde ho, ,,sor eg er so uroleg og foer in-
genting vita.« Daa sagde han henne alt. Ho
provde aa traysta honom so godt ho kunde. , ,,Moer
di er sjuk,« sagde ho, ,,og det er litescetande,kvat
sjuke Folk droymer i»hop.« Men i Grunnen vart
ho likso rædd som han. Dei klyngde seg inn til
kvarandre og heldt liksom kvarandre fast. ,,Du
maa ikkje dsxiyt« bad ho, ,,eg vil ikkjedøy1«jam-
rad han; ,,bed til Vaarherre fyr meg, du; du er so
god og fager, deg maa han hoyra —!«
10.
Dagen var komen. Jdag syllte Baard sitt
attande Aar.
Gunhild laag inne og var sjuk· Baard sat i
Nomet ved Sida, bleik og hjelpelaus; Anna gjekk
uroleg fraa den eine til den andre og provde saa-
sengt aa vera til Hjelp. Ho bad Baard halda
seg inne; det var liksom tryggare, det, totte ho,
helst paa ein slik Uversdag som denne. Baard
tenkte det same og sat inne. Men strakstetter sann
han, at inne var likso utryggt· Ein Lynstraale
kunde koma sprettande og sprakande og sløkkja ho-
nom ut som eit Ljos; Stormen kunde auka paa
og taka med seg Huset . . . og det verste av alt:
det hadde hendt, at friske, sterke Folk seig daude
ned der dei sat, og ingen visste kvat dei doydde
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
