Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
.-»—,
Isr-
·-.-"-·»—.·«.—«-s-?«-—-L«
- sm- ssw shkss -« «- ss ssksssss s-,
rstsss—»—k»Æ«C s- -«-·-—s-,
» maa du ikkje gjera?
27de Decemb er 1879«
Fedraheinien«
299
Eiit Tydskar Løwenfeld, hev umskrivet P. A.
Munchs Avhandling um det pavelege Arkiv paa
Tydsk og sendt Umskristi til eit Tidsskrift med 2den
Merknaden at ho er umsett ,,sraa Dansk,« liksom
han i eit Fyreord talar um ,,den danske Utgaava·«
Vaare Heimedanskar vil vera ,,norske,« maavita,
og difyr fann dei, at Lowenseld hadde saret galet
aat og skreiv til honom um detta. Paa Brevet
hev han svarat, at Misstaket ikkje kjem av Slnrv
elder politisk Fordom, men at han no ser, at han
hev byggt paa ein ,,falsk Analogi,« meddi han hev
yoerfgrt fransk-belgiske Samhove paa nei-sk-
danske· J alle dei Bøler, han hadde teket paa
Raad, fann han uppgjevet — segjer han —, at
det« er eit norsk Tungemaal, men at Bokmaalet i
Norig er dansk; attaat di hev han lært seg —detta
Maalet av ein dansk Grammatik, ved Umskristi bru-
kat»Helms danske Ordbok og tenkt som so: Ei
fransk Buk, som kjem nt i Brüssel, umskriv eg
,,sraa Fransk,«« ei dansk Bok, som kjem ut i Kristi-
ania, maa eg altso umskriva ,,fraa Dansk.« Den
godlynde Tydskaren bed Nordmennerne tusnnd
Gongjer orsaka honom — Misstaket hev han ret-
·tat i alle Seravtrykki —Me vil vera av dei syrste
til aa gjeva honom Avlpysing. «
. Eill Indchdar i ,,Dagbladet« skriv um, at
det bør leggjast Skatt paa Ordenar her som i Sve-
rig· Sovidt minnest, er Skatten der 400 Kro-
nur paa ein Norstjerneorden. Daa no Kongen
nyst gav burt so mange, at Namni syllde 5 Vol-
kar, kom det soleids ein god Skilling inn· —
J ,,Gøteborgs H. og S. T.« stod det eit Stykkje um
det nemnde Stjernefallet. Det synte seg, at berre
76 av Ordnarne vart gjevne aat uadelege, HZS til
adelege og framande; og kveii fortener det mest?
Bladet svarar paa det ved aa visa, at alle Em-
bcette, som krev Dug og Knnnskap vert gjeone
uadelege, alle tome og unyttige (ved Hoveto.s.b.)
til adelege.
Paa Vouljeim vil dei halda Skule fyr Gjen-
tur utpaa Vaaren; Me viser til Lysingi her i
Nummeret og bed serleg Folkleggja Merkje til,
at Prisen er sterkt nedsett, so dei denne
Gangeii kann faa Skulen med langt mindre Kast-
.na·d enn vanlegt. Her kann Ein segja det gjeld
aa ,,nytta Tilhksvet« , f
Ettcr ,,Norgc«« skal Riksraadsaki no ha’
90—100 Tilhengjarar bland Storthingsmennernex
Roysteretssaki skal og ha’ Fleirtalet fyr seg. No
stend det paa Regjeringi·
Eigarett af Times, John Walter, fekk nyleg
’ eit Misstillitsuttal av dei liberale Veljararne sine
iBershire; dei leidande Artiklar iVladet, som
, studde Beaconsfields Utrikspplitik, hadde gjort det
liberale Parti umaateleg Skade.
.av Landet paa slikt.
«soin hev betalt Aarspengarne.
J dei preussiskc Tklmknr (Daarehus) var det i 1877: 22,778 Sjuke.
hadde ervt Sjukdomen, hadde Leekjararne gjevet greinlegt Svar um mest ein Halvpart
dei Lidande
Paa Spursmaal, «um
(10,676 elder 46·87 pCt); um dei andre (12,102elder 53»13 pCt.) var dei derimot uvisse eller vantad
sull Upplysning·
Av dei 10,676 var det 4,307, som ikkje hadde Aandsveike aa skjotastpaa, og 6,369, som
hadde aandsveike Foreldre, Bestesoreldre elder Systken»av Foreldre og eigne Systken.
Denne Tavla
viser det heile Tal og Procenten av dei ymse Slag Vanvit hjaa dei 6,369 sine Foreldre
og Nærskylde: «
s . Foreldre : Fusksksjosssstrrexrz Systken: Sum :
" » Tcm pCt· Tar. pCt. Tar. pCt· Tal. pCt.
Aandsveike, som hadde havt galne . . . 1959 59·76 1303 85.84 1198 76·16 4460 70.03
Do. , » ,, nervesjuke ; . . 408 12.45 103 6.79 217 13,79 728 11.43
Do. , ,, » drykkesjuke . . . 613 18.70 48 Z.16 53 Z.37 714 11.22
Do. , med Sjolvmordarar til . . 57 1.74 41 2.70 37 » 2.35 135 2.11
Do. , med Brotsmenn til. . . . 33 » 1.01 2 0·13 10 0.64 45 0·71
Do. , med faafengde, elder grublesjuke 208 6.34 21 1.38 58 3.69 287 4.50
3278
Sildfiske hev eit norsk Samlag fraa Mandal
drivet fleire Aar paa Jsland., Folket der skynar
seg ikkje paa Garnsiske, og Sildi fcer koma og
ganga kvart Aar i Millionvis av Tunnur. Det
gjekk klent dei fyrste Aari fyr dei Norske; men so
vart det so mykje meir iaar. 5000 Tunnur, som
stod ferdnge, vart fyr litet til Saltingi· To Segl-
skip og ein Eimbaat sekk sull Farm, og meir er att.
J dets skinan Tidi hev det voret gjort so
mange Fund an Oldsaker paa Jadren, at det ven-
teleg snart vil syna seg aa vera den rikaste Luten
Serleg finn dei uhorvelege
Hangar av Flintreidskap, heile og sundslegne, og
Leivingar etter Slaaingi av Flinten. Jadrensyner
seg aa ha’ voret mest ein einaste stor Verkstad
syr Flintsaker i Steinaldereii. J Tunnevis hev
desse Sakerne vor-et forde til Mtlseet i Stavanger,
no og til Museet i Bergen; det hev mest voret
ein Sjnkdom med Flintsamling·—Til Vergen kom
det her ein Dag ein viftoppad Gorilla (Apekat),
som dei hev bytt til seg mot Beingrindi av ein
Sildkval. Gorillaeii er det Dyr, som stend næ-
mast Menneskja; mange Naturforsknrar trur, han
stend likso høgt, som dei laakaste vilde Folk. Upp-
reist er han yoer 5 Fot; Andlitet, Buken og
Armarne syner likevcel Skiliiaden sraa Menneskja.
Noltskc Satlllllg. Heimskringla 4de (si-
ste) Boki er komi og send til alle Samlagsmenn,.
Endaa skal det nok
konia ei Bok til iAar, ei Samling forteljande
Dikt av John Lie-
kacU »BilledertilNorgeshistorien
for Skolen og Hjemmet. Efter nordiske Malere.
Udg. af Asbj. Knutsen- 5te (siste) Levering.«
Hermed er detta fagre og nyttelege Verket
serdigt. J 85 Tavliir, som alle er godt utfprde
og fleire framifraa fine, vert her ford fram fyr oss
ei herleg Rad av Bilæte fraa Norigs Fortid, skapte
sf
f-
100 1518 100 1573 100 6369 100’
av dei fremste historiske Kunstmaalarar, Nordlandi
eig. Eit slikt Verk vil vera til Prydnad og Gleda
i kvar norsk Heini, der det kjem inn, og det vil
attpaa vera til Lærdom, altso til Gagn. Gin scer
ikkje mange gildare Boker fyr dei. Pengarne, det
her spyrst um, og Ein maa takka Utgjevaren, syrdi
han hev havt Mot og Vilje til aa sora eit so
kostesamt og vaaglegt Tiltak heilt til Gndes, endaa
Folk, som Ein kunde venta, hadde lite Raad, naar
det galdt slikt. — No er Verket aa faa heilti
Bokhandelen; Prisen er: fyr Skuleutgaava 14
Kr.; finare Utgaava: 14·50.
Um Kulden i Midten av Deebr. npplyser eit
Blad, at Lagnnarne i Venedig var attsrosne den
12te. Eit stort Eimskip maatte leggja seg utanfyr
Byen syr Skuld Js den llte· Notti til den
Sde Decbr. fraus· Soldatar, som »stod paa Valt,
ihel i Skilderhusi sine paa mange Stader i Frank-
rik. Artilleriet i Malines i Belgia gode seg paa
Isen og koyrde eit stort Tal store Kanonar yver
Kanalen ved Byen med Fyrespann. J Po-Elvi i
Jtalia var Drivis. Fraa Riidesheim gjeng dei
RhimElvi til Binge11. J Liple-Szent-Miklas (Un-
gam) var Kulden 23 Siig C. under Nulpunkten ein av
Dagarne.
J Kalifornia hev dei, daa deileide burtVat-
net sraa Tiilare-Sjoen, funnet Leivingar etter ein
By med SteinbyggninganKanalar, Lauvgangar og
andre Verk av ein gainall Kultur.
»Østlandsk Tidcndc« med Prenteverk i
Fredriksstad er den 13de December selt til Cand.
theol. Kristjan Olsen fyr Kr. 10,800. Fraa Nyttaar
skal Bladet styrast av Hr. Olsen i Samband med
den fyrre Styraren, Cand. jur· N. J. Sørensen·
Ekkja etter JonSigurdsson er daai. Liket
skal med Maniiens forast til Rvykjavik til Vaaren.
thlnmissioncn. John Dunn hev skrivet til
MissionspraestOstebro og bedet honom taka uppatt
og snart annat, som han sjolv hadde røynt, og som
han no forstod maatte ha voret Minningar og Aat-
varing nm det, han hadde i Vente; det var mest
Draumar og slikt. Fyrr hadde han ikkje lagt Merke
til dei; no sortalde han dei i stor Rædsla, ’og dei
vaks og vart reint sorunderlege, tekne paa denne
nye Maaten· Og Presten trudde meir og meir
paa det han fortalde, og myrknad meir og«meir
ikring sine harde Ango. Make til fælt hadde han
aldri spurt. —-
’,,No veit du alt, Prestl« ropad Vaard, ,,seg
meg no fyr Guds Skuld, um ein slik Handel kann
gjelda?« Presten tagde ei Stund. So svarad
han: ,,Ja.«’ -
Baard hadde nok tenkt so. sjølv, og likevael
var det fælt aa hoyra det stadfevst av ein Mana,
som visste det. ,,Nei, nei," klagad han, ,,det er
ikkje Raad! slikt kann Vaarherre ikkje tillata.«
,,DU vil vcel ikkje meistra Gud?« spurde
Presten. ,,Vil du segja til Gud: det og det
er rett og det hev du Lov til, men det og det
Vil Krukka læra Pottemaka-
ren? vil Skapningen skriva Skaparen Logjer?"
— Baard kjende seg skamsull; »nei, nei, ikkje so,"
sagde han, ,,men eg forstend ikkje —«
,,Forstend! forstend l« hermde Presten i heilag
Harm. ,,So dit vil forstaa Guds TankarZ du
vil gjera deg vis yver Guds Raader? Du, Mak-
ken i Moldi, du Krek, som ikkje er verd, at Her-
ren skal treda deg med sin Hæl, du rotne Kar,
sullt av Synd og Usysedom, du som i kvar einaste
Stund av ditt Liv hev fortent Helvite tusund
Gonger med dine stygge Synder, — du vil gjera
deg vis yver den Heilage i Himmeleii, du vil sor-
staa hans Vilje? J Sanning, um Djevelen stod
fram i denne Stundi og tok deg livs livande, du
hadde fortent det!«
Vaard vart rædd. Slikt hadde han ikkje tenkt
seg. So myndig Tale hadde han aldri høyrt.
,,Eg meinte det ikkje so," sagde han spakt; »men
det var berre det: nm ei Moer kunde hava
Rett til . . .«
,,Du skal cera Faer din og Moer di!« sagde
Presten,, ,,og ikkje hev du Lov til aa døma deira«
Gjerningar, kor underlege du enn kann synast dei
er. So lengje eit Barn er i Moers Liv, so er
det ein Del av henne, og ho kann gjera med det
som ho vil, — Barnethev ingen Rett til aa klaga.«
Vaard tagde.
»Du negtar aa godkjenna, det Moer di hev
gjort?« heldt Presten fram. ,,Likso godt kunde dn
negta aa godkjenna, at ho hev senget og sødt deg;
for detgjorde ho og utan aa spyrja deg! Og
likso godt kunde du negta aa godkjenna sjølve Arve-
syndi. Agta deg, Gut! og tenk deg um! —- Alt
det du foer i Arv av dine Foreldre, skal du taka
imot som det kom ifraa Gud, taka det som ei Guds
Gaava elder ein Guds Straffedom, Synd, Sjukdom,
Daude, alt maa du taka, og klagar du, so gjer du
Uppror imot Gud, som hev ikapt deg! Kvart
Barn, som vert født, er sødt i Synd og Guds
Unaade, som Djevelens Barn og Eignalut; og
ingen kann klaga, fyr di han vert fordømd, men
maa prisa Guds Visdom og Rettserd i-sjølve
Helvite; sor Helvite er vaar rette Arv, og der hoyrer
me av Naturen heime. Men den, som vert frelst, —
han vert frelst av Guds nfortente Naade og ved eit
Under, som er yver all Forstand, so sjølve Æva
ikkje vert for lang til retteleg aa«takka Gud fyr
slik ein uforskyld Velgjerning; men den, som gjeng
til Helvite, maa segja: visseleg nyt eg no min
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
