Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
; PN
Å
Kø
NR
5te Februar 1881.
Fedraheimen.
19
Dit er eit godt Eksempel i fleire
Maatar.
Syrarposten ved den ethnografiske
Saming er eit nytt Embætte aa kalla
for. Storthinget gjekk naturlegvis med
pae det ; for det var daa berre ei
Utidt av 1000 Kr. um Aaret. Godt
ogvæl! — Men naar Thinget gjev
de Herrar Regjeringsfolk. Veslefinge-
re 80 vert det snart av med heile
fandi.
Ein tek til med aa krevja 1000 Kr.
1 Aar etter: heiter det: nei det er
int for lite Løn til so mykje Arbeid,
- 1200 Kr! Og um 3 Aar til: 1400!
o um eit Par Aar — ”personlegt
Nillegg til Bestyraren:” 600 Kr. Det
ir 2000. Og so veks det sidan etter-
«vart. Det ”personlege Tillegget” gjeng
yver fraa den eine ”Bestyraren” til
den andre; hev den eine havt det. so
vilde det vera Synd aa negte den
andre det. So maa ”Bestyraren” have
seg eit Par ”Assistentar”. Dei fær
1600 Kr. kvar. Men hev Assistentarne
1600, so er det greidt. at Bestyraren
man hava minst 2400. Det kann
ikkje mindre Skilnad vera paa Herre
og Tenarar. Og ein Mann, som hev
so mykje aa gjera, at han treng tvo
Åssistentar han maa hava Løn deret-
ter! Tilslutt er kanskje den vesle
uskyldige Posten vaksen ut til 3 Po-
star, som alle ihop er større enn den.
der tok til med.
Det er det eine.
— Men det andre større enn
dette. Her er just eit av dei Tilfelle,
der Stortinget maa visa seg ”høimo-
er
digt”.
Dr. Yngvar Nielsen er ein av dei
Menn. som Storthinget serskilt maa
leggja Lag paa aastydja. For hellest
”fær Folk so mykje aa segja.” Yngvar
Nielsen er nemleg kjend som em av
dei heitaste Motstandararne av den
Politikken, som Storthinget fører og i
lange Tider hev ført.
Han er dessutan 1 sume Ting ein
dugeleg Mann, som vil kunna hjelpa
Bakstrævet ikkje so lite med Skriving
og slikt. dersom han fær so god Løn,
at han fær Tid tildet. Han hev gjort
mykje alt no. Ifjor reiste han f. Eks.
rundt i Landet paa Statens Kostnad
og talad med Bønderne um Politikk,
Maalstræv og annat, og skreiv politi-
ske Rapportar um dette til Morgen-
bladet. Og han hev skrivet mykje
annat. I Flaggmøtet var han ein av
dei. som skreik mest mot Bjørnson —
og for det gule. —
Han er enno ikkje so langt komen,
at han kann liva sutalaust paa det
han fær av Staten. Han hev 1240 Kr.
som Stipendiat og 1000 Kr. som Sam-
lingsstyrar; dessutan fær han kvart
Aar eit (elder fleire?) Reisestipendier,
som han liver paa um Sumaren. Men
deter forlitet for ein slik Mann. Stor-
thinget bør løna han slik, at han
kann liva sutalaust berre paa Løni.
Daa vil han kunna gjera mykje meir
tilgagns. og daa vil han og faa betre
Tid og meir Kraft til aa riva ned
paa Storthingsmajoriteten, det natio-
nale Stræv og annat slikt, som Bak-
strævet ikkje likar.
Gjer Stortlinget dette, og fær det
fram etter same Maaten i alle andre
sovorne Spursmaal -— me hev berre
tekje Yngvar Nielsens Sak til eit Eks-
empel —, so vil det vinna det, at
Morgenbladstolket ”ikkje fær nokot aa
segja”. Det vil dessutan vera so vak-
kert. Og so ,.overlegent*’! Det vil
daa Ingen kunna segja, at Storthinget
er rædd den Motstanden, som det sjølv
held uppe! —
Kannhenda kann Thinget vinna
meir. Det kam vinna ,,Proselytar*.
Naar Høgremennerne ser, at Thinget
er so snildt, endaa i desse Tider, so
vil dei segja som so: =,Jaja! desse
Thingmennerne er ikkje so dumme
endaa!”. Og det vil vera ei uhorveleg
Vinning.
Storthinget bør minnast, kor mange
Høgremenn det hev vunnet fyrr ved
aa vera .,snildt*, og kor rimelege
Høgremennerne hev vortet, kvar Gong
dei fekk Tillegg i Lønerne sine! — Det
vil løna seg aa vera ,sindig*.
No, daa alt er sett so ut paa Od-
den i Politikken vaar, er det dessutan
ikkje verdt aa vera ,,strid i Smaating.*
Og alle desse Lønings- og Budget-
spursmaal er naturlegvis ,Smaating*.
Storthinget skal ikkje bruka Magti;
naar det veit, at det hev Magti i ei
Sak, skal det visa seg ,.sterkt* ved aa
ikkje bruka henne. Det er ,sindig*
Politikk. Den vil gjera Høgre so blid.
Og Morgenbladet vil — ikkje verta
verre enn det er no. (Meir.)
Storthinget
vart ..opnat* den Sdie Februar. Kon-
gen, som det fyrst vart sagt vilde
koma og opna Thinget sjølv, var ikkje
tilstades, so det vart Hr. Statsminister
C. Å. Selmer, som maatte upp. Han
las Throntalen, som inneheldt litt um
Åarsgrøda og Næringsvegjerne og an-
nat sovoret. og som sluttad paa van-
leg Vis med, at Kongen ..nedbad Guds
Velsignelse* yver Thinget og var dei
gode Herrar og norske Menn .,med al
Kongeleg Yndest og Naade vel bevaa-
gen.* —
Ikkje eit Ord um den store Striden,
som no er det øvste og fyrste 1 heile
Politikken vaar! — Det er klokt. Det
er det einaste, Regjeringi kann gjera.
For ho veit, at no nyttar det ikkje
lenger aa køyra upp med ..Kongen*
elder med kongelege Moralpreikur. Ho
hev gjengje for langt til dess. Alt,
som ho kunde faa Kongen til aa segja
um dei Ting, vilde berre eggja og
gjera vondt.
Men kunde Regjeringi tigja, so
kunde Storthinget og. Ikkje eit Ord!
— utanfor det, som er logfest. Heile
Talen lydde so: =.,Idet vi gjenoptager
vort Arbeid. udtaler vi det sædvanlige
Ønske*. 10—ti — Ord. Og dei Ordi
sagde Ingenting. — Det er komet so
vidt millom Regjeringi og Thinget no,
at dei kann ikkje lenger tala til kvar-
andre, Det finst ikkje Ord elder Frase,
som dei lenger kann bruka. Skulde
pei tala, maatte dei segja kvarandre
Aalvorsord. Og daa er det væl best
aa tigja. Gjera som Regjeringi: tigja
men handla. —
Ordpolitikken er utbrukt; leve Hand-
lingspolitikken!
Regjeringi
vil fyreslaa Skatt paa stemplat Papir
og paa ,,Inutegt og Formue.+
Hellest skal alt vera ved det gamle.
Den kgl. Tollkommissionen vil ikkje
slaa ned Tollen paa stort nokon Ting,
so det vert likso dyrt aa liva som fyrr,
men berre større Byrder aa bera.
Det kjem upp, ille spunnet Garn.
No fær me svida for, at me so lengje
hev funnet oss i aa hava eit Styre som
dette.
Folk trur stundom, at Politikken
er berre Staak og store Ord, som ikkje
hev noko aa segja for det praktiske.
Kann me ikkje dyrka vaar Jord og
fiska vaar Sild like godt, anten me
hev ei god elder laak Regjering? Kva
kjem det oss ved, um Regjeringi er
ufolkeleg? um ho ligg i Strid med
Storthinget? um ho stengjer seg av
fraa vaart offentlege Liv? Me liver
like godt elder like ille. — So hev
mange tenkt.
Men no vil dei finna nokot annat.
Naar dei skal tilog pungaut med dei
nye Skattarne, so vil dei faa ei Kjen-
ning av, at Politikken likevæl er meir
enn Ord.
Ei Regjering som vaar, som i mange
Aar hev brytt seg mindre um aa styre
Landet enn um aa driva Partipolitikk,
maa koma til aa arma ut Landet.
Ho fær ikkje dugande Folk med
seg. Ho kan ikkje bruka dei. Du-
gande Folk er gjerna litt sjølvstendige,
mindre .,brukelege’v til aa køyra med
i Politikken. Naar Stangs Regjering
i seinare Aar skulde hava ein Mann
inn i Statsraadet, so spurde ho fyrst
og fremst etter, um han var ein stiv
Partimann, ein paaliteleg Bakstrævar,
ein god Amalgamist; var han det, so
fekk det vera det same, um han ikkje
forstod seg meir paa aa styra Landet
enn ein Gjeitebukk. Og so hev me
fengjet det Sfyret som me no hev.
Duglause Folk, som hev stengt seg
inne paa Kontori sine og ,fortolkat*
Grunnlogi og grundat paa, korleids
dei skulde utvikla Unionen" og *styr-
kja Kongemagti’, men hev latet sine
Munnduken, som un ho vilde slite han
sund. Ho spurde upp att ei fem, seks
Gonger for aa faa høyre, at Brandolac-
cio hadde sagt, Saare ikkje var faarlegt,
og at han hadde set mange slike som
det. Chilina slutta med aa fortelje, at
Orso bad um aa faa Papir til aa skrive
paa, og at han paalae Systeri aa nibeda
Dame, som kaunhende var i Huse
no, um aa ikkje reise, fyrr ho fekk
Brev fraa han. "Det er det,” lae Barne
til, "som piner han mest; eg var alt
paa Vegen; men han ropa meg attende
for am leggje dette Brende endaa stren-
gare paa meg. Det var tredje Gongen,
han tok det uppatt”.
Daa dette vart fortalt, smilte Columba
lett og klemde Eneleuderinna sterkt i
Haandi; men denne tok paa graate og
heldt det ikkje for naudsynlegt aa um-
setja det siste for Far’eu.
"Ja, De vil slaa Dykk til Ro hjaa
meg, kjære Veninne hjelpe oss,
sae Columba og slog Årmanne um Miss
Nevill.
Sia drog ho fram ein heil Haug med
gamalt Linty fraa eit Skaap og sette
seg til aa skjera det npp for aa laga
Band og Charpi. Naar ein saag dei ly-
sande Augo hennar, den varme Liten,
dette Skifte i Dragi ay Umsut og Kald-
el
og
lynde, var det vandt aa segja, um ho
var mest kløkkt ved Saare aat Broren
hell snarare gledetrykt ved Dauden aat
Fiendanne. Snart slog» ho i Kaffe aat
Obersten og roste seg av, kor god ho
var til aa koke den; snart skifte ho ut
Arbeid til Miss Nevill og Chilina og
synte dei, korleids Bandi skulde saumast
og rullast; ho spurde for tjugande Gon-
gen, um Saare aat Orso var mykje vondt.
Gong etter Gong stana ho midt i Ar-
beide for aa segja til Obersten: ”Tvo
Menn so sterke so harde! ... Han aa-
leine, saara, berre med ein Arm! Han
hey drepe dei baae tvo. For eit Mod,
Oberst! Er det ikkje ein Helt? Aa,
Miss Nevill, kor dei er sæle, som lever
i eit Land so rolegt som Dykkar!
jo er viss paa, De endaa ikkje kjenner
Bror min! ... Eeg hev sagt det: Hau-
ken snart vil strekkje Vengjen!
De tek imist, naar De dømer etter
hans milde Mine. ... Det er berre naar
han er saman med Dykk, Miss Nevill
Aa! um han kunde sjaa Dykk
arbeide for seg ... Stakkars Orso!”
Miss Lydia fekk ikkje gjort større
og fann ikkje eit Ord til Svar.” Far
hennar spurde kvifor ein ikkje skunda
seg: aa sende Klage til Politie. Han tala
um Undersøkjing ved ein ”Coroner” og
mange andre likso ukjende Ting paa
Korsika. Til Slutt vilde han vita um den
gode Hr. Bramdolaccio, som hadde hjelpt
den særde, hadde Godse sitt langt ifraa
Pietranera, og um han ikkje kunde gaa
sjølv og sjaa til Orso.
Og Columba svara med vanleg Ro
at Orso var i Skogen, at han hadde ein
Røvar til Hjelpesmaun, at det vilde
vera overlag faarlegt, um han synte seg,
fyrr Bin var viss paa, kva Prefekten
og Domaranne tok seg til: endeleg, at
ho vilde faa ein dugande Saarlækjar til
løynleg ax sjaa um Orso. . ”Huesa fram-
for alt, Hr. Oberst, at De hev høyrt
dei fire Byrseskoti, og at De hev sagt
meg. at Orso skaut dei tvo siste.”
Obersten skyna ikkje noko av heile
Greida, og Dotter: gjorde berre sukka
og turka Augo.
Det var alt langt paa Dag, daa ei
syrgjeleg Ferd drog inn i Landsbyen.
Det var dei tvo Liki av Sønenne hans
Barricini, som vart førde til Fa’ren;
dei laag kvar tvert yver sitt Muldyr,
som ein Bonde leidde. Bi Mengd av Bar-
rieinifolk og Dagdrivarar tylgde Ferdi.
Saman med dei x ein Poltifolke,
som altid kjem fram forseint, og Em-
bætteshjelparen, som lyfta Årmanne mot
Himelen og ntan Stans tok upp att:
saag
”Kva vil Præfekten segja!” Nokre
Kvinnfolk, og millom andre ei Amme
aat Orlanduccio, reiv Haare av Hovude
og sette stundom i og ylte. Men deira
staakande Sorg var mindre kløkkjande
aa sjaa enn den ordlause Hugsprengjing
hjaa ein Mann, som drog Augo aat alle
til seg. Det var den ulykkelege Faren,
som gjekk fraa det eme Like til det
andre, lytta upp dei moldutte Hovudi,
kyste det blaa Leppunne og studde Lem-
enne, som alt var stiyna, liksom for aa
verja dei mot Skakingi paa Vegen. No
og daa saag ein, han opna Munnen lik-
som for aa tala, men det kom ikkje eit
Ord, ikkje eit Skrik. Han slog seg mot
Steinar, mot Tre, mot alt som stod i
Vegen: han saag ingenting, utan dei tvo
Liki.
Jamringi fraa Kvinnfolke og Ban-
ninganne fraa Mennenne tvidobbla seg,
daa dei kom so langt at dei saag Huse
aat Orso. Daa nokre Rebbia-Hjurdingar
ikkje kunde halda seg for aa setja i eit
Triumfrop, gjekk Harmen hjaa Motstan-
daranne yver alle Merkje. ”Hemn!
Hemn!" var det nokre, som skreik.
Det vart kasta med Stein, og tvo Byr-
seskot, rette mot Salsglasi, der Columba
og (rjestenne hennar heldt til, foor inn
igjenom Rutunne og sende Trefliser like
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
