Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
«vent bryde fædres spor”
tena — ei grav. da,
64
Fedraheimen.
25de April 1881.
mangt på sjøen, veit de. Det ser ut,
som vøre Ragnarok i nærmundom og
fimbul-vinteren komen. Er det kanskje
eit slag akkompagnement til den poli-
tiske stormen, som hev rasat og rasar —?
Ja kven veit, det er ikkje godt å prova,
at det ikkje er so; iminsto stend det
ikkje i Grunnlogi, og De kjenner væl
”sagens natur”, det ”monarkiske prin-
sip:” Stend det ikkje i Grunnlogi, ja,
so er det so då! — Det er ellest ikkje berre
eg, som trur på denne samanhengen
millom naturen og politikken, og eg
hadde ikkje tordt komet med dette,
hadde eg ikkje havt ein autoritet å stydja
meg til. Men det hev eg. Hr. sokne-
prest Krog i Vestnes — Litle Teodor dei
kallar — sa” her eine året, at oskeregnet
kom yver Raumsdølarne fyr skuld gud-
løysa deira. Men me veit, at ”zudløs-
hed” sume tider er det same som ”radi-
kalisme”, men at dei ”radikale” i Norig
kjennest på det, at dei ikkje vil gjeva
kongen absolut veto; — det hev Aften-
bladet sagt. —
Nå, eg er ingen meteorolog ’elder
vermann. Men so mykje vit hev eg då,
at eg tryggt kann segja med L. Teodor:
"Pil skræk og advarsel” hev me fenget
dette veret. ”Til skræk og advarsel”
fyr — mo ja, fyr dei, som ”vildt forvo-
vel! Kven
det er, kaun de få greida på i den gilde
salmen: ”Hvad stormens gny er det mit
øre hører”. Han stend ikkje i ”Land-
stad”, men i ymse andre ”gudelege”
bøker. —
— Men, segjer lesaren, er dette frå
Lofoten? det er sannt! Bg bed um
orsaking. No skal eg vera vitug og
byrja.
Det er ikkje greidt fyr ferdafolk no
um dagarne, og mange er det nok alle-
reide, som hev fenget ”dødens krans av
tang og siv, som burde bavt i guld sit
navn blandt heltekuld”. For det er
gudsens sannt, at ”her er et folk i krig
for livet uafladelig med dyre mandefald
i kampe uden tal!” Bo hev aldri fyrr
kjennt det so vel, som no ein gong
her upp i Skrova. Be gjekk uppå hau-
gen um morgonen; ved eit skjer, heiter
”diskarne”, låg eit vrak. Folk for burt
aat: dei kom att medtri ik. Um natti
hadde ei jagt ifrå Bergen, ”Lofoten”,
siglat seg uppå skjeret i den tjukke
snjokaven; skuta og båtarne var knustra
og alle mann bliyne. Dei andre tvo
liki hev dei ikkje funnet att endå. I
januar bleiv tvo mann på ferdi frå Ste-
gen til Lofoten millom Skrova og Ho-
pen. Bin annan dag kom her eit
fartymannskap upp-roande. Dei hadde
siglat i snjokaven, til dess dei ikkje vis-
ste, kor dei var komne av. Best som
dei stod og stirde, såg dei eit brot på
kvar sida av fartyget. Dei fekk laus
liybåten sin og fekk berga livet. Hel-
lest misste dei alt sitt. Kor mangt eit
auga vart ikkje vått berre ved tapet
av desse sjan manneliv! Kor mange
ljose draumar vart ikkje øydelagde. Eit
par av mennerne vart gifte i sumar,
vert det sagt.
Noskulde då desse tri liki til Våga-
kyrkja og jordast. Dei let no livet sitt
dei mennerne, so dei skulde no vel for-
det forstend seg,
men versogod, lik, ein
Åja, Salome Våga-
grav fekk dei,
dalar til manns!
kyrkja, ho hev ikkje større inn komune
må vita. Kvat skal no ein armods :
tusund krunur forslå fyr året, når pg
ikkje skal fa seg nokre krunur fyr fra-
mande lik! 20,000. krunur? spør De.
Ja, soleids er det på lag. Men det er
ikkje kommunen, som eig kyrkja; det
er eit privat Samlag, aktie-lag dei kal-
lar. [ gamletidi var det vel "ikkje 50-
seids i Vågann. Det var mnok soleids,
at kvar gard skulde hava ein kyrkjepant,
som skulde fylgja garden, men so var
det, ein handelsmann (Lorck) i Vågann,
som fekk hug på Kyrkja. Han ”til-
sagde” alle å møta ein viss dag, vert
det sagt, og då sette han brennevins-
| voret uheppne med folket sitt,
tunna på enden ut på garden, slo bot-
ten ut or eine enden og bad folk drikka.
Dei so gjorde, og handelsmannen kjøpte
kyrkjepartarne deira fyr — ingenting å
kalla. Det: vart mykje kvalm um det
sidan, vert det sagt, men handelsmannen
fekk rett. No er det mange kyrkjelu-
tar, som er i henderne på kjøpmenn i
— Bergen. Dei fær soleids ”fisketien-
degodtgjørelse og tillæg for indeværende
termin”. MHellest er det no so, at ein
må bu i Vågann, dersom ein skal få
kyrkjepengar; men ervingarne åt han-
delsmannen fekk det so til, at deira
kyrkjepengar kann betalast deim, kor
dei bur. Men kvat kann ikkje folk
finna upp i mnaudi? Bur eg t. d. i
Bodøy og eig part, so sel eg parten på
skrymt til ein Vågafjerding, betalar
honom nokre skiling, og so fær eg pen-
garne.
Den politiske uereida vår hev ikkje
Lofotingerne so mykjet lag på. Det
forstend seg: dei utav bønderne, som er
vakne, er ein fyr ein vinstremenn, det
eg hev røynt, og desse er allstødt dei
mest upplyste og jamnast dei mest vel-
ståande av bønderne. Handelsmennerne
i Lofoten er ofte høgremenner, især
”vamlekararne”, men eg kann rekna upp
so mange vinstremenn og, at det jam-
vel skal. vera vandt å uppdriva like-
mange høgremenn. Dei bønderne, som
søy 1 politisk meining, fylgjer jamnast
sine likemenn, når det kjem til ålvor.
Umbodsmennerne (”bestillingsmændene”)
er jamnast vinstremenn; einkvar lens-
mannen er no altid høgremann, må vita.
Ein ting held so smått på å retta
seg no her i Lofoten, trur eg. Denne
ov-borgingi (kredit), som treivst so godt
i den gode tidi, held so smått på og
gjev seg, so at handelen er litet grand
meir sunn no enn fyrr. Og det kunde
trengjast!
Utav nye tiltak i Lofoten kann eg
nemna Brettesnes- Verket, som vart upp-
rettat ifjor. Namnet er Jensen & Co,
men formannen er ein br. Wilson frå
London. Det er eit samlag i England,
som er eigar. Alt er på moten der;
kvernarne, som gjeng med. damp, er so
laga, at dei kann mala slogen rå —
uturkad — og det er der stor lette i,
kann ein skyna. Dessutan handlar dei
både i smått og stort med snart sagt
alle slags varur. No hev dei byget seg
store pramar, som det er små krambu-
der på, og so skal ein dampbåt draga
dei til væri kringum. Dei sel nok va-
rurne sine billegare enn Lofot-mennerne
— tildels då —, so dei hev nok ikkje
svært mange gode vener imillom han-
delsmennerne her. Dei heldt på og
byggde eit tranbrenneri i haust, men
uveret reiv det ned, då det var halv-
ferdigt. — Dei hev hellest fleire gonger
so dei
hev nok tapat mange pengar; ’men det
vert vel betre, for dei er ikkje lange å
tøygja, vert det sagt, når dei ser nokot,
som ikkje er, som det skal vera. Når
ein mann vert sett full, so er han fer-
dig, segjer dei. — Sjølvsagt handlar dei
ikkje med brennevin elder nokot slag
sterkt.
Den norske fabrikken (verket) i
Svolvær skal nok vera daud å kalla;
den tyske i Henningsvær skal ikkje
kjøpa mykjet slag i år, segjer dei; Lyng-
værfabrikken hev no aldri braskat stort.
Brettesnes-kararne kjem vel soleids til å
gjera det godt i år. Dei hev berre ein
ålvorsam tevlar, og det er den dugande
kjøpmannen Chr. Johnsen frå Kristian-
sund.
Det er sårt å sjå, at utlendingarne
skal liksom taka Lofoten frå oss; men
me fær ee oss med dei ordi, Tsar
Peter sa’:
Svensken fær slå oss, tils me lærer
å slå honom. R*
E. s. Det er sannt!. Det var ein
politikar her um dagen, som så slik:
”Ja, Hjort hadde kanske kunnet komme
med mnoget brugbart, havde han bare
ikke komet sammen med Sverdrup. Men
nu er det forbi. Desuden er det vel
andre motiver tilstede hos Hjort”. Eg
skylder å segja sanningi: mannen er
prest!
Kristiania, den 22de April.
Samlaget for norske Dialektar og Fol-
ketraditionar” heldt Aalmannmøte den
2lde. Lovar for Samlaget vart vedtekne
(kjem i næste No.). Til Styrarar vart
valde: H. Ross (47 R.), Moltke Moe
(46), Ivar Aasen (41), Joh. Storm
(87), Provst Fritzner (36). Til Hei-
dersmedlemer vart innvalde med Akkla-
masjon: Ivar Aasen, P. Chr. Asbjørnsen,
Jørgen Moe og Prof. Sofus Bugge. —
Samlaget hev no ikr. 500 Lagsmenn;
Aarspengarne er 5 — tri — Krunur, og
daa fær Fin alt det, Samlaget gjev ut.|*
Eit Tidsskrift vil det utgjeva, som
Iste Hefte snart kjem av, og lste Arket
av Ross’s ”Samlinger til den norske Ord-
bog” er alt trykt.
Lagthinget hev tekje ved Lensmanns-
Logi FG "Brigde, dertil ogso Log om
Telefonar og slikt og om Sk culegong for
abnorme Born (Tomsingar og slike : som
ikkje er som andre).
Ddelsthinget hev vedtekje eit htet
Forslag NE Hurum om Tilleg til Logi
om eldsfaarlege Ting. Deretter hev dæ
gjenge igjenom dei Utsettelsar Lagthinge
hadde gjort paa Odelsthings-Vedtaket i
Utskiftings-Logi. Og so hev dæ tekje
paa med Herlogi.
I Tunsberg hev dæ vore ein ikkje so
liten Skadevarme. Nokre og tjuge Hus
brann opp og 3 Menneskjor.
Lord Beaconsfield, Føraren for dei
konservative i England, er daaen. Han
var av Jøde-Ætt; fyrr han vart Adels-
mann het han Benjomin d’Israeli. Par-
tiet hans hev visst ikkje godt for aa
finna nokon ny i Staden bans. — Han
hev au skrive fleire Forteljings-Bøker,
daa han var ung, og no paa sine gamle
Dagar skriv han atter ei, Endymion.
Han var 76 Aar gamall.
Grækland giv etter og tek imot dæ
Landet, som Turkland og Stormagterne
vil gjeva det.
Alexander II tykkjest sjølv vera uviss
om han skal halda fram med Einvelde
eller gjeva Folket sitt Fridom. Han
strævar med aa faa betre Skikk paa Rik-
sens Pengestell.
Paa Kios-Øyi i de græske Havet hev
dæ vore svære Jordristingar. Øyi er
sokki 1 Meter. 8000 hev misst Livet,
10,000 er særde. Alt i alt var dæ
40,000 Menneskjor paa Øyi, so dæ er
altso ikkje stort meir en Halvparten,
som hev sloppe uskadd ifraa dæ. Mange
Folk hev au reist fraa Øyi, dæ ser mest
ut til ho skal verta heilt avfolka.
Rumænia hev vorte Kongerike, og no
vil Serbia au verta dæ.
a ”Diktarbøni” ENO. (5te
”s0 Diktet strakst
Rettingar.
Vers 3die Lina, stend:
kann strøyma”. les: ”strakt kan strøyma;”
i Tde Vers, 2dre Lina: ”(dansa) paa rette
og lette Bein”, les ”nette og lette Bein”.
Fraa no av er Korrekturen komen i Skikk.
Rispur.
Smaastykkje (ved John Lie) 1. Lisbet Lang-
voll va de helle smaat mæ. Men ho ville
gjønne Folk skull tru de va stort mæ ho.
Der kaam ein. som skull” daa ha Mat. Gakk
ne i Kjellaren ette noko Ost, Baan, — sa ho
ti Son sin. Gutungen gjekk. So ropa ho
ette han: Tak ”ki den store Osten aa inki
den lissle Osten, men tak ”Sneie!”
Eg ser ”ki kot ”Sneie” eg, Mor, sa Guten.
2. Torstein Noradal va so" mæ Lentur.
Ein Joledag, daa dei byrja syngje Offersalma,
saang han:
Sjaa den svarte Mannen der staar,
Aa fyr alle dei Pæning han faar! —
Ja nav æ ho kaame den salige Tid,
At Presten ska ha noko i Taska si!
3. Der var ein Prest, som va so har aa
vond, alli gav Fatikfolk, men jaga dei fraa
seg mæ Hogg aa Spottord. Aasmund Upp-
stad ha gødt Hovu, men va vanføre. Han
kaam ti denni Presten. Men Presten spotta
han, aa tok Krykkja aa slo ho yvi Hærdanne
paa Aasmund, — kasta so alt ut. Der sto
Presten paa Traammen, Aasmund laag, men
reiste seg um litt upp, so’n sat. Daa saang
han:
Aa Buksa mi æ slite,
Aa Trøya mi æ sund,
De leitar mest paa Vite
Aa jagas som ein Hund.
Aa Skjurta æ min Neste,
Den held? eg myki av,
Men skjurtelause meste
Eg studdrar paa min Stav.
Kvort Klædeplagg ei Fille
Eg nevner i ein Sum; —
Tru Presten likjast vilde
Den, som han preikar um!
So fekk eg Sko paa Føtar
Aa Ring av raudan Gull,
Aa Klæder otta Bøtar,
Aa Velkomstskaali full!
Daa gret Presten, tok han aa bar han
inn aa sette han i Høgsæte. So gav Presten
han Mat og Drykk, goe Klæer fraa Haand ti
Fot, ei flunkande ny Krykkje, aa Presten
tagde seg.
Fraa den Dag var Presten Menniskji,
Lysingar:
Nod For
Meierier & landmænd.
Fra S. Barnekows teknisk-chemiske Fa-
brik i Malmø anbefales:
Smørfarve,
ØÖstefarve.
Osteløbeextrakt paa Fla-
sker & i større Kvanta hos
Wilhelm Lund.
Eneudsælger for Skien og Telemarken.
Fuldstændig Priscourant pr. Post franco.
Reisekammerat
n n () D
for Amerikafarere,
6 Ark, indbunden 50 Øre, tilsalgs hos Bog-
handlerne og i
Nikolai Olsens Bogtrykkeri,
Torvgaden 5 b.
ao å
Fedraheimen
kjem no ut i Kristiania att. Han kostar 1
Kr. 10 Ø. om Fjordungaaret med Postpen-
gar og alt. Han kann tingast i Ekspeditio-
nen, Torggata 5 b, og paa alle Posthus.
Østlandsk Tidende
udgaar som Dagblad i Kristiania i 4-spaltet
Format. Pris 2 Kr. 16 Øre Kvartalet, Porto
iberegnet.
Ekspedition Torvgaden 5 b., Kr istiania.
Nordmanden
udkommer i Kristiania. Bladet kan tinges
fra Iste April. Den koster fra denne Tid og
i til 30 Juni Kr. 0.83.
,; 31 Desember y 248.
Ekspedition Torvgaden 5 b., Kristiania.
2 op *
Til Amerika.
For I Dollar
kann ein i Amerika faa til seg sent:
anten Fedraheimen i8 Maanadar
elder Nordmanden Bred —
elder Østlandsk Tidende i 3, —
For 2 Dollars
anten Fedrah. og Østl. Tid. 5 Maanadar
elder Fedrah. og Nordm. 9 > —
«Kristiania.
Nikolai Olsens Boktrykkeri.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
