Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
34
Fedraheimen.
4de Masts 1882.
Trappe. Dei va fulle mæ Gull aa Sølv
aa Glime-Steinar aa alleslags lkoste-
lege Munir, so Kongen kunn” *ki verta
mette av aa sjaa paa de.
”Alt de vi eg gjeva deg for Livs-
Brodden”, sa den gamle Mannen.
«Ja; tak ”n so”, sa Kongen; ”eg
skjynar ”ki, kot Nytte ”’n kann gjera
kvaar dæ”
Daa lo den Gamle haalegt. ”Nei
de maa du seia”, sa han. ”Kaam so
mæ Lykjelen ti Porten”!
Kongen kalla paa den Gamle, som
vakta Porten, aa bau han gjeva Ly-
kjelen fraa seg. Daa vart den Gamle
rædde, kasta seg ne fyr Føtanne ti
Kongen, aa ba: Neigjer ’ki de, gjer
de ”ki! De vert ti Ulykke fyr kon
alle!”
Men Kongen vart vond, sparka ti
han mæ Foten, tok Lykjeleu av han
aa flidde ”n ti .den sidskjeggja Man-
nen.
Denne nøytte seg aa tok imot.
Daa lo han haaleg atte. ”Liv vel!” sa
han; ”eg æ sende fraa de store Trolle
i Runsar-Fjelle; Gulle æ ditt, men
Livs-Brodden ser du alli meir”!
Aa Mannen kvarv burt, dei saag
som eit Ljon for gjenom Lufte, aa dei
høyrde ein Dunder som fysst Tora
slær. Alle, som sto umkring vart so
rædde at dei stupa. Um eit Bil raadde
Kongen mæ atte, aa de va kanse "ki
fritt han trega paa Handelen; men so
saag han alt de Gulle, aa so vart han
gla. ”Kanse hev eg Livsbrodden au”,
tenkte han; inki saag eg, at Mannen
reiste mæ ”n. Han skunda 3eg ne i
Hagen: der sto Gjerde-Porten paa vid
Vegg. Han saag inn; der va aa sjaa
ti som Oske aa Kol, aa sto ei vond
- Lugt ifraa.
Kongen vart rik, men Rikdomen
varde ”ki lengi. Han bygde de eine
Slotte gjildare hell” de andre. Folke
arbeidde aa sleit, aa vart lite baade
gla-e aa rike. (Meir.)
Soga nm Kirik den Raude
og korleis dei fann Vinland.
(Fraa Nr. 8.)
Men etteraat, daa det leid paa
Dagjen, var det gjort slik ei Tilstelling
aat ho, som ho turte til aa fremja
Seiden; ho-bad dei koma med eit
Kyende, som kunne det Kvæde, som
trongst til aa fremja Seiden, og som
heiter Vardlokkor; men dei fann ingi
som kunne det. Daa leitte dei paa
heile Garden, um nokon kunne det.
Daa svarar Gudrid: ”Eg er korkje troll-
kunnig hell framsynt, men endaa
lærde Halldis Fostermor mi meg paa
Island det Kvæde, som ho kalla Vard-
lokkor.” Torbjørg svara: ”Daa kjem
Visdomen din væl med”. Gurid svarar:
”Detta er slikt eit Kvæde og slike
Kunster, at eg ikkje vil hava noko med
det, for eg er kristi”. Torbjørg svarar:
”Det kunne vera, at du gjorde Folk
ein Godvilje med detta og endaa var
likso god Gjenta som fyrr, men Tor-
kjell skal gjeva meg dei Tingi som
trengst”. Torkjell tel no Gudrid til
det, og ho segjest vilja gjera som han
vilde. Kyendi slo ein Ring kringum
henne, og Torbjørg sat uppaa Seid-
hjallen; daa kvad Gudrid Kvæde so
fagert og væl, at ingjen, som var der,
tottest hava høyrt fagrare Røst. Spaa-
kjeringi takkar henne fyr Kvæde —
”og mange Vette heve søkt hit til det,
og tott fagert aa høyra det, som var
kvede, som fyrr vilde snu seg fraa oss
og ikkje visa oss nokon Lydnad. Men
eg kann mno sjaa greidt mange Ting,
som fyrr var dulde baade fyr meg og
andre. Men det kann eg segja, at
dette Uaare ikkje vil vara lenger, og
Aaringjen kjem til aa besna fyst det
vaarast. Men den Sjukjen, som lengje
heve gjengje her, vil besna Vonom fyrr.
Men deg, Gudrid, vil eg løna no med
det same fyr den Hjelpi, som mi heve
haft av deg, for no ser eg greidt Lag-
naden din. Du skal faa det mætaste
Gifte, som er til her paa Grønland,
men du skal ikkje njota det lengje,
for dine Vegjer ligg ut til Island, og
der skal det koma fraa deg ei stor og
god Ætt, og yve dine Ætte-Greiner
skal det skina ein bjart Straale. —
Men far no væl og heil, Dotter mi!”
Sidan gjekk Folk til Spaa-kjeringi og
frette kvar etter det som han var mest
forviten paa; ho var god til aa svara,
og det var lite som ikkje kom fram
av det ho sae. So kom det Bod etter
ho fraa ein annan Gard og daa for
ho dit. Det vart sendt Bod etter Tor-
bjørn, for han vilde ikkje vera heima,
det Bile det helt paa med slik Hei-
denskap. Vedr-Lagje besna snart, daa
det tok til aa vaarast, som Torbjørg
hadde sagt. Torbjørn seglbur seg og
fer til Brattelid. Eirik tek imot han
med baae Hendar og såe, at det var
gildt han var komen. Torbjørn var
der um Vetren med Folkze sitt. Etter-
aat um Vaaren gav Eirik Torbjørn
Land paa Stokkenes; der var det
bygt ein gild Gard, og han budde der
sidan.
4. Kona Eiriks het Tjodhild; dei
hadde tvo Søner, den eine het Torstein
og den are Leiv. Dei var gripa Gutar
baae tvo. Torstein var heima hjaa Far
sin, og der fanst ingjen Mann paa
Grønland, som dei totte var emnelegare
enn han. Leiv hadde siglt til Noreg
og vore hjaa Kong Olav Tryggveson.
Daa Leiv siglde fraa Grønland um
Sumaren, fekk dei Storm og rak til
Sudrøyanne. Dei fekk seint Byr der
ifraa og var der lengje um Sumaren.
Leiv huglae eitt Kvende der, som het
Torgunna; ho var av stor Ætt og Leiv
tottest skyna, at ho kunne meir enn
mata seg. Og daa Leiv vilde sigla
burt, bad Torgunna um aa faa vera
med han. Leiv spurde, um ho maatte
fyr Frendanne sine. Ho segjer, ho
ikkje bryr seg um dei. Leiv sae, at
han ikkje kunne vaaga paa aa røva
burt eitt Kvende av so stor Ætt i eit
ukunnigt Land, helst naar han ikkje
hadde meir Folk. Torgunna sae: ”Det
er ikkje visst at du ikkje kann faa trega
paa det”. ”Det fær daa vaaga seg”,
sae Leiv. ”Daa segjer eg deg”, sae
Torgunna, ”at eg ikkje er eismall, for
eg er med Barn, og du er Faren; eg
vønest eg vil eiga eit Gutebarn, naar
Tidi kjem. Men endaa du ikkje vil
gjeva nokon Gaum etter detta, so vil
eg daa fostra Guten og senda han til
Grønland til deg, fyst han kann fara
med are Mennar. Og eg trur, at
denre Sonen din vert deg til likso
mykje Gagn, som no Skilnaden vaar
vert. Men eg ætlar meg til Grønland
ei Gong, fyrr Enden vert.” Leiv gav
hemne eitt Fingergull og ei grønlandsk
Vadmaals-Kaapa og eitt Tannbelte.
Denne Guten kom til Grønland og het
Torgils. Leiv kjende honom fyr Son
sin, og det er sume som segjer, at
denne Torgils kom til Island um Su-
maren fyre Frodaa-undri’); men han
kom sidan til Grønland, og det syntest
ikkje vera rett vore med han der hel-
der, fyrr Enden vart.
Leiv og Folkje hans siglde burt or
Sudrøyanne og kom til Norrig um
Hausten. Leiv for til Hyrdi aat Kong
Olav Tryggvason; Kongjen vyrde han
mykje og tottest sjaa, at Leiv var ein
vitug Mann. Fi Gong kom Kongjen
til aa tala med Leiv og spyrr han:
”Ætlar du aa sigla til Grønland i Su-
mar?” Leiv svarar: Det vilde eg,
um so er dykkar Vilje.” Kongen sva-
rar: ,Eg tenkjer, det vil vera godt;
du skal fara i mine Erender og boda
Kristendomen paa Grønland.” Leiv sae,
at Kongjen fekk raa, men meinte
paa det at den Erendi nog ikkje vart
god aa greida paa Grønland. Men
Kongjen segjer, at han ikkje kjenner
nokon Mann som vøre beter fallen til
det enn han, — ”og du fær nog Lykka
med deg i det.” ”Det skulde vera det
daa”, sae Leiv, ”um eg fekk dykkar
Lykka med det”. Leiv siglde til Havs,
daa han vart ferdug, Han rak lengje
vida paa Sjøen, og hitta paa Land,
som ban fyrr ikkje visste var til. Der
var det sjølv-saadde Kveite-aakrar dg
voks det Vin-tre: Der var au den
Slags Tre, .som heiter Mosur (Rikke-
tre, ”flammet Ved”, kann hende Løn),
og dei hadde med nokre Prøvor av alt
detta; sume av Tre-i var so store, at
dei vart bruka til Bjelkar i Hus. Leiv
fann Folk paa eitt Skips-rak og tok
dei heim med seg og helt dei alle um
Vetren. Han synte so mykje Manndom
og: Godhug, med det han førde inn
Kristendomen og berga Mennanne, at
han vart kalla Leiv den heppne. Leiv
lende i Eiriksfjord og for heim i Brat-
telid; Folk tok væl imot han. Han
boda strakst Kristendomen og den
aalmennelege Trui kringum Lande,
og synte Folk Ordsendinganne fraa Kong
Olav Tryggveson, og segjer ko mykje
Æra og Dyrd det fylgde denne Trui.
Eirik var fælt traud til aa bregda
Trui si, men Tjodhild let seg strakst
kristna og let gjera ei Kyrkja ikkje
langt fraa Husi. Den Bygnaden kalla
dei Tjodhildar-kyrkja; der bad ho Bø-
nenne sine, ho og dei, som tok ved
Kristendomen, og det var mange. Tjod-
hild vilde ikkje liva i Hop med Eirik,
sid” ho tok ved Trui, og det lika han
svært illa.
Dei rødde mykje um det, at dei
skulde leita upp Lande, som Leiv
hadde funne. Formannen for det var
Torstein Eirikson, ein framifraa Kar
og klok og vensæl. Eirik var au be-
den til aa vera med, og Folk trudde,
at hans Lykka og Umsyn vilde røkka
*) Frodaa-undri er dei underlege Tilbur-
danne som skal hava hendt pat Frodaa,
etter som Øyrbyggja-soga fortel.
i Vegjen.
lengst. Han var lengje imot det, men
sae ikkje nei, daa Venenne hans talde
han til.” Dei budde sidan til det Skipe,
søm Torbjørn hadde haft ut til Lande,
og 20 Mann ætla seg til Reisi. Dei
hadde lite Gods med seg, men mest
Vaapn og Mat-varor. Den Morgonen,
som Eirik for heimantil tok han med
seg eit Skrin med Gull og Sylv. Desse
Penganne gøymde han, og lae sidan
Men daa han var komen
eit lite Stykkje, fall han av Hesten og
braut Side-beini sine og skamslo Oksh
og skreik: ai ai! Etter denne Tilbur-
den sende han Bod til Tjodhild, Kona
si, at ho skulde taka burt Penganne
hans, og han meinte han hadde bøtt
med detta fyr det han hadde løynt
burt Penganne. Sidan siglde dei nt
or Firiksfjord med mykje Gleda, og
vøndest mykje av denne Ferdi, Dei
rak lengje vida paa Have, men dei
kom ikkje paa dei Kantanne som dei
vilde. Dei fekk Landkjenning av Is-
land og merkte Fugl av Irland; Skipe
deira rak sosso att og fram paa Sjøen.
Dei for atte um Hausten, og hadde
mykje Vaas og Stræv; dei kom til Ei-
riksfjord just til Vetren. Daa sae
Eirik: ”Kaatare var di i Sumar, daa
di for ut or.Fjorden, enn di no er,
men det kunne hava gjengje verr”.
Torstein sae: ”Det samar ein Hovding
aa syta noko fyr desse Mennanne no,
som er utan Heimvist, og halda dei
i Vetr.” Eirik svarar: ”Det er allstødt
sant som sagt er: "Ein veit inkje fyrr
det er svara;’ eg vil no laga meg etter
deg i detta”. Dei fer no alle dei, som
ikkje hadde onnor Heimvist, med Eirik
og Torstein. Sidan kom dei til Lands
og for heim. :
Hr. Åsperheim og Fedraheimen.
(E-)
(Fraa No. 7).
Naar Naturalismen er slik som det
her fyrr er framstellt, so vil væl dei
fleste skyna, kor mykje Meining der
er i det Snakket, at Naturalismen er
”ukristeleg.” Pastor Asperheim segjer
tvo Gonger, ”at den naturalistiske
Diktningi er é seg sjølv uhøveleg med
Kristendomen;” men naar han hev sett
seg inn i Saki, vil han knapt segja
det ein Gong til. Naturalismen er
den æsthetistiske Teori, som gjeng ut
paa, at Diktningi skal vera berre rein
Kunst; er Naturalismen imot Kristen-
domen, so vil det segja, at Kunsten
sjølv er imot Kristendomen, — og det
meiner ikkje Pastor Asperheim. Ukri-
steleg Diktning finn me, naar me gjeng
til some av Idealistarne*); er ein Dik-
tar Fritenkjar, og han so skriv paa
idealistisk Maate 0: skriv for aa for-
kynna sine personlege Meiningar, —
so fær me ukristelege Diktningar.
Men det bør daa ikkje Naturalismen
hava Skuldi for.
Ein Ting for seg er det, at Natu-
ralismen ofta ikkje held seg strengt
etter sin eigen Lærdom. Det er ein
vanskeleg Ting aa skriva naturalistisk.
*) Altso til dei, som Asperheim vil kalla
Realistar, og som han finn er dei ser-
legt kristelege i Motsetning til Natu-
ralistarne.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
