Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
* fyrste No.
Fedraheimen.
lste April 1882
seinåre av ”Fedraheimen” sjølv og mno
sist av Hr. G. Det, som den unemde
talar um, er paa Lag det same som det,
G. held seg upp ved. Bit Tilsvar fraa
mi Side trengst. Bg vil fylgja Traa-
den i ”Fedrabeimen” og hjaa Hr. G,,
50 svarar eg med det sama den unemde.
Aa greida ut den Saki, som hev vorte
flokut ved det, som desse tri heve skri-
vet, tek Tid og Plass. Eg skal freista
paa og skriva so stutt eg kann.
Hr. h. — so kallar eg den unemde
— meiner — og so gjer ”Fedrh.” sjølv
med — at Diktet ”Livsnjoting” inkje
er ukristelegt. Fyrr me kann snakka
nokot um det, lyt me verta klaare yver
Meiningi med, at nokot kallast ukriste-
legt. Dermed, at nokot kallast ukriste-
legt, er inkje sagt, at det er skadelegt
fyr Kristendomen. Naar ein gjev seg
til aa stela eller ljuga, so er det ukri-
stelegt, men det er inkje sagt, at ein
Tjov elder ein Ljugar hev gjort Kri-
stendomen nokon Skade — utan paa
seg sjølv. Dette er so klaart, at ein
skulde tru det umogeleg fyr Hr. h. og
”Fedrh’s.” Redaktør inkje aa sjaa det;
men dei hev inkje set det, nokon av
dei. For aa prova at ”Livsrjoting” in-
kje er ukristeleg, søkjer dei aa greida
ut, at det inkje kann gjera nokot illt,
men helder godt. Saki her er kort og
godt slik: Naar ein ung Mann lige fyr
Dauden og bannar Livet, som flyg fraa
han; naar ein gamall, røind Mann daa
freistar paa aa trøysta Stakkaren med,
at han daa veit, kor godt det er aa
liva, og at alt snøgt vil faa ein Slutt
fyr han, — daa er det Heidendomens
djupaste Vonløysa, som syner seg fram
fyr oss. Det er sannt, slik Vonløysa
hev ofta ,voret som ein "Tugtemeistar
til Kristus”, men inkje altid, lat oss
hugsa paa det. Dei vonlause kann ofta
negta aa taka imot Trøyst. ”Menneskets
Hjarta er hardlyndt og motlaust”, segjer
Bibelen. Men Motløysa driv inkje av
seg sjølv fram til Gud. Eg kjende for
nokre Aar sidan ein Mann, som naar
han vilde, kunde driva seg fram utru-
legt til Arbeid; men han vilde sjeldan,
jamnast gav han seg "yver og livde
berre fyr Kjensla av det, som han kal-
lad sin vonlause Lagnad. Soleis gjeng
det nok mange. Me skal inkje %ru, at
det timelege Livets Vesalldom kann
gjera Plass i Hjartat fyr den Herre
Kristus; det kann ingen annan enn
Guds Aand. Difyr tek dei mykje imiste,
som meinar, at berre dei riv upp alle
Saari, som Menneskjeætti hev, skal Sy-
net av dei driva fram til nokot betre:
desse Folk kjenner inkje til eller gløy-
mer, at Vonløysa er ei ”Stormaet” i
det naturlege Menneskjelivet, og at
mange elskar den so djupt, at det vert
til Villskap, Hr. h.og ”Fedrah.* stend
kanskje fast ved sitt, at Diktet Livsnjo-
ting inkje er heidensk; men daa kann
dei inkje hava stort Kjennskap til Kri-
stendomen.
So var det *Fedraheimens* Program.
Det trengst ei Utgreiding av det, som
hev voret skrivet um den Sak. Siste
Aaret tok eg Saki upp og bad *Fedra-
heimens” Redaktion uttala seg, um Bla-
det skulde verta haldet etter det fyrste
Programmet elder inkje. Eg minnte
um eit og annat i Bladet, som let oss
ottast eit Programbrot. Strakst etter-
paa kom ,Fedrah.* og sagde, at eg
hadde bedet um eit nyt Program. Daa
eg so i No. 4 av Bladet for dette Aa-
ret rettad paa denne "Fedrah’s.* Tale,
so kjem han att i No. 6 og segjer, at
anten lyt eg vera fornøgd med det, som
han hadde sagt i fyrste No. av Bladet
i dette Aaret, hell og so lyt eg vilja
eit nyt Program. Det kann, maa henda,
vera rett, dette; me kann no ialfall for
det fyrste gaa ut fraa, at det er det.
Korsomer vert her ei Misrekning fraa
««Fedrab*s.* Sida. *Fedraheimen* talar
klaarleg, som um hans Programtale i
av Bladet hadde stadet og
lesa, fyrr eg skreiv um den Saki; men
so var*det ikkje. Eg kunde godt vera
fornøgd med det, som *Fedraheimen* i
1881 sagde um sit Framtidsprogram og
endaa i 1880 spyrja Bladstyret, um det
vilde halda seg til det fyrste Program-
met. Men eg er inkje fornøgd med
«Fedraheimens* sisste Programtale, og
eg vil helder inkje nokot nytt Program.
Tertium non datur (det finst inkje no-
kot Tredie), meiner Bladet; eg lyt an-
ten vera fornøgd med det, som Blad-
styret hev sagt um Programmet, elder
ogso lyt eg vilja et nyt Program. Det
tredie finnst: eg vil, at Bladet skal halda
seg til sitt fyrste Program, at det skulde
staa paa kristeleg Grunn. Men, segjer
Bladet, det er det me vil og det me
hev gjort. Kanhenda, Bladet meiner so;
men det vedgjeng sjølv, at Tanken um
aa halda seg paa kristelig Grunn fyr
det — ialfall var uklaar. Det ser ut
til, at han er det enno. INo. 6 segjer
Redaksionen, at Programmet maatte
vera stellt slik, at det ikkje inneheldt
det religiøse Spursmaalet, daa der i
Maalmannsflokken finnst mest alle Slags
Tru, fraa Katolisisme til Fritenkjerskap.*
Paa same Tidi segjer Bladet, at det etter
sitt Program skulde vera eit politisk
Blad og gjeva Plass for dei store Tan-
karne, som er uppe i Tidi. Og endaa
skal Programmet vera kristelegt! For-
staa det den, som kann! Hadde Bladet
aa gjera med Jordbruk, Reknekunst,
Stjernelære og so burtyver, so kunde
det visst høva Fritenkjarar, Lutherana-
rar og Katolikar; men daa vilde det
helder ingi Meining vera aa kalla Bla-
dets Program kristelegt. Men no er
Bladet etter sitt Program eit Blad for
Politik og fyr dei store Tidstankarne,
og endaa vil det skriva slik, at det hø-
ver for Fritenkjarar, og paa same Tid
staa paa kristeleg Grunn! So lyt Bla-
det meina, at Kristendomen ikkje hev
meir åa gjera med Politik og dei store
Tidstankarne og Samfundsspursmaali enn
med Jordbrukslære og Rekning! Rett
so! Kristendomen skal altso verta stengd
inn i ein Kove fyr seg sjølv; han skal
berre faa hjelpa til aa frelsa Sæli, men
i det, som vedkjem det timelege Livet, i
den menneskjelege Daningi, skal han
inkje hava eit Ord aa segja. *Fedra-
heimen* meinar daa, at ein kann dryfta
Spursmaali um eit Folks rette politiske
Moral, um Sosialisme og Kommunisme,
um alle dei store Spursmaali, som kjem
upp 1 Tidi, utan aa lata Kristendomen
segja eit Ord — og endaa staa paa kri-
steleg Grunn! Fin Kristen kann altso —
etter *Fedrah.* — vera bunden av Gud
i det andelege, men i alle det timelege
Livs Spursmaal greida seg sjølv. Nokot
annat skjynar eg ikkje, at Bladet kann
meina; for naar det segjer, at det vil
staa paa kristeleg Grunn, so lyt daa vel
Meiningi vera den, at Kristendomen i
alle dei Spursmaal, som kjem upp i
Bladet, skal faa alt det aa segja, som
kjem han til, og naar han daa inkje
skal faa vera med i Dryftningi av dei
politiske og sosiale, dei æstetiske og dei
moralske Spursmaal, so meinar vel
Bladet, at desse Spursmaal stend utan-
fyre Kristendomen. Kristendomen hev
fraa fyrste Tidi voret med i alle dei
Spursmaal, som vedkjem den menne-
skjelege Daningi; inkje so, at Bibelen
hev voret brukat som ei Logbok, men
paa den Maaten, at den kristelege Trui
hev gjevet sin Mann eit nytt Livssyn,
og med dette Livssynet hev han teket
upp alle Spursmaal, som kjem menne-
skjeleg Daning ved. Dette er galet, mei-
nar Fedraheimen”, Kristendomen hev
inkje noko aa gjera med dei jordiske
Sakerne; han skal faa vera i Fred i si
stille frelsande Gjerning, men til den,
og den aaleine, lyt han ogso halda seg.
Det er paa den Maaten, Bladet vil hava
eit kristelegt Program, paa den Maaten,
at det inkje vil taka inn nokot, som
gjeng Kristendomen imot! Me kjem
her i Hug Ordtøkjet: Gud frels mig
fraa mine Vener, for mine Fiendar skal
eg sjølv greida meg!
«Fedraheimen* klagar yver, at eg i
Garborgs Ettermæle yver P. Hærem hadde
funnet nokot ukristelegt. Det er Kjæt-
tarjagt i dette, meinar Bladet. Det er
det no inkje. Kann vera, at eg hev
mistydt Hr. Garborg; men daa er eg
inkje aaleine. um Mistydningi. Eg var
den Gongen i Amerika. Ein Ven av
meg heldt *Fedraheimen*; Bladet var
daa berre ungt. Venen min snakkad
um Bladet; han tykte godt um det.
Um han inkje plent var ein stiv Maal-
mann — det er inkje eg helder — so
elskad han det reint norske Maalet og
trudde, at eit godt Maalblad vilde gjera
sitt til, at det besste i *Maalet* vart
uppteket i vort Skriftspraak, og difyre
var han glad. So gledde han seg ogso
yver, at Bladets Program var sagt aa skulle
vera kristelegt. Hjaa denne Venen las
eg Hr. Garborgs Ettermæle yver Hærem.
Bg tykte der var mykje godt i det.
Daa eg var ferdig med det, sagde eg til
Venen min: Lagde du Merkje til, at
Garborg segjer, han inkje er stød um,
at det menneskjelege og det kristelege
høver ihop? da, eg gjorde det, svarad
han. Fe hev inkje det No. av Bladet;
eg skreiv ned etter Hugse i siste No. 4.
Det kan godt vera, at eg hev mistydt
Hr. Garborg, men eg hev inkje gjort
det i Forkjætringssjuke. Redaksionen
hev vel dette No., og derav kan det
syna seg, um Hr. Garborg inkje hev
nokor Skuld i Mistydningi.
Eg lyt koma tilbakers att til Diktet
«Livsnjoting.* *Fedrah.* undrar seg
yver, at eg inkje hev nemnt Diktet
*Kopar-Lars* saman med det; det mei-
nar Bladet, er ein Attest for, at det er
kristelegt. Ja, det var eit vakkert og
eit kristelegt Dikt det; det er mykje
vent endaa. Eø trur no plentinkje, at
ein Stakkar som Kopar-Lars, naar han
skulde til aa døy, vilde faa Hjartefred
ved aa tru, at Jesus hadde Helvti av den
Kjærleik, som den snilde Kona viste
honom; eg trur inkje helder, at ein,
som var voksen upp og hadde livt imil-’
lom vaart Folk, vilde tenkja og tala slik
um Jesus, men endaa, lat gaa, Diktet
var vent; lat oss faa fleire av det Sla-
get! Men kvifyre skulde eg nemna
dette Diktet i Stykkjet mitt?” He hev
aldri negtad, at der1i *Fedraheimen* hev
stadet eit og annat, som var kristelegt,
eg hev berre sagt, at der hev stadet
so. mykje ukristelegt i det, at Program-
met hev vortet sulkat ved det. Vil
«Fedraheimen* kanskje, at eg skal lata
det kristelege, som hev stadet i Bladet,
vera som ein Soneduk til aa leggja yver
det ukristelege? (Mér.)
Kristiania, den 3lte Marts.
Stortinget hev no godkjent Forliket
i den kommunale Skattelogi. I den
nye Skipnaden fekk ho berre tvo Røy-
ster (Jaabæk og Rinde) mot seg i Odels-
tinget og gjekk utan Motmæle og mæ
alle Røyster i Lagtinget. Under Ord-
skiftet i Odelstinget helt Haugland fram
den urimelege Riksskikk, at ein soleids
som her skulde forhandla med Repgje-
ringi gjenom eit Millombud paa pri-
vat Veg, istadenfor at ho skulde møta
fram i Tingsalen og der arbeida saman
med Tinget paa aa greia dei store Spurs-
maal.
I Odelstinget er det gjenget igje-
nom ei Log, som gjev Kvende Aaføre
til aa taka Studenteksamen.
Diktaren John Lie hev av Stortinget
fengje ei aarleg Løn (Pension) paa 250
Kr., som han skal hava so lenge, til
Tinget vedtek noko anna.
Jørgen Moe døydde her i Vika, 69
Aar gamall.
Prof. J. E. Sars’s Bok ”Historisk Ind-
ledning til Grundloven*, som kom ut
for ein 8—14 Dagars Tid sidan er alt
utseld, endaa det vart trykt 4000.
Prestepensionar. |N. C. Lassen fekk
2000 Kr., N. Jønsberg 2200, F. Chr.
M. Sørensen 1600, A. M. Bendeke 2100,
Th. N. Bjørnstad 1700, H. OC. K. Matzou
1700, A. T. Deinboll 2600, G. W, Iver-
sen 1500.
Björnstjerne Bjørnson heldt um Sun-
dagen Tale om Folkesuyereniteten i
Årbeidarsamfundet i Kristiania. Huset
var fullt (1000 Menneskjor); Bjørnson
tala framifraa godt og fekk mykje Fag-
nad-Rop. Um Tysdagen var han i Berg
i Borgesysla og tala, og Tysdagen til
Vika skal han tala paa Tivoli i Fre-
driksstad.
Folkemöte vert halde paa Veslehamar
Maandagen og Tysdagen til Vika. Det
er sagt at O. Arvesen, Å. Jacobsen og
O. Saxe kjem dit.
Longfellew, den amerikanske Diktaren,
er daaen.
Uppreisti i Bosnia ser det no nt til
vera slut med.
LE N
Rettingar i No 11: I Stykket
«Gengangere* stend: ”annelaus Rædsla*
istf. *sanselaus Rædsla", — ”Knustar”
istf. *Knutar*, — det var naturligt,
hvor greidt de fik ud, at det vilde være
den rene Daarskab at vrage et sligt
Tilbud” istf. det var utroligt, hvor
greit de fik ud* osfr.
Lysingar.
Fedraheimen 1882.
Fedraheimen kjem ut i Kristiania kvar
Laurdag og vil som fyrr arbeida for Norsk-
dom, Fridom og Upplysming. Bladet inne-
held Avhandlingar og Smaastykkje um ymse
Dagsspursmaal, dessutan Skildringar, For-
teljingar, Folkesegner, Dikt, Nytt, Rispur o. d.
Av Forteijingar vil det i iste Halvaar bl. a.
innehalda: *Guten fraa Gladheim* av John
Lie og "Bondestudentar* av Forf. til ”Ein
Fritenkjar” m. fl. — Bladet kostar Kr. 2.20 for
Halvaaret og kann tingast paa alle Posthus.
Elder Ein kann senda Brev beint til Kristi-
ania, og daa med Utskrift: «Til Fedraheimens
Ekspedition, Kristiania. Avissak.* Pengar maa
fylgja.
I Kristiania tingar Ein Bladet i Ekspe-
ditionen, Torggata Ne. 5 b (Nikolai Olsens
Trykkeri).
Syn og Sagn.
Af dette Blad, som udgives af $.
Knutsen, og nærmest er beregnet for
Ungdommen, udkommer hver Maaned
et Nr. afvekslende paa 8 og 16 Sider
Prisen med Postpenger 30 Øre halv-
aaret. Det udkomne første Halvaar
koster heftet frit tilsendt 40 Øre.
Reisekammerat
for Amerikafarere,
6 Ark, indbunden 50 Øre, i Posten 55.
6 Expir. koster Kr. 2.25, 10 Explr, 4.00,
frit tilsendt.
Nikolai Olsens Bogtrykkeri.
Torvgaden 5 b.
Abe-Beox
ved Andreas Austlid,
Vestmannalagets Utgaava, J. W. Eides Forlage
kostar 25 Øyror innb.
4 Bøker fritt i Posten ... Kr. 1.00.
Ne 2.50.
HE
naar ein sender Pengarne i betalt Brev til
Bokprentar J. W. Eide, Bergen.
Jr ey
Kristiania.
Nikolai Olsens Boktrykkeri.
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
