Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
som hi.
som høyra etter:
8de April 1882.
, Fodraheimen.
NA)
&t
øg dei er det ikkje loglegt aa eta
fyr andre enn Prestarne. (5) Og han
- sagde til deim: Mansens Son er Herre
ogso yver Kviledagen. (6)Men det hende
ogso paa ein annan Kviledag, at han
gjekk inn i Stemnestova og lærde; og
der var ein Mann, som høgre Hondi
hans var visi. (7) Men dei Skriftlærde
- og Farisæararne vaktade paa honom,
um han vilde heilbrigda paa Kvileda-
gen, for at dei kunne faa nokot aa
klaga paa honom. (8) Men han visste
Tankarne deira og sagde til Mannen
med den visne Hondi: Ris upp og
statt fram, og han reis og stod fram.
(9) Daa sagde Jesus til dem: Eg
vil spyrja dykk: Er det loglegt aa
gjera godt paa Kviledagom elder
gjera allt? aa frelsa eit Liv elder
tjona det? (10) Og han saag kringom
seg paa deim alle og sagde til Mannen:
tett fram Hondi di! Men han gjorde
so. Daa vart Hondi hans frisk att
(11) Men dei vorto reint ifraa
seg og talade ved seg imillom, kvat dei
skulde gjera med Jesus. (12) Men
det hende i dei Dagom, at han gjekk
ut til Berget for aa halde Bøn; og
han var der yver Naatti i Bøn til
Gud. Og daa det vart Dag, kallade
han fram Læresveinarne sine og valde
ut tolv av deim, som han ogso kallade
Apostlar: Simon, som han kalade
Petrus, og Andreas Broder hans, Ja-
kob og Johannes, Filippus og Barto-
lomæus, (15) Mattheus og Thomas,
Jakob, Son til Alfæus, og Simon kal-
lad Seloten, (16) Judas Son (elder
Bror) til Jakob og Judas Iskariot,
som vart Forraadar. (17).:Og han
gjekk ned med deim og stanade paa
ei Slett, ban og ein stor Hop av
Læresveinom hans, og ein stor Folke-
Muge fraa heile Judæa og Jerusalem
. og. fraa Tyrus og Sidons Strandbygdar;
og dei komo for aa høyra honom og
verta heilbrigdat av Sjukdomarne sine,
(18) og slike, som voro plagade av
ureine Andar, og han gjorde deim
gode att. (19) Og alt Folket søkte
aa faa røra honom, for der gjekk
Kraft ut or honom, og ’han heilbrigde
alle. (20) Og lyftade upp Augo sine
yver Læresveinarne sine og sagde:
Sæle era, de fatike, for dykkar er
Guds Rikje. (21) Sæle era de, som
no svelta, for de skal verta mættade;
Sæle era de, som no graata, avdi de
skal lægja. (22) Sæle era de, naar
Folket hater dykk, skil dykk ut, lastar
dykk og kastar burt Namnet dykkar
som vondt for Mannsens Sons Skuld.
(23) Glede dykk paa den Dagen og
fegne dykk! for sjaa: Løni dykkar skal
vera stor i Himeln, for samaleis gjorde
Federne deira med Profetom. (24)
Men usele era de rike, for de hava
tengjet dykkar Hugnad. (25) Usæle
era de, som era mette, for de skula
svelta; usæle era de, som no lægja,
for de skule syta og graata. (26)
Usæle era de, naar alle Menneskjor
talar vælum dykk, for samaleis gjorde
Federne deira med dei falske Spaa-
menn. (27) Men eg segjer til dykk,
Elske Fienderne
dykkar! tala væl um deim, som hata
dykk, (28) velsigne deim, som banna
dyk, og beda for deim, som sneida
dykk! (29) Aat den, som slær deg
paa eine Kinnbeinet, skal du bjoda
fram det andra; og for den, som tek
ifraa deg Kaapa, maa du helder ikkje
halda Kjolen att. Gjev deim, som
beda deg, og krev ikkje ditt att av
den, som tek ditt ifraa deg! Og so-
leis, som de vilja, at Folk skal gjera
imot dykk, so maa de gjera imot deim.
(32) Men um de elska deim; som
elska dykk, kva Takk hava de for det?
for ogso Syndarar elskar deim, som
deim elska. (33) Og um de gjera
deim væl imot, som gjera dykk
væl imot, kva Takk hava de for
det? for ogso Syndarar gjera det sa-
ma. Og um de laana deim, som de
vona aa faa nokot att av, kva Takk
hava de for det? for ogso Syndarar
laane av Syndarar, for aa faa det
sama att. (35) Men elske Fienderne
dykkar! og gjere væl og laane utan
Von um aa faa nokot att, so skal de
faa stor Løn og verta Born til den
Høyste; for han er mild mot dei
utakksame og vonde. (36) Vere difyr
miskunnsame liksom Fader dykkar er
miskunnsam! Og døme ikkje, for at
de ikkje skal verta dømide! Fordøme
ikkje, for at de ikkje skal verta for-
dømde! Forlate, so skal det verta dykk
forlatet! (38) Gjeve, so skal det verta
dykk gjevet; eit godt Maal, knuvat
skaket og yverfyllt, skal dei- gjeva
dykk i Fanget; avdi med det sama
Maal, som de mæla med, skal det
verta mælt. til dykk att. (39) Men
han sagde ei Likning til deim: Tru
ein blind kann leida ein blind? Tru
dei ikkje baae daa falla i Gravi? (40)
Ikkje er Læresveinen yver Meistaren
sin; men kvar ein er fullkomen, naar
han er som Meistaren sin. (41) Men
kvi ser du Øgni i Auga til Broder
din, men Bjelken i ditt Auga vert du
ikkje var? (42) Elder korleis kann
du segja til Broder din: Ver stille
Bror! eg vil taka Øgni ut or Augat
ditt, du, som ikkje ser Bjelken i ditt
Auga? Skrymtar! Tak fysst Øgni ut
or ditt Auga, so kann du sjaa til aa
taka ut Bjelken or Auga til Broder
din. (43) For det er ikkje nokot godt
Tre, som hev roti Alda, og ikkje er
det nokot rotet Tre, som ber god Alda.
(44) For kvart eit Tre kann verta kjent
av si eigji Alda. For ay Tyrnor kann
dei ikkje plukka Fikor, elder Vin:
druvor av Tornebnkskor. (45) Den
gode Mannen ber fram det gode av
den gode Skatten i Hjartat sitt; og
den vonde Mannen ber fram det vonde av
den vonde Skatten i Hjartat sitt; for av
Hjartans Fylla talar Munnen. (46) Kvi-
fyr kallade meg Herre, Herre, og gjera
ikkje det eg segjer? (47) Kvor ein
so kjem til meg og høyrer desse Ordi
mi og gjerer etter deim, eg vil visa
dykk, kvem han er lik. (48) Han er
lik ein Mann, som bygde eit Hus, reiv
upp Grunn og grov djupt og lagde
Grunnvoll paa Berg; og der kom Vass-
laup, og Straumarne braut hardt imot
dette Huset; men det fall ikkje ned,
for det var grunnfestad paa Berget.
(49) Men deim, som høyrer dei og
ikkje gjerer der etter, er lik ein Mann,
som bygde Huset sitt paa Jordi utan
Grunnvoll, og Straumarne braut hardt
paa, og det fall strakst ned, og stort
vart dette Husens Fall. (Meir.)
RE
Jørgen Moe
vart gravfest ved vestre Akers Kyrkja
um Maandagen. Det var høgtida stor-
leg til Minnet hans; han var det fulla
verd. Det var sent Kransar i Hundra-
tal baade fraa Sud og fraa Nord, og
det møtte Folk i Tusendtal, baade
høg og laag. Studentarne møtte mæ
Fanurne sine og lagde ein Krans paa
Kista. Prest Heuch heldt Tale i Kyr-
kja, og det gjorde han greidt; han
var Kapellanen til Moe baade i Dram-
men og i Åker; han kunde aldri full-
takka for alt det, han hadde lært og
notet av Moe, sagde han. — Han lagde
ut greidt um, at det som var Grunnen
i Moe, det var Kjærleiken hans til
det norske Folket og til den norske
Kyrkja. Det var ein sann Kjærleik,
difyr var han sann og stor i all si
Framferd baade i det eine og i det
andre. Det trur eg er Sanning. Den
kann ikkje fullskyna Moe, som ikkje
elskar vaart Folk, og den kann ikkje
fullskyna Moe, som ikkje elskar sin
Gud. For i denne Mannen var dette
samanvekst og samangrott til eit,
Kjærleik til Folket og Kjærleik til
Gud. Faae Menn unnest det so rum-
samt eit Liv som Jørgen Moe. Han
var med og brøytte Veg for ei ny
Leid og eit nyt Lag for vort Folk,
og han stridde det fram tll Siger.
Han samlad i seg sjølv alt det, som
rørte seg 1 vort Folk, det nye og det
gamle, det innalandske og utalandske,
han spilad det saman til eit; di hev
Strengjerne hans so rein ein Ljo baade
for Bymann og Bonde. — Og best
kanskje endaa spilad han det saman
i Kyrkja, naar han stod og talad.
Han talad inkje berre, nei han livde
seg sjølv liksom i ein Sum reint og
klaart for Folket dei Stunderne. Eg
minnest fulla væl den Tid, han var
Prest i Aker; naar han talad var det
som ei Fest, dei Stunder vil eg aldri
gløyma. So gjev ein Prest hev eg
aldri høyrt, og aldri fær eg høyra det
sidan. Eg totte det vart tomt i Aker,
daa Moe reiste derifraa, eg totte berre
Bygdi var halvt so ven. Han var som
samanvoksen mæ Akersbygdi. Han
totte det au sjølv, der vilde han kvile
sine Bein, der var han som heime.
Der ligg han ned ved Akers Kyrkja
paa so ven ein Stad. Der er det sjaa-
leg so vida; der er den Natur han
likad so væl,
”Med Pragt af kornrige Sletter
og blinkende Søers Vand
og store, susende Skove
af dunkelgrøn Fyr og Gran.
Og der i det vide Fjerne.
» staar Aaserne, Rad ved Rad,
med altid blegere Blaanen
og vinker, som om de bad:
”Flyv bid paa vor duftige Skraaning!
Din Sjæl har ogsaa en Rand
af samme længselsblaa Farve
her sammensmelte den kan!”
No hev daa Sjæli svivt dit, ”hvor alle
Længsler havne.”
Moe hev berre havt halv Kraft;
sidan han vart Bisp; han hev dregjest
lenge med Sjukdom. Dei som kjende
honom væl, segjer, han hev ikkje voret
heil Mann sidan i Drammen. Den
sterke Aand aaleine heldt Livet so
lenge. Men i Kristiansand var han
lagje til døy.
Far til Moe døydde i same Alder
som Sonen um Vaaren. Daa skreiv
Moe sit fagre Digt ”Løvsprætstid.”
No lagdest det for honom og, fyrr
han drog sin siste Sukk, aa faa sjaa
dei fyste grøne Knuppar av Vaaren,
som stundad paa Løysing. — Livet
til Moe var ei Lauvspretting, Døen
hans var det ogso.
Sælt vere Minnet hans i vaart
Folk, det er eit Minne um Norigs
Vaar. L
Nordland, Hålogaland hell
Helgeland.
Eg ser i Nordmanden, at 0 Five
hev sendt rundt til Folkevæpnings-
samlagji ei uppmanimg til å taka
norske namn på amti, og han fyreslær
då nye namn etter eitt uppset i Fedra-
heimen. Eg er sams med hr. Five
um desse namni, so nær som ”Nord-
land.” I Aasens Ordbog stend det:
”Nordlando: de nordligste Distrikter i
Norge, nemlig Helgeland, Salten, Lo-
foten, Senjen og Finnmarken.” No er
det væl so, at folk helst gjer skil på
Nordland og Finnmarkji, men i dag-
legt tal reiknar dei nokk ”Tromsø
Amt” med til Nordland. Hålogaland,
som au er fyreslegje, brukast på ga-
malnorsk um lande nordanfyr Trønde-
lag (og Namdalen) so vidt det var
bygt av nordmenner; nordanfyr var.
Finnmarkji. Ved 1250 reikna dei
Mæle-å (Maalselvi) fyr grensa millom
Hålogaland og Finmarkji, so Håloga-
land den Tidi innebelt ein lut av
Senja med. Sidan krapp Hålogaland
(i seinre gamalnorsk Hålgaland, Hæl-
galand) 1 hop til det noverande Helge-
land. Kunne ikkje Helgeland brukast
i staden fyr ”Nordlands Amt?” det er
då det største Bygdelagje i Amte, og
de vart ikkje verr det enn Romerikje
fyr ”Agershus Amt”, Fjordanne fyr
”nordre Bergenhus amt”, Senja fyr
”Tromsø amt”? Og Helgeland hev den
Fyremunen fyr Hålogaland, at det er
i bruk endå, og desutan er det ei
form, som alt i gamalnorsk, utan inn-
verknad av dansk, hev vakse fram or
den :eldre formi. Folknamne ”Håløyg-
jer” kann brukast likso godt ved sida
av Helgeland, som av Hålogaland, for
det høyrer ikkje til noko av dei, men
til ei endå eldre Form ”Håløygjaland”,
som vert funni mill. a.i gamle skalde-
kvad. d.
Tilsvar fraa 0. Asperheim.
(Framhald.)
Eg er no komen so langt i Tilsvaret
mitt at eg kann gaa yver til det siste,
men ogso det største Spursmaalet som
er uppe millom Hr. h., Hr. G. og meg,’
Spursmaalet um, korleis den naturali-
stiske Diktningi stend til Kristendomen.*
Det er mykjet, som er flokutt her.
”Fedraheimen” segjer 1 siste No. 6, at
Bladet er programstyrt. Det er godt
fyr dei, som skriv 1 Bladet, at so er.
Daa ”Fedraheimen” var «ute i nemnde
No. 6, tede han seg pynteleg, men Hr.
G. skriv som ein, som hev Monopol paa
aa forstaa og vita alt um den Ting, han
skriv um. Fe sluttar derav, at det
liøyrer med til ”Fedraheimen”s Program
aa te seg folkeleg, medan Hr. G. syner
stor Hug til aa trampa paa dei, han hev
imot ser. Men eg skal ikkje halda
!
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
