Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
: landet”.
64
Fedraheimen.
22de April 1882.
naar ein hev stellt seg slik som Knut
Holt. Det er lett aa skyna, at eg hev
talat um, korleis Folk vil bera seg aat,
i slike Tilfelle, naar dei inkje kjenner
seg bundne av nokon personleg Gud.
Utan Religion gjerer inkje nokot Men-
neske eit slikt Offer som Knut Holt,
utan han er ein Tosk; det hev eg sagt,
og Hr. G. hev inkje sagt nokot, som
er Prov imot det. Det er so lett aa
laga til store ”dygderike Sellar” inne 1
Stova; men me krev aa faa sjaa dei i
Livet; me er realistiske, maa vita.
Hr. G. spyrr meg, kor me skal søkja
dei ”høge Skikkelsar fraa ei usynleg
Verd”, som eg finn hjaa Skakespeare,
men inkje bjaa Naturalisterne. Naar
Hr. G. vil lesa ”Hamlet”, ”Macbeth” og
”Richard den tredie” t. D., so skal han
finna dei. Det er ikkje Plass til aa
syna han dei no, men vil ”Fedraheimen”
seinare gjeva meg Plass i Bladet*), og
eg fer Tilhøve til det, skal eg sidan
viljugt syna han dei. (Meir.)
Kristiania, den 2ide April.
Myrmennerne fekk endeleg sin Rett.
Det er greidt, at Thinget i det heile
ikkje likar dette Myrmannsstellet, liksom
i Grunnen ingen av oss likar det. Men
Regjeringi vil ha det! Ho kann liksom
ikkje vera desse Myrmennerne forutan.
Det er Aschehoug, som er Far for dei,
og Regjeringi vil nok gjerna, at Asche-
hougs Avkjøme skal verta talrikt som
Sand i Havet.
Og naar Regjeringi endeleg vil ha
dei, so vilde det vera Synd, um ho ikkje
fekk dei! Aat Myri altso, alle Mann!
Fyrr hev det vakset Lyng paa Heidarne
vaare; no veks der det, som betre er.
myndige, norske Borgarar.
Regjeringi vil kanskje verta litt leid
av dei tilslutt; ho badde ikkje tenkt
seg Aschehougs Søner slike. Men so
kann ho ha det so godt. Ho kunde
voret fri dei, hadde ho berre sett den
nye Røysteretslogi i Verk, som Thinget
gav oss; — men ho vilde ikkje.
Riksraadarne Helliesen og Johansen
negtar aa betala dei Pengarne, som Odels-
.thinget hev dømt dei i Ansvar fyre.
Negtar —!
Der kunde det vera Tekst for Mor-
genbl. og Fædrl. til ei Preike um ”Lov-
lydighed!” —
Men det kann vera det same med
Preika. For heile Landet vil forstaa,
at dersom slikt kunde gaa an, 50 vilde
me ikkje lenger hava Ministerandsvar.
Og naar me ikkje lenger hadde Mini-
sterandsvar, so vilde det konstitusjonelle
Kongedøme
vera avteket her + Landet.
Kann ikkje*. Kongen kann ikkje
gjeva etter for Fleirtalet, segjer ”Fædre-
For Folket vilde ikkje hava
godt av det, um han gav etter no.
Kongen veit altso betre, kva Folket
hev godt av, enn Folket sjølv. ”* Vi
alene vide”. Folket segjer: ”Me: vil
ikkje hava det absolute Veto!”” Men
Kongen svarar: ”Jau, Smaagutar, de
skal hava det; for de hev so godt av
det. Vi alene vide!”
”Fædrelandet” er nok ikkje komet
lenger i Historia si enn til Fredrik den
sette. Ham kunde segja ”Vialene vide”,
og alle laag paa Kne og lagde Hen-
*) Med Gleda. Bladst.
”Fædrl.”
ligg enno paa Kne og trur, og kann
derne ihop og trudde det.
ikkje faa inn i sitt Hovud annat, enn
Det er fagert
og barnslegt; men det er ikkje klokt.
For det fyrste er Fredrik den sette
daud, og Tidi hans for det meste med.
Og for det andre er det Høgbrot aa
segja, at Kongen ikkje kann gjera —
sin konstitusjonelle Skyldnad.
”Fædrelandet” skulde sjaa til aa faa
lært det eingong, at ei Kongemagt,
som gjer Motstand mot Folkets tyde-
legt og lovlegt framsette Vilje, — den
Kongemagti er ikkje konstitusjonell.
Vil Fædrelandet segja, at me hev ei
Kongemagt, som ikkje kann bøygja
seg for Folkeviljen, so segjer Fædre-
at alle andre og maa tru.
landet med det same, at Kongemagti
vaar er ukonstitusjonell, at ho hev brotet
sin Eid til Norigs Grunnlov, og at ho
altso ikkje lenger hev Rett til aa sitja
paa Norigs Kongestol. Folket vil etter
dette ikkje aaleine hava Rett til, men
vera skyldigt til — aa avsetja Berna-
dotte-Huset og velja seg ein ny Konge
eller gjera seg til Republik. So mykje
ligg der i dette Ordet, at Kongemactii
”ikkje kann gjeva etter for Folkets
Fleirtal”. ”Fædrl.” skulde altso agta seg
for aa bruka slike Ord.
Og endeleg burde Fædrl. hugsa, at
det gjeld for Kongar som for apdre
Folk, at det, dei ikkje ”kann”, — det
lyt dei for det meste læra.
«Bei intelligente” er komne, langt.
For aa koma Bjørnson til Livs, er det
ikkje nok med, at dei brukar Laatepipur
og Taakelurar*) og andre slike ”brutale
Midlar;” men dei gjev seg til i Mobl.
og Äftp. aa rengjeherma liksom ”Vikin-
gen” etter Bjørnsons Uttrykksmaate, ja
etter hans Uttale av Ord og Boksta-
var; — dette skal vera vittigt. Og
Foredraget hans ”refererar” dei paa ein
slik Maate, at Ein kann sjaa og taka
paa, at det berre er Rengjing og Åp.
Paa slik Vis prøver dei aa berga seg
no. Det maa vera jammerleg smaatt
Stel. Ein kann ikkje undrast paa, at dei
tek til aa forsvara si Sak med ”Taake-
luren”. Naar der ikkje lenger er Tan-
kar, so talar Fin best med slik ein Lur.
Bu-u-uh! bu-u-ub! det er eit kraftfullt,
um enn ikkje fagert Uttrykk for den
tanketome Olmskapen.
Fi Etterskrift. Det spøkjer i Departe-
Alleslags
daude Former og daude Tankar gjeng
mentskontori, som me veit.
att der som Drauger og Skrymt, og
stundom viser dei seg jamvel midt paa
ljose Dagen.
Den ”naadigste” hev no endeleg og
vortet ein Departementsdraug, liksom
den ”stormegtigste” og andre slike. Hi
Stund var det so, at Kongen var ”naa-
digst” baade ber og der. Men
megtigst” var han berre i Departements-
”stor-
bygningarne. . ”Hyss! Kongen er stor-
megtigst; men lat endeleg ingen faa vita
det! Kongen er stormegtigst; men lat
det bli millom oss!” — Det kunde vera
leidt for den ”stormegtigste”, um Folk
fekk vita um hans ”Stormagt”. Men
”naadigst? var han allestader. Hndaa i
*Y Sidan bev dei intelligente i Fredriks-
stad skjemst av Taakeluren sin 03 prøvt
aa ”eliminera han ut”.
Storthinget vankad han jamt, endaa
dei der berre beldt paa han paa same
Maaten som Ein held paa ein gamal
Uvane.
Men no er det slut. No er ”den
naadigste” full Departementsdraug. Han
fær gaa déruppe og tusla, so lengje til
han vert leid, og liva so godt han kann
av Dumma og innestengd Luft liksom
dei andre. Fred vere med han!
— At Kongen var ”naadigst”, det
skulde hellest, um me forstod Mikkel
Birkeland rett, segja so mykje som so,
at liksom han hadde Rett til aa ’lata
dauddømde Kjeltringar liva, naar han
so syntest, soleis . . . soleis leet han oss
ogso liva og hava Fridom, endaa me
ikkje sjølve badde fortent det. Departe-
mentskararne maa i Grunnen altso tru,
at dei er slike Pelsar, som med Retten
ikkje burde vera til, nåar dei er so
ivrige til aa paakalla ”den naadigste”.
Storthinget derimot hev endeleg komet
etter, at det kann bava likso god Rett
til aa vera til som Kongen, so at det
altso ikkje lenger vil byggja sitt Liv
Det vil
halda seg til sin ærlege Rett. –
Men at Kongen er ”stormegtigst”,
paa denne Manns ”Naade”.
det maa etter alt det me kann forstaa,
segja, at han er Konge yver dei Goter
og Vender.
For baade i Norig og i Syerig er
Kongen ”indskrænket”, so der kann han
ikkje vera ”stormegtigst”.
dei Goter og Vender raader han visst
med alt det Einvelde,
og der vert han altso so
Men yver
som Ein kann
tenkja seg,
”stormegtig” som han sjølv vil. —
Det kann vera rimelegt nok, at dei
ikkje bryr seg um aa snakka um denne
”Stormagti”, av di at ingen enno veit,
kor dei ”Goters og Venders” Rike ligg.
Korkje Nordenskjøld elder Stanley veit
nokot um det. Og det stend ikkje paa
nokot Kart yver ”dei fem kjende Jord-
bolkarne Evropa, Åsia, Afrika, Amerika
og Australia elder Ny-Holland”. Men
til Departementsdraug er ”den stormeg-
tigste” god nok. Meir enn god nok!
Den ”stormegtigste” og den ”naadigste”,
den ”naadigste” og den ”stormegtigste”,
— det maa just vera eit høvelegt Par.
Fred vere med dei baae! Gjev dei maa
verta so gamle som Ministeriet Selmer!
— Men berre i Departementsbygnin-
garne. , Millom livande Folk vil me ikkje
sjaa dei.
«Aftenposten* trur, segjer ban, at
naar dei Norske paa Sandvichsøyarne er
komne i Trælekaar (?), so kjem det av,
at ”Folkesuveræniteten? hev slik Magt
der nede, Der ser me, kva Folkesuve-
ræniteten fører til! — meiner Aften-
posten. ; i
— Dei segjer Aftenposten skal vera
det Bladet, som mo er mest leset av
Kristiania-Intelligensen!
Revolusjon ska” vi ha! Høgrebladet
”Fredriksstads "Tilskuer”
den Læra, at ”der gives Fremtoninger,
som kun kunne mødes med den brutale
Næveret”.
Hurra, Gutar! No greider det seg.
Dersom me t. d. ikkje likar November-
laget, so berre upp med Neveretten!
Elder dersom me ikkje likar Selmers
Regjering, — upp med Neveretten!
hev framsett
”De Bønder fra Vaage, Lesje og Lom
med skarpen Øxe paa Nakke,
i Bredebygd tilsammen kom,
med Selmer vilde de snakke!” — —
”Den brutale Neverett” kann verta
god for mangt, den!
Det er svært, so annt som ”Fædre-
landet” hev det med ”Fedraheimen”.
Ifjor visste det aa fortelja — etter ein
Brevskrivar til Vestlp. var det nok —,
at Maalmennerne vilde prøva aa faa
”Fedrh.” or Vegen ved aa stifta eit nytt
Maalblad; det var endaa so avgjort, at
Ein kunde nemna Redaktørarne. No
iaar fortel ”Fædrl.”,’ at ”Fedrh.” skal
”flytja til Seljord” og ”samstundes skifta
Bladstyrar;” — det er som Ein kunde
tru, at Fædrl. hadde sine Upplysningar
fraa ”Fedraheimen” sjølv, so klokt er
det paa alting. Skal no undrast paa,
kva ”Fædrl.” kjem til aa fortelja næste
Gong!
Sjölve det juridiske Fakultet hev sagt,
at den norske Grunnloven høyrer til dei,
som er bygde paa Folkesuverænitetstan-
Gløym ikkje det, Høgremenn,
naar De vil tala um Folkesuveræniteten!
ken.
Åa vera Træls* under det ”Fleirtalet”,
Ein sjølv hev valt, og som Ein sjølv
um tri Aar kann avsetja, kva vil det i
Grunnen segja, det, gode Budstikke?
Bg hev ei Meining. So gjeng eg
av og vél paa ein Thingmann, som hev
same Meiningi. Og so lengje denne
Thingmannen hev denne Meiningi, so
held eg paa denne Thingmannen! —
Men slingrar han yver til ei ommor
Meining, so gjev eg ved næste Val mi
Røyst til ein annan Mann.
Dette skal vera aa ”vera Træl!” —
— Aa greid dette ut for oss litt,
snilde Budstikke!
Stortinget hev som sagt atter god-
kjent Myrmennerne. Der var i tyo Av-
røystingar 71 mot 48, og 69 mot 45.
Inkje noko av Forslagi um onnor
Samlingstid for Tinget er vedtekje.
Odelstinget hev vedteket aa senda
TLiogi um ”Formuesforholdet mellem Æp-
tefeller” til Stortinget i den Tanke, at
detta skal faa Saki betre utgreidd, en
Riksstyret hev gjort, so at det til eit av
dei fyrste Ting kan koma eit nyt Forslag.
I Kristiania er det no yver 122,000
Menneskjor.
I Rusland ser det no meir fredelegt
ut en det hev gjort paa lang Tid. Den
gamle Riksraaden for Utanriks-Stellet
Gortsjakov hev tekje Avskil, og i Sta-
dek hans er komen ein fredelskande
Mann Giers. Dei segjer og, at det
spøkjer for, Ignatiev skal missa Plas-
sen sin. Dei ryske Bladi hev slutta
med skjella paa Tyskland, som dei fyrr
gjorde. Eit fredelegt Teikn er det og,
at 37,000 Mann av Hæren skal sendast
heim.
Lysingar.
— Naanedsmøde
ved Folkehøiskolen i Drangedal holdes d.
5te Mai (Bededag) og de to følgende Dage
i Forbindelse med Skolens Slutning. Ad-
gang til hele Mødet 50 Øre, en enkelt Dag
25 Øre. (D. 11,297—0.70).
Kristiania.
Nikolai Olsens Boktrykkeri.
N
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
