Full resolution (JPEG) - On this page / på denna sida - Sidor ...
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
Below is the raw OCR text
from the above scanned image.
Do you see an error? Proofread the page now!
Här nedan syns maskintolkade texten från faksimilbilden ovan.
Ser du något fel? Korrekturläs sidan nu!
This page has never been proofread. / Denna sida har aldrig korrekturlästs.
22de Juli 1882.
Fedraheimen.
115
vil tenkja meir paa Noreg og dess Fridom
enn paa seg sjølv og sine eigne Hugmaal.
Skal Noreg for Framtidi, som. fyrr,
vera eit fritt og sjølvstendugt Rikje
med ei innskrenka Styreform? Elder
skal det verta eit Underbruk under
Sverige med ein eineveldug Kongje?
Skal Nordmennerne raada % Noreg?
Elder skal ein framand Mann med ein
liten Krins av Embettsmem ikrmg
seg styra dette Landet? Dette er dei
Spursmaal, som det komande Tinget
skal svara paa. Det ejeld difor um aa
velja Tingmenn med baade Hug og
Doug til aa taka eit Tak for Noreg og
Noregs Fridom. - Teledølen skjynar dette,
og han vil gjera det og gjera det paa
beste Maaten. Han vil velja uppatter
Dette er det
beste Svar, han kann gjeva Selmerkom-
sine gamle Tingmenn.
paniet. Alle som ein var dei med den
Yde Juni 1880 og skamfor det nihovda
Trollet, det absolute Veto.
ein er dei med paa aa visa, at det er
Alle som
Nordmennerne, som raader i Noreg, og
inkje Herrarne Selmer og Kjerulf. Og
dei gjer det baade med Hug og Due.
Ta-
Han var
Dei er norske Nordmenn alle ihop.
raldsen vart ei Tid misslika.
”kje støe nok, tykte me. Men no hev
me ingjenting aa klaga paa han i so
Maate.
junibeslutningen” fekk me Provet paa,
Daa han var med paa ”Niende-
at han skjynar si Tid.
ho krey
hugheilt gjera det.
Han veit, kva
Og han vil
; : ;
Åt ein so aldrug og
av sin Mann.
konservativ Mann som Taraldsen held paa
Avgjedi av 9de Juni 1880 visar betre
enn alt annat, at det er Folket, som
At
ham røystad for alle Bevilgningsnegtelsar
er det beste Prov paa, at det er Folket,
Slike Menn
som t. D. Taraldsen og gamle Chr.
protesterad mod det absolute Veto.
som mislikar Selmers Styre.
Fougner er ei livande Protest mod Høg-
repartiets Snakk um, at det berre er
unge Jyplingar og ein uppvigla Hop,
som hyldar Venstrepolitikjen. Og det
er netupp slike Menn, me treng no.
Difor bør me og halda paa dei. Me
hyldar ”Niendejunibeslutningen” best ved
aa velja uppatter Mennerne fraa 9de
Juni 1880. Dei var med i Forpostfikt-
ingi, dei vil ogso vaaga Hovudslagei.
Som Øyretelemarking tykjer eg, det er
ein stor Urett, at nedre Telemarkje hev
tri Tingmenn og øvre Telemarkje berre
ein. Det rettaste vilde vera, at dei
Men dette
er berre Smaating, som me inkje bør
bry oss um ved dette Valet. Det er
paa Landet, me skal tenkja. —Vaare
einskilde Hugmaal fær vera til næste
Eg hev den Trui til Teledølen,
at han vil tenkja paa dette og gjera
det.
sine gamle Tingmenn.
sende tyo Tingmenn kvar.
Gong.
Han kann so trygt velja uppatter
Dei vil inkje
gjera Skam av han. Sæl vøre Noreg,
um alle dess Fylkje hadde so frilyndte,
støe og dugande Tingmenn som Tele-
markje!
Juni 1882.
Hermod Hejmdal.
Kristiania, den 21de Fuli)
Folket kann ikkje vera suvérænt,
skriv Mannen i Mgbl., mill. a. fordi det
er ein so liten Del av Folket, som hev
Røysterett.
Ja-ha. Slik skal ein greida det!
Naar Storthinget utvidar Røysteretten,
So segjer Regjeringi Nei; for paa den
Maaten vilde me faa for mange Røyste-
rettsmenn. Naar derimot nokon minner
um, at det norske Folket er Herre i
sitt Hus, so svarar dei likeins Nei; —
Folket Zann ikkje vera Herre i sitt Hus,
fordi det berre er ein Del av Folket,
som hev Røysterett. —
So lengje ikkje ”heile Folket” fær
denne Retten, so er det altso Selmer-
Kierulf, som raader yver Landet. Men
fær daa Folket sin fulle Hus-
bonds- og Borgarrett? — Aldri,
naar
Selmer-
Kierulf fær absolut Veto i Grunnlovssa-
ker, so sannt berre det u-suveræne Folket
sender mange Novembermenn til Things.
Og naar Selmer og Kjerulf hev fengje
det absolute Veto, so kann dei halda
Folket umyndigt elder usuverænt so
lengje dei sjølve synest. —
— Send mange Novembermenn til
Things, gode, stolte Nordmenn!
Truntalen, sagde Professor Aubert paa
Vaalemøtet, — ”Truntalen * vilde berre
minna Folk um det, at der er ei Konge-
magt 1 Landet.
Aa, det tnrvte ho ikkje minna um.
Det er ingen, som hev gløymt det; det
er ikkje so lengje imillom kvar Sank-
sjonsnegting !
Dersom Kyrkjeministeren kom til Pro-
fessor Aubert og talad til han som so:
”Høgvyrde Hr. Professor! De hev
som Universitetslærar gjort mykje godt;
men De hev gjort mykje, som er galet
De hev stundom forsømt det De
skulde gjera, for aa kunna med Fante-
stykkje og Lovbrot vrida til Dykk det,
Eg
um fraa desse
og.
som De etter Loven ikkje tilkjem.
vonar, at De vil snu
vonde Vegjer, og hellest er eg Dykk
med all departemental Yndest og Naade
vel bevaagen;” —
dersom
Professor Aubert og talad so, og Pro-
Kyrkjeministeren kom til
fessoren med seg sjølv visste, at ban
ikkje hadde gjort nokot galet, men tvert-
imot hadde av all si Magt arbeidt paa
aa fylgja Lov og Instruks, — vilde so
Hr. Professoren taka denne ”Skrapa” for
god, og bøygja seg mjukt og segja, at
”den var vel ikke saa uberettiget?” —
Protessor Aubert vilde gjera
eit Himmels Braak for aa faa denne
Straffepreika tilbakevist; for han vilde
Åa nei.
kjenna med seg, at skulde den gjelda,
so hadde han misst mykje av sin Vyrd-
nad baade som Professor og som Mann.
Ja; so vilde Professor Aubert gjera,
og so vilde kvar ærekjær Mann gjera,
endaa um so Skrapa kom fraa ein lovleg
Overmann.
Men Norigs Rikes Storthing, — det
Det skal
bøygja seg og bukka, naar ein Minister
skal finna seg i kvasomhelst.
kjem og gjer seg vigtig og skuldar det
for aa ha forsømt si Pligt og prøvt paa
aa brjota Landsens Lov! Storthinget
skal bøygja seg og bukka, og Folket,
som hev valt Storthinget, det skal og
bøygja seg og bukka, og kyssa Ministe-
ren paa Koten og segja: ”det var vel
ikke saa uberettiget!”
Jau so men.
Og det skal Nasjonalforsamlingi gjera,
just naar ho veit med seg sjølv, at ho
med Strid og Stræv av beste Magt hev
forsvarat Landsens Lov; og ho skal
taka imot slikt Skjend av ei Regjering,
som for det fyrste ikkje bev nokon
Ting med aa vera Tuktemeistar yver
Folkerepræsentasjonen, og som for det
andre sjølv etter Thingets Meining hev
faret berre so ymist fram med Lands-
loven! —
Aa mei, Hr. Professor. Slik gjeng
det ikkje til, korkje i Verdi elder i
Norig. Og godt og væl er det; for eit
Folk, som hadde so lite Æra i Livet,
vilde nok ikkje duga stort til aa vera
fritt helder.
Skulde vi være Nordmænd og ikke
elske Friheden!* sagde Auberi.
”Vi er jo alle fra Barn vante til at
være stolte, taknemlige og glade over
vort Lands Frihed. Vi har læst paa
Historiens Blade om vore Fædres Kjær-
lighed til Friheden og Fosterjorden, deres
frie Odelsgrund, om deres Kampe for
Friheden og om Frihedens Velsignelse
for vort Land. Vi har færdets 1 vor
herlige frie, friske Natur ved Fossens
Brus, ved Havbølgens Skvulp og i Høi-
fjeldets friske strygende Vind. Vi har
glædet os i Folket i Norges Dale, over
dets Gjestfrihed, Venlighed og Frisind.
Vi har følt os saa sikre og trygge under
deres Tag og følt, at vi var i Frihedens
Land. Skulde vi saa ikke elske Frihe-
den! Vi har alle fra Barn af været stolte
af den frie norske Bonde, den frieste
Bonde i Verden. Vi har fra Barn af
været stolte af vor frie norske Sømand,
der seiler til de fjerneste Have under
vort frie, vakre Flag. Og fra Barn af
har vi l7de Mai feiret Frihedens Fest
1 Glæde og Jubel — saa det har strøm-
met varmt som rislende Begeistring gjen-
nem Hjerterne. Vi har børt Talerne
ved Krohgstøtten, paa Eidsvoldspladsen,
paa Slotspladsen eller andetsteds. Vi
har gaaet i Tog under straalende, rød-
mende, flyvende Frihedsflag. Vi har
glædet os over vort Storting, som Fol-
kets levende Billede, som Frihedens bedste
Værn og Fæste. Vi har beundret Hen-
rik Wergeland og elsket ham for hans
Frihedsbegeistring og Frihedssang. Og
Friheden har vi nydt og følt, — den
har været som den Livsluft, vi bar mmd-
aandet i fulde Drag. Vi har glædet os
over, at vi var i et Land, hvor man
frit tør tænke og frit tør tale, i Ly af
loybunden Friheds trygge Værn. Skulde
vi saa ikke elske Friheden, og skulde
vi saa ikke ville værne om den, naar
den trues!” —
— Aa, so sannt, so sannt! — Berre
dei no vilde liva etter det, som me so
tidt hev ynskt og sagt!
— Men den, som vil liva etter desse
Auberts Ord, han maa velja paa Menn,
som vil halda fast paa Grunnloven, slik
som denne no er, og som ikkje vil
innføra:
Grunnlovsyveto;
Bevilgningsveto;
Amndsvarslause Ministrar;
Røysterettsinnkniping;
Overhus.
Fi ny Forklaring. Naar Kongen vil
hava absolut Veto til Grunnloven, sagde
Aubert, so er det berre fordi Hs. Maj.
hev slik eim Hug til aa faa Lov aa
”vera med” paa aa umgjera Grunnloven!
Han vil ikkje gjera nokot Bry; han vil
berre — ”faa Lov til aa vera med!”
Ja det var ei ny Forklaring.
Men var det ikkje so daa, at Vetoet
skulde vera so svært godt til aa stagga
alle Grunnlovsumstøypingar? Me trur
plent, me hev høyrt nokot slikt —?
Og dersom Regjeringi so endeleg vil
faa Lov til aa ”vera med” paa Grunn-
lovsforandringar, — kann ho daa ikkje
gjera det paa den Maaten, at ho gjeng
inn i Thimget og er med i Forhand-
lingarne? Tru ho ikkje vann meir med
aa ”vera med” paa den Maaten? Dørerne
stend opne, Herrar Ministrar, if You
please! —
— Elder kva meiner De um det,
Hr, Professor?
men å
Vaarherre er og komen paa Novem-
bersida no, meiner Budstikka. For Grun-
nen til, at han synest vilja gjeva oss
eit godt Aar i Aar, kann ikkje vera
nokon annan enn den, meinar Budstikka,
at han — Vaarherre — vil stydja og
hjelpa Selmers Ministerium.
— da tru det.
Tru Vaarherre i Grunnen er so svært
glad i Selmers Ministerinm? At han
hev Bruk for det paa einkvar Maaten,
det maa me tru; for Vaarherre kann
bruka alle Slags Folk, og han brukar
dei lidt til Framhjelp av det, som dei
sjølve av all Magt arbeider imot. Men
at han skulde vera glad i dette upp-
turkade, aandlause, atterut-signe Byraa-
kratiet, som ikkje hev annat aa hjelpa
seg med enn Budstikke-Snakk, Taake-
Iurar og Politikk paa Preikestolen, —
det fær ingen oss til aa tru.
Bak-
strævet kann han bruka, fordi det stun-
Vaarherre er i Framgangen.
dom er Framgangen til Hjelp; — for
det er med Folk som med Grisen, at
vil ein ha dei fram, maa ein stundom
draga dei i Bakfoten —; men vart Vaar-
herre Bakstrævar, so er me rædd for,
at det snart gjekk galet med Verdi, —
— Lat Vaarherre vera i Fred, gode
Vetomenn! Kann det ikkje vera ille
nok, at de hev fengje Kongen inn-dre-
gjen i den politiske Striden?
Men um det gode Aaret vil me segja,
at — gjev me maatte faa eit Krunaar.
Landet kann nok trengja til det. —Dess-
verre ser det ymist ut. Skal dette Regnet
halda paa, so gjeng det visst galet for
mange.
Det politiske Livet, som no hev vaknat
rundt um i Landet, liknad Professor
Aubert med den svarte Dauden.
Men so fortalde han daa og sjølv, at
han hadde sin Visdom fraa ein ”Land-
stryger.”
Bernhard Kjekstad, Mannen med ”Næ-
sekongerne”, fortalde visst eingong, at
Novemberlaget attaat sitt politiske Stræv
skulde arbeida for eit betre Jordbruk,
for Upplysning um Jordbruket. Hadde
Novemberlaget gjort det, so hadde det
gjort nokot til Gagns. Men dessverre
-— det hev nok gjengje heilt upp i Po-
Litikk.
Og likevæl kunde Upplysning um
Jordbruket visst trengjast hardt. Gjeng
ein uppgjenom Novemberbygderne her
ikring Kristiania, so vil ein mang ein
Gong, verta baade sorgfull og skamfull
av aa sjaa, kor daarlegt Jordi vert stellt,
og kor styggt det stend, baade Eng og
Aaker.
Det er greidt, at Novemberkaksarne
likar betre aa fara og flakka og gjera
Politikk enn aa arbeida med Gardarne
sine. Og so maa Husmenn og Leige-
folk stella Garden, og so gjeng det som
det gjeng. Me kann ikkje tru annat,
<< prev. page << föreg. sida << >> nästa sida >> next page >>
